"Đa chiều" và những trao đổi sâu sắc về tận dụng dân số vàng

Toàn cảnh chương trình

Theo lý thuyết về nhân khẩu học, mỗi một đất nước, một dân tộc đều trải qua “cửa sổ cơ hội” vàng này. Theo các số liệu thống kê cho thấy, Việt Nam chính thức bước vào thời kỳ dân số vàng vào năm 2006 và các nhà nghiên cứu dự báo, giai đoạn này sẽ kéo dài khoảng 40 năm.

Theo TS Dương Quốc Trọng - Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ, chúng ta có số lượng “vàng” nhưng về mặt chất lượng thì đáng ngại: Tỉ lệ người từ 15 tuổi trở lên chỉ có 13% là có bằng cấp từ sơ cấp trở lên. Số lượng người trong độ tuổi lao động lớn song lao động giản đơn nhiều. Lâu nay chúng ta cạnh tranh lao động với các nước bằng lượng nhân công rẻ mạt. Nếu muốn thực sự nắm bắt cơ hội vàng thì phải chuyển từ số lượng sang chất lượng, đặc biệt trong thời đại cạnh tranh về tri thức.

TS Dương Quốc Trọng: “Về mặt dân số chúng ta thuộc diện “cường quốc”: Đứng thứ 3 trong khu vực và 13 trên thế giới; chúng ta xuất khẩu gạo, điều, tiêu, cà phê… nhưng giá trị gia tăng không đáng kể”.

Bí quyết “hóa rồng” của các nước luôn được các quốc gia quan tâm. Theo TS Dương Quốc Trọng, cơ hội này chia đều cho tất cả mọi nước và dân tộc. Cơ hội dài ngắn khác nhau sẽ được quyết định về mức sinh và mức chết. Tận dụng như thế nào là do con người quyết định: chính sách và sự chuẩn bị như thế nào? Những “con rồng” châu Á đã tận dụng rất tốt cơ hội có một không hai này và đã cất cánh như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore.

GS Nguyễn Đình Cử: "Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, các nước tăng cường đầu tư vào giáo dục đào tạo cao hơn Việt Nam. Thanh niên một số nước ở tuổi 20 họ đã được đào tạo gấp đôi, thậm chí gấp 5 người Việt Nam”.

GS.TS Nguyễn Đình Cử - nguyên Viện trưởng Viện Dân số và Các vấn đề xã hội, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân cho rằng, để chất lượng của đội ngũ lao động “vàng”, chúng ta cần nâng cao chất lượng giáo dục. Giáo sư lý giải, khi số trẻ em giảm đi, sức ép của dân số lên giáo dục đã giảm rất nhiều. Theo ông, cần tích cực đầu tư vào khoa học kỹ thuật, việc làm để tận dụng số lượng lao động; đào tạo nghề (cho 43 triệu chưa được đào tạo) đa dạng hóa để bất cứ người lao động nào cũng được tham gia lao động; đồng thời chuẩn bị thích ứng với dân số già, hoàn thiện hệ thống an sinh xã hội; phát huy người cao tuổi…

GS Đặng Hùng Võ: “Nếu không tận dụng được cơ hội vàng để cất cánh, chúng ta sẽ đánh mất cơ hội vàng, “vàng” sẽ thành “chì, kẽm”…