Ông Bruce Campell: Việt Nam đã tạo sự hài hòa giữa biến đổi dân số và phát triển bền vững

Ông Bruce Campell.

Xin ông cho biết đánh giá của mình về công tác DS-KHHGĐ của Việt Nam trong thời gian qua!

-  Trước hết, tôi xin chúc mừng Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận trong công tác chăm sóc sức khoẻ bà mẹ trẻ em (BMTE) và KHHGĐ, có thể thấy được qua kết quả các chỉ số chết mẹ, chỉ số tỷ suất sinh đã giảm đáng kể. Số trẻ em sinh ra trung bình một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã giảm xuống dưới mức sinh thay thế và đạt 2,08, tương tự tỷ lệ chết trẻ em dưới 1 tuổi đã ở mức thấp 15%o.

Việt Nam đã có nhiều tiến bộ trong việc mở rộng và nâng cao chất lượng các dịch vụ chăm sóc SKSS, lồng ghép KHHGĐ vào chăm sóc trước và sau sinh cũng như phòng chống HIV. Trong giai đoạn  2001 – 2010, Việt Nam đã xây dựng Chiến lược Dân số và Chiến lược quốc gia về SKSS và các bạn đã đạt được các chỉ số mục tiêu, chỉ báo sớm hơn so với kế hoạch và tốt hơn nhiều so với các quốc gia có cùng mức thu nhập quốc dân bình quân đầu người. Hiện nay, Chiến lược DS/SKSS giai đoạn 2011 – 2020 đang được xây dựng đề cập đến các vấn đề nổi bật chính của cả hai lĩnh vực DS/SKSS, thể hiện sự cam kết của Việt Nam cho vấn đề DS/ SKSS.   

Trong các vấn đề liên quan đến dân số Việt Nam, theo ông, hiện nay Việt Nam đang đứng trước những thách thức gì?

- Mặc dù mức sinh đã giảm song theo dự đoán, dân số Việt Nam sẽ tiếp tục tăng lên trong các năm tới vì số phụ nữ bước vào độ tuổi sinh đẻ tiếp tục gia tăng. Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên “dân số vàng”. Trong vòng 10 năm tới, từ năm 2011 – 2020, số người trong độ tuổi lao động hàng năm sẽ tăng lên xấp xỉ 1 triệu người. Đây là cơ hội “duy nhất” về phương diện “nguồn nhân lực dồi dào” do sự biến động cơ cấu dân số tạo ra. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng, thời kỳ “dân số vàng” cũng đặt ra những thách thức về việc làm và an sinh xã hội trong tương lai nếu lực lượng lao động trẻ không được trang bị đầy đủ về giáo dục, đào tạo và được cung cấp các cơ hội việc làm.  

Cùng đó, tỷ lệ người cao tuổi (từ 60 tuổi) trở lên đang tăng nhanh và sẽ chiếm khoảng 10% dân số kể từ năm 2010. Đây là một thách thức đối với vấn đề an sinh xã hội, chăm sóc sức khoẻ, đặc biệt từ khi chúng ta chứng kiến xu hướng gia tăng của người già, đặc biệt người già cô đơn, thu nhập thấp trong các khu vực nông thôn.

Tăng cường chăm sóc SKSS sẽ cho ra đời những công dân khỏe mạnh.

Theo ông, Việt Nam cần làm gì để thực hiện tốt công tác DS-KHHGĐ, nâng cao chất lượng dân số?

-  Để tận dụng triệt để lợi thế của thời kỳ “dân số vàng” với nguồn nhân lực dồi dào phục vụ kinh tế phát triển, Việt Nam cần có chính sách giáo dục và đào tạo nhằm tăng cường chất lượng nguồn nhân lực; chính sách lao động, việc làm và nhân lực. Việt Nam cũng cần phải có kế hoạch đáp ứng vấn đề già hoá của dân số bằng các chính sách an sinh và bảo trợ xã hội. Để khắc phụ sự mất cân bằng giới tính khi sinh, Việt Nam cần triển khai có hiệu quả các quy định hiện hành về việc cấm mọi hình thức chẩn đoán xác định giới tính; giám sát chặt chẽ và xử lý nghiêm hơn các cơ sở y tế có nhân viên y tế cung cấp dịch vụ chẩn đoán giới tính thai nhi và nạo phá thai lựa chọn giới tính.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cần có các biện pháp và chính sách cho người di cư và dân tộc thiểu số được tiếp cận thuận lợi các thông tin và dịch vụ SKSS/ KHHGĐ; tăng cường tư vấn, dịch vụ chăm sóc SKSS cho vị thành niên, thanh niên. Đặc biệt cần có những chính sách, biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu đang có ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống của người dân.

Thời gian tới, UNFPA sẽ có những hỗ trợ gì cho Việt Nam trong lĩnh vực dân số, thưa ông?

-  Để vượt qua được những thách thức phía trước và đạt được các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ, Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc cùng với các Tổ chức Liên Hợp Quốc khác, trong khuôn khổ Một Liên Hợp Quốc tại Việt Nam sẽ tiếp tục hỗ trợ chính phủ và các bộ, ngành trong thực hiện mục tiêu Việt Nam đề ra trong các chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2011 - 2020.

UNFPA luôn đồng hành với Việt Nam trong việc sử dụng các liệu dân số để xây dựng chính sách và chương trình nhằm xóa đói, giảm nghèo. Mọi nỗ lực đó đều nhằm đảm bảo rằng mỗi phụ nữ, nam giới và trẻ em đều có một cuộc sống dồi dào sức khỏe và có cơ hội phát triển; trẻ em được sinh ra an toàn, thanh thiếu niên đều không mắc phải HIV/AIDS, trẻ em gái và phụ nữ đều được tôn trọng và đối xử bình đẳng. Chúng tôi tin rằng, cách duy nhất và tốt nhất là cùng nhau hợp tác và hành động để cải thiện cuộc sống của mọi người dân.   

Hà Anh (thực hiện)