Thâm cung bí sử (86 - 4): Chuyện nhà quan Tế Tửu

Ngày xưa, quan to có 5 thê 7 thiếp, nhưng ông Thụy chỉ có một bà vợ là Cao Thị Bích – con gái đầu lòng của Đông Các Đại học sĩ Cao Xuân Dục. Em gái của bà Cao Thị Bích là Cao Thị Hòa, đẹp người, đẹp nết, giỏi thơ phú nhưng góa chồng năm 26 tuổi. Ông Thụy rất mến cô em vợ, vì làm thơ rất hay. Bà Cao Thị Bích vừa thương chồng, vừa thương em nên đã có ý khuyến khích ông Thụy cưới bà Cao Thị Hòa làm vợ hai. Biết chuyện này, bà Cao Thị Hòa gửi cho ông anh rể một bài thơ Nôm rất dí dỏm:

Anh Tế nhà ta khéo ỡm ờ

Phong tình quen thói lại lơ mơ

Rượu ngon uống hết không chừa cặn

Mít ngọt quen mùi đánh cả xơ

Duyên chị trước đà se chỉ thắm

Tình em nay muốn chắp dây tơ

Cho hay quân tử là thê thế

Chị cũng ưa mà em cũng ưa

Bài thơ là một lời từ chối nhẹ nhàng. Từ đó, ông Đặng Văn Thụy không nói tới chuyện muốn cưới bà vợ thiếp nào nữa.

Ông Thụy có 11 người con, 7 trai 4 gái, trong đó có hai người đậu đại khoa là Đặng Văn Oánh và Đặng Văn Hướng. Trong cuộc thi đình năm 1919, hai anh em nhà họ Đặng đều đỗ Phó bảng. Ông Đặng Văn Oánh giữ chức giáo thụ phủ An Nhân (Bình Định). Ông Đặng Văn Hướng giữ chức giáo thụ phủ Diễn Châu, tham tri Bộ hình rồi Tổng đốc Nghệ An thời Chính phủ Trần Trọng Kim. Sau Cách mạng tháng Tám, ông tham gia Chính phủ Hồ Chí Minh, giữ chức Bộ trưởng không Bộ.

Con trai của ông Đặng Văn Hướng là ông Đặng Văn Việt. Ông Việt là Trung đoàn trưởng đầu tiên của một trong hai Trung đoàn chủ lực của Quân đội Nhân dân Việt Nam thời kháng chiến chống Pháp. Với chiến công xuất sắc trong Chiến dịch Biên giới năm 1950, ông Đặng Văn Việt được mệnh danh là con hùm xám đường số 4. Ông nghỉ hưu với chức vụ Phó Cục trưởng Cục xây dựng cơ bản, Tổng cục Thủy sản. Ngày 25/4 mới rồi, tôi có may mắn được gặp ông Đặng Văn Việt. Ông Việt đi xe máy đến chỗ hẹn gặp tôi khiến tôi rất sửng sốt. “Cụ đã 97 tuổi rồi mà vẫn đi xe máy thì tôi phục quá”. “Hàng ngày tôi vẫn đi xe máy. Và các buổi tối, tôi vẫn đi nhảy đầm”. Cụ Việt nói như vậy và cười rất sảng khoái. Đúng là phong thái con nhà quan, sống phong lưu, dù kinh tế không khá giả lắm, nhưng cốt cách thì rất cao.

(Còn nữa)

Khánh Hoàng/Báo Gia đình & Xã hội