Hành trình hướng thiện

Hai chương trình này đã góp phần đắc lực, đưa Cần Thơ thoát khỏi 10 tỉnh có số người nhiễm HIV/100.000 dân cao nhất toàn quốc.

 

 

Hàng tuần, cứ từ 2 đến 3 ngày một lần, anh Bành Sở Tâm, một thành viên của Nhóm tiếp cận cộng đồng thành phố Cần Thơ thuộc dự án Life-Gap cùng bạn đồng hành lại tới các địa điểm phân phối bơm kim tiêm sạch để thu gom bơm kim tiêm bẩn. Với chiếc găng tay cao su và cặp gắp bằng kim loại, anh Tâm cẩn thận nhưng rất nhanh chóng thu gom số bơm kim tiêm bẩn vào túi. Sau khi thu gom hàng trăm chiếc bơm kim tiêm bẩn, anh tiếp tục bổ sung vào thùng bơm kim tiêm, bao cao su sạch để “tiếp tế” cho những người có hành vi nguy cơ cao.
Công việc của anh Tâm và các bạn đồng hành trong nhóm được đánh giá là công việc rất nguy hiểm và độc hại nếu không được trang bị và tập huấn kỹ lưỡng để phòng tránh rủi ro. Từng là một người nghiện ma túy nặng, nên anh Tâm thấu hiểu giúp người nghiện ma tuý không bị lây nhiễm HIV là hành trình hướng thiện.

 

Anh Tâm cho biết: quận Ninh Kiều có một số điểm đến nay vẫn được coi là điểm “nóng” về tiêm chích ma túy. Nhưng người tiêm chích ma túy đã có ý thức không còn vứt vương vãi bơm kim tiêm bẩn như trước kia nên nhân viên tiếp cận cộng đồng không quá vất vả khi làm việc để trả lại môi trường sạch cho người dân…

 

 

Giám đốc Trung tâm phòng chống HIV/AIDS thành phố Cần Thơ, bác sỹ Lại Thị Kim Anh cho hay: Hiện toàn thành phố có 86 điểm cấp bơm kim tiêm cố định ngoài cộng đồng, việc cấp bơm kim tiêm sạch, thu gom bơm kim tiêm bẩn dựa vào đội ngũ nhân viên tiếp cận cộng đồng và cộng tác viên. Số lượng nhân viên tiếp cận cộng đồng của Cần Thơ tham gia chương trình bơm kim tiêm giảm thiểu tác hại, phòng lây nhiễm HIV là 51 người. Đa phần những nhân viên tiếp cận cộng đồng này trước đây là người nghiện tiêm chích ma túy, nay đang được điều trị bằng Methadone.

 

Đội ngũ này duy trì hoạt động thu nhặt bơm kim tiêm bẩn mà người tiêm chích ma túy đã sử dụng, rất hiệu quả. Trong 9 tháng của năm 2012, số bơm kim tiêm sạch phát ra là 642.763 chiếc, tăng hơn 10% so cùng kỳ năm 2011. Còn số bơm kim tiêm bẩn thu về đạt 69,2% bơm kim sạch phát ra. Theo bác sỹ Lại Thị Kim Anh, chương trình cung cấp bơm kim tiêm sạch miễn phí cho người nghiện tiêm chích ma túy ở Cần Thơ đã từng bước nhận được sự đồng tình ủng hộ của cộng đồng bởi việc này không làm tăng số người nghiện tiêm chích mà còn giảm khả năng lây lan HIV do người nghiện không còn sử dụng chung bơm kim tiêm…Thêm vào đó, số lượng bơm kim tiêm bẩn được thu gom lại rất lớn, giảm thiểu rất nhiều bơm kim tiêm bẩn vứt bừa bãi trong cộng đồng, đe dọa sự an toàn của người dân.

 

 

Tính đến  31/10/2012, Chương trình bao cao su, phòng chống lây nhiễm HIV đã được thực hiện tại 86% nhà nghỉ, khách sạn lớn, nhỏ ở Cần Thơ và các chủ nhà nghỉ thường xuyên, tự giác mua bổ sung bao cao su để trong các phòng nghỉ của mình. Đã có 80-85% phụ nữ bán dâm sử dụng bao cao su bảo vệ khi hành nghề.

 

Việc phát, sử dụng bao cao su miễn phí hiện chỉ còn trong các chương trình kế hoạch hóa gia đình, tại hầu hết các nhà nghỉ, khách sạn, người bán dâm, mua dâm đều tự giác mua bao cao su khi có nhu cầu. Cần Thơ hoàn toàn tự tin về chương trình bao cao su phòng chống AIDS ngay cả khi các tổ chức quốc tế kết thúc các dự án hỗ trợ chương trình - Bác sỹ Lại Thị Kim Anh, Giám đốc Trung tâm phòng chống HIV/AIDS Cần Thơ cho biết.

 

Để thực hiện thành công chương trình là cả một hành trình dài, đầy khó khăn với sự cần mẫn, kiên trì của những người thực hiện. Những năm đầu sau năm 2000, khi bao cao su còn chưa được người dân nói đến, những cán bộ Trung tâm phòng chống HIV/AIDS ở Cần Thơ đã mạnh dạn xây dựng một “con đường bao cao su” dài 6km, qua những tụ điểm “nóng” nhất về tiêm chích ma túy và mại dâm. Dọc quãng đường đó có tất cả 30 tấm pano lớn, gần 100 tấm pano nhỏ được dựng lên dọc hai bên đường với thông điệp truyền thông chỉ để người dân biết và quen với sự có mặt của bao cao su. Tại các nhà thuốc vào thời gian đó bao cao su còn bị coi là một vật dùng “tội lỗi”, bằng chứng cho hành vi mua bán dâm nên thường được giấu kỹ. Để bình thường hóa hình ảnh bao cao su trong mắt người dân, năm 2007, Trung tâm đã tổ chức cuộc thi trưng bày BSC trong hệ thống các nhà thuốc theo 3 tiêu chí: dễ thấy, dễ lấy và dễ tiếp cận. Kết quả từ cuộc thi thật bất ngờ cho Ban tổ chức và cả các nhà thuốc tham gia đó là người dân đến mua bao cao su ngày càng tăng bởi chỉ cần ghé quầy thuốc, lấy bao cao su, trả tiền vào hộp mà không cần phải hỏi bất cứ ai.

 

Đẩy mạnh chương trình, Trung tâm tiếp tục triển khai việc đưa bao cao su "xuống đường" để phụ nữ bán dâm tiếp cận biện pháp bảo vệ; thí điểm mô hình kết hợp bán bao cao su tại các điểm đặt tủ thuốc lá hoặc tiệm tạp hóa. Mô hình thành công, có lúc ở Cần Thơ số điểm bán lẻ bao cao su lên tới 300 điểm, danh sách các điểm bán lẻ này được phát đến tận các nhà hàng, nhà nghỉ, khách sạn để các tiếp viên, người có hành vi nguy cơ cao tiếp cận khi có nhu cầu. Hiện toàn thành phố còn khoảng 256 điểm bán lẻ.

 

Cái khó nhất của chương trình này chính là đưa bao cao su vào các nhà nghỉ, khách sạn. Để làm được điều này, Trung tâm đã vận động lực lượng công an, đội phòng chống tệ nạn cùng tham gia nhằm tạo thành thế chân kiềng đưa bao cao su vào nhà nghỉ. Dấu ấn của chương trình chính là việc UBND thành phố Cần Thơ ban hành Chỉ thị về việc tăng cường thực hiện chương trình cung cấp, hướng dẫn sử dụng bao cao su trong phòng, chống lây nhiễm HIV/AIDS ở thành phố…

 

Nói tới kinh nghiệm thực hiện thành công chương trình bao cao su trong phòng, chống lây nhiễm HIV/AIDS, Giám đốc Trung tâm phòng chống HIV/AIDS Cần Thơ cho hay: Bí quyết của những người làm chương trình chính là không nóng vội. Bởi công tác truyền thông thay đổi hành vi sử dụng bao cao su nếu nóng vội, thì người ta sẽ không làm hoặc miễn cưỡng, không mang lại hiệu quả lâu dài, bền vững.

 

Hướng tới mục tiêu "3 không"   Sáng ngày 1/12, tại Cung Văn hoá Hữu nghị, UBND TP Hà Nội đã tổ chức mít tinh hưởng ứng Ngày thế giới phòng, chống HIV/AIDS với chủ đề “Hướng tới không còn người nhiễm mới HIV” với mục tiêu “3 không”: Không còn người nhiễm mới HIV, không còn người tử vong do HIV và không còn kỳ thị phân biệt đối xử liên quan đến HIV/AIDS.   Tới dự lễ mít tinh có Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Uỷ ban Quốc gia phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm; Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến và đại diện các Bộ, ngành, đoàn thể…   Phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết: Hơn 20 năm đương đầu với dịch HIV/AIDS, kết quả phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam rất ấn tượng. Việt Nam đã kiểm soát, không để dịch HIV gia tăng, số người nhiễm mới HIV, số bệnh nhân AIDS và số người chết do AIDS đã giảm trong 4 năm liên tiếp.   Trong nhiều năm qua, Đảng, Nhà nước và cộng đồng xã hội đã dành sự quan tâm đặc biệt cho công cuộc phòng chống căn bệnh này. Hệ thống văn bản pháp luật được ban hành khá đầy đủ và ngày càng hoàn thiện. Nguồn lực cho công tác phòng, chống HIV/AIDS được tăng cường; các hoạt động dự phòng, chăm sóc, điều trị và hỗ trợ người nhiễm HIV tiếp tục được triển khai và mở rộng; hợp tác quốc tế ngày càng chặt chẽ và có hiệu quả...   Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc biểu dương các bộ, ngành, đoàn thể, địa phương, cơ quan báo chí… đã có đóng góp tích cực, hiệu quả vào công cuộc phòng, chống HIV/AIDS; cảm ơn các nước, các tổ chức quốc tế đã dành cho Việt Nam sự hỗ trợ tích cực về kinh nghiệm, kỹ thuật và tài chính cho việc phòng, chống HIV/AIDS của Việt Nam.   T.K