Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến: Củng cố niềm tin và sự hài lòng của người bệnh

Nhân dịp Tết Bính Thân 2016, PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Y tế đã dành cho Báo GĐ&XH cuộc trao đổi thẳng thắn, cởi mở về những vấn đề lớn của ngành trong năm nay.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến trao quà cho bệnh nhân tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Ảnh: PV

Nhiều kỹ thuật y khoa tiên tiến được triển khai

Thưa Bộ trưởng, năm 2015 qua đi với nhiều thành tựu trong công tác y tế, Bộ trưởng ấn tượng với thành tựu nào nhất?

- Trong năm 2015, với sự nỗ lực của toàn ngành, công tác Y tế đã đạt được nhiều thành tựu, được dư luận ghi nhận, đánh giá cao. Trước tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp (đặc biệt là những dịch bệnh lớn như MERS- CoV, các dịch cúm A/H5N1, H1N1, H7N9...), ngành đã chủ động triển khai công tác phòng chống, tăng cường công tác dự báo, giám sát, phát hiện sớm và xử lý kịp thời, không để dịch bệnh lan rộng.

Tháng 6/2015, sau 14 năm chúng ta đầu tư công sức, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã công nhận Việt Nam là một trong 39 nước đạt chứng nhận Hệ thống quản lý Quốc gia về vaccine (NRA), trong khi đây vẫn là thách thức của nhiều nước phát triển. Với việc tự sản xuất được 10/11 vaccine phục vụ Chương trình Tiêm chủng Quốc gia, ngoài việc tiết kiệm được hàng nghìn tỉ đồng do không phải nhập khẩu, vaccine Việt Nam còn có cơ hội xuất khẩu ra thế giới.

Ngành Y tế cũng đã rất nỗ lực đẩy mạnh cải cách hành chính công, triển khai thí điểm ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực quản lý khám, chữa bệnh và thanh toán BHYT. Năm 2015 cũng là năm đầu tiên chúng ta thí điểm thanh tra chuyên ngành an toàn thực phẩm tuyến quận/huyện, xã/phường, góp phần kiểm soát, đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm ở cơ sở cho người dân.

Bên cạnh đó, năm qua Bộ Y tế cũng tích cực tham mưu Chính phủ, Quốc hội hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động của ngành. Gần đây nhất, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIII vừa qua, Chính phủ đã trình Quốc hội cho ý kiến vào dự thảo Luật Dược (sửa đổi), nhằm tạo hành lang pháp lý đầy đủ hơn, thúc đẩy lĩnh vực Dược phát triển mạnh hơn trong thời gian tới, đáp ứng nhu cầu của nhân dân.

Trong công tác khám, chữa bệnh, năm 2015, nhiều kỹ thuật y khoa tiên tiến, hiện đại, sánh ngang tầm thế giới đã được triển khai, áp dụng, cứu chữa được hàng nghìn bệnh nhân mắc các bệnh lý phức tạp.

Tôi và nhiều người đã không thể quên ca ghép tạng “xuyên Việt” do Bệnh viện Chợ Rẫy (TP HCM), Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (Hà Nội), Trung tâm Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người thực hiện. Điều đặc biệt là ở ca phẫu thuật này, ngành Y tế và ngành hàng không đã phối hợp rất nhịp nhàng. Nguồn tạng được vận chuyển từ TP Hồ Chí Minh ra Hà Nội, sau đó được ghép ngay trong đêm. Ca phẫu thuật không chỉ giúp hai cuộc đời hồi sinh mà còn thức tỉnh trái tim mỗi người tình thương và trách nhiệm với cộng đồng...

Cũng trong năm qua, mô hình Phòng khám Bác sĩ gia đình đã được triển khai thí điểm, bước đầu đạt kết quả đáng khích lệ. Nếu phát triển mô hình này sẽ góp phần nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh ban đầu theo hướng toàn diện và liên tục, giúp sàng lọc bệnh tật, chuyển tuyến phù hợp, góp phần giảm quá tải bệnh viện tuyến trên.

Củng cố niềm tin và sự hài lòng của người bệnh

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến và cháu bé đang chờ tiêm chủng mở rộng tại Trạm Y tế Sao Mai, TP Bắc Giang. Ảnh: Thanh Bình

Thời gian qua, các bệnh viện đã tích cực, chủ động đổi mới phong cách, thái độ phục vụ, nhận được sự đồng tình, hưởng ứng của nhân dân. Bộ trưởng có thể nói thêm về vấn đề này?

- Trước hết phải khẳng định, trong số hơn 400 nghìn cán bộ, nhân viên ngành Y, phần lớn họ đều rất đam mê, tận tâm, tận tụy với nghề. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một bộ phận có thái độ chưa đúng mực với người bệnh, gây ảnh hưởng đến hình ảnh của ngành, gây mất niềm tin của người dân.

Để khắc phục các hạn chế đó, Bộ Y tế đã ban hành và triển khai "Đề án Đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của cán bộ y tế, hướng tới sự hài lòng của người bệnh" theo Quyết định số 2151-QĐ/BYT ngày 04/6/2015, nhằm tạo nên một bước đột phá mới. Đề án này áp dụng cho tất cả cán bộ y tế trong cả nước, không phân biệt ở tuyến Trung ương hay tuyến tỉnh, huyện. Theo tôi, vấn đề cốt lõi nhất vẫn chính là từ bên trong người cán bộ y tế, xuất phát từ nhận thức, tình cảm, nhiệt huyết, cán bộ y tế phải có ý thức đổi mới và phải coi người bệnh là trung tâm để phục vụ.

Dù đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, những sự đổi mới đáng tự hào, nhưng chắc hẳn Bộ trưởng vẫn còn những trăn trở với hoạt động của ngành trong năm qua?

- Đúng vậy! Tuy toàn ngành Y tế đã đạt được nhiều thành tựu nhưng những bất cập, tồn tại không phải đã hết, trong đó đặc biệt là tình trạng quá tải tại các bệnh viện Trung ương và bệnh viện ở những thành phố lớn vẫn còn cao, nhất là các chuyên khoa tim mạch, ung bướu, chấn thương, sản nhi... Để giải quyết điều này, cần thời gian và cần thêm sự đầu tư lớn, đồng bộ từ phía Chính phủ. Ngoài ra, y tế cơ sở còn gặp nhiều khó khăn cả về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực và cơ chế chính sách...

Năm 2015, dịch sốt xuất huyết xuất hiện tại 54/63 tỉnh thành, số người mắc tăng nhanh, điều này cũng cho thấy hoạt động y tế dự phòng (YTDP) còn gặp nhiều khó khăn. Đó là do đầu tư cho YTDP còn nhiều hạn chế, một số địa phương chưa quan tâm đúng mức đến công tác này.

Một vấn đề khác cũng rất cần giải quyết, đó là ý thức của người dân trong công tác phòng, chống dịch chưa cao. Ví dụ trong dịch sốt xuất huyết, khi cán bộ YTDP đến tận từng hộ dân để phun thuốc, diệt trừ muỗi, bọ gậy còn nhiều gia đình thiếu hợp tác, cản trở hoạt động của cán bộ...

Có thể thấy, phía trước còn rất nhiều nhiệm vụ mà ngành phải hoàn thành, Bộ trưởng có chia sẻ gì với độc giả về nhiệm vụ, thách thức của ngành Y trong năm 2016 này?

- Năm 2016 là năm khởi đầu cho một giai đoạn mới trong phát triển kinh tế - xã hội cả nước nói chung và ngành Y tế nói riêng. Đây cũng là năm đầu tiên chúng ta thực hiện Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số. Toàn thể cán bộ, nhân viên ngành Y ý thức rất rõ không chỉ bây giờ mà cả sau này, việc giải quyết các yêu cầu khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe của người dân là ưu tiên hàng đầu.

Bên cạnh việc triển khai công tác phòng chống dịch chủ động, dự báo, phát hiện sớm, khống chế kịp thời dịch bệnh, không để dịch lớn xảy ra, tiếp tục phối hợp các bộ, ngành khác trong công tác thanh, kiểm tra an toàn thực phẩm, theo dõi và xử lý kịp thời các sự cố mất an toàn thực phẩm, ngành Y tế sẽ tiếp tục phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh và phục hồi chức năng ở tất cả các tuyến; giảm tình trạng quá tải ở các bệnh viện tuyến trên; phát triển các dịch vụ khám, chữa bệnh phổ cập hướng tới bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân kết hợp với phát triển các dịch vụ y tế chuyên sâu, dịch vụ y tế kỹ thuật cao; hiện đại hóa và phát triển y học cổ truyền, kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại.

Năm 2016, toàn ngành sẽ chú trọng phát triển BHYT toàn dân, xây dựng và ban hành khung giá tính đủ các yếu tố chi phí và lộ trình thực hiện. Một nhiệm vụ quan trọng khác là tiếp tục đổi mới toàn diện phong cách, thái độ phục vụ của cán bộ ngành Y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh và người dân trong các hoạt động dịch vụ y tế tại tất cả các cơ sở khám, chữa bệnh trên toàn quốc.

Tăng cường truyền thông về những nội dung mới trong công tác DS-KHHGĐ

Bộ trưởng đánh giá như thế nào về công tác DS-KHHGĐ năm qua và đâu là nhiệm vụ quan trọng trong năm tới của ngành?

- Năm qua, công tác DS-KHHGĐ tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, đặc biệt là sự vào cuộc tích cực của các bộ, ban, ngành, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương, sự ủng hộ của nhân dân và sự quyết tâm cao của đội ngũ làm công tác dân số. Nhờ đó, công tác DS-KHHGĐ đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận, đặc biệt trong việc tăng cường, nâng cao chất lượng dân số thông qua một số đề án, mô hình.

Hiện nay, tuổi thọ trung bình chung của nước ta đã tăng lên 73,3 tuổi. Đây là thành quả của sự phát triển KT-XH, khẳng định tính ưu việt của chế độ, trong đó có sự đóng góp rất quan trọng của chương trình DS-KHHGĐ dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước. Năm 2015 cũng là năm thứ 10 liên tiếp, Việt Nam đã đạt và duy trì vững chắc mức sinh thay thế (dưới 2,1 con/phụ nữ). Bên cạnh đó, các chỉ tiêu chuyên môn về biện pháp tránh thai, chỉ tiêu giảm mức sinh thô… đã đạt kế hoạch giao. Tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh đã được kiềm chế.

Một vấn đề rất quan trọng trong công tác DS-KHHGĐ hiện nay, đó là cả nước đã đạt mức sinh thay thế nhưng mức sinh chưa đồng đều tại các vùng, miền. Có nơi, mức sinh còn rất cao như Tây Nguyên, Trung du và miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ, tổng tỷ suất sinh lên tới trên 3 con; nhưng tại Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long, mức sinh xuống thấp, thậm chí có tỉnh, thành phố mức sinh chỉ khoảng 1,35 - 1,5 con. Điều này cho thấy, thời gian tới, chúng ta cần chính sách linh hoạt, chủ động điều chỉnh mức sinh, sao cho đạt mục tiêu duy trì mức sinh thấp hợp lý vì sự phát triển bền vững của địa phương, đất nước.

Bên cạnh đó, trong năm 2016 cũng như các năm tiếp theo, ngành Dân số cần tăng cường hoạt động truyền thông chuyển đổi hành vi về những nội dung mới trong công tác DS-KHHGĐ cả về quy mô, cơ cấu, chất lượng dân số và phân bố dân cư, đặc biệt cho các nhóm dân số đặc thù.

Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Võ Thu/Báo Gia đình & Xã hội