Nỗ lực vì "Một thế giới phù hợp với trẻ em"

Trẻ em - đối tượng được quan tâm hàng đầu

Giai đoạn trước năm 2002, Việt Nam đã từng bước xây dựng một khung pháp luật tương đối toàn diện về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em.Từ năm 2002 đến nay, Việt Nam tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống luật pháp, chính sách nhằm bảo đảm thực hiện các quyền cơ bản của trẻ em và luôn quan tâm tới các nguyên tắc của văn kiện “Một thế giới phù hợp với trẻ em”. Trong giai đoạn này, nhận thức của các Đại biểu Quốc hội về quyền trẻ em ngày càng được nâng cao, góp phần đáng kể trong việc xây dựng và giám sát việc thực hiện luật pháp liên quan tới trẻ em.

Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004 (thay thế Luật ban hành năm 1991) đã quy định nguyên tắc “Trong mọi hoạt động của cơ quan, tổ chức, gia đình, cá nhân có liên quan đến trẻ em thì lợi ích của trẻ em phải được quan tâm hàng đầu”, nguyên tắc “không phân biệt đối xử với trẻ em” và quy định rõ mười nhóm quyền cơ bản và các bổn phận của trẻ em. Nhiều văn bản dưới luật cũng có các quy định về bảo vệ trẻ em.

Nhằm góp phần tăng cường sức khoẻ cho mọi trẻ em, Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em (năm 2004) quy định về trẻ em dưới sáu tuổi được khám bệnh, chữa bệnh không phải trả tiền tại các cơ sở y tế công lập. Luật Phòng, chống nhiễm virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS) (năm 2006) quy định các biện pháp phòng, chống HIV/AIDS, việc chăm sóc, điều trị, hỗ trợ cho người nhiễm HIV và mắc bệnh AIDS nói chung và cho trẻ em nói riêng.

Luật Giáo dục (năm 2005), ngoài việc quy định các nội dung về giáo dục trong các cấp học, còn có những quy định cấm các hành vi ngược đãi học sinh và quy định nhằm xây dựng môi trường học tập thân thiện với trẻ em.

Ngoài ra, các bộ luật, luật, đạo luật liên quan khác đã có những quy định cụ thể đối với trẻ em và người chưa thành niên, với phương châm ưu tiên tạo điều kiện cho trẻ em phát triển mọi mặt, cả về thể chất, trí tuệ và tinh thần.

Lồng ghép nhiều mục tiêu vì trẻ em

Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chương trình, dự án nhằm giảm cách biệt giữa các vùng miền, dân tộc và giữa các nhóm đối tượng (trong đó có trẻ em), đồng thời tăng cường thực hiện các quyền trẻ em. Đặc biệt, Chính phủ quan tâm tới việc lồng ghép các mục tiêu vì trẻ em vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội cấp quốc gia và cấp địa phương. Năm 2006, hai chỉ tiêu “Tăng tỷ lệ xã, phường phù hợp với trẻ em” và “Tăng tỷ lệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được bảo vệ, chăm sóc” đã trở thành hai trong số những chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia giai đoạn 2006 - 2010.

Từ năm 2004 đến nay, mô hình xã, phường phù hợp với trẻ em đã và đang được triển khai tại Việt Nam theo 28 chỉ tiêu đã cụ thể hoá toàn bộ nội dung có liên quan mà Việt Nam đã cam kết trong văn kiện Một thế giới phù hợp với trẻ em. Trong số các chỉ tiêu này, có 1 chỉ tiêu về tăng cường sự tham gia của trẻ em; 2 chỉ tiêu về vui chơi giải trí cho trẻ em; 6 chỉ tiêu về chăm sóc sức khoẻ trẻ em; 10 chỉ tiêu về bảo vệ trẻ em; 9 chỉ tiêu tập trung vào cam kết chính trị của địa phương trong việc xây dựng môi trường xã hội, cộng đồng và gia đình phù hợp với trẻ em.

Đến nay, 100% tỉnh, thành phố trong cả nước đã hưởng ứng và triển khai xây dựng xã phường phù hợp với trẻ em. Sau hai năm thực hiện, năm 2006, Ủy ban DSGĐTE đã phối hợp với các bộ ngành, địa phương tiến hành kiểm điểm sơ bộ tình hình xây dựng mô hình xã, phường phù hợp với trẻ em để có cơ sở thực hiện hiệu quả hơn.

Hà Thư