Không có người công bằng hoàn hảo
Giadinh.net - Mặc dù có thể lúc nào chúng ta cũng tự nhủ rằng phải công bằng khi đánh giá về người khác và đôi khi, ngấm ngầm tự hào rằng đối với mọi người mình rất độ lượng. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã bằng thực nghiệm chứng minh rằng: hầu hết chúng ta đều đánh giá người khác khắt khe hơn nhiều khi đánh giá bản thân.
“Đạo đức giả”
Không ít người vẫn hay tự hào về sự khoan dung và công bằng của mình với đồng loại. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới cho thấy sự thực không phải thế. Hầu hết mọi người đều không công bằng khi đánh giá người khác và nếu có chăng, một sự công bằng thì rất có thể đó chỉ là những hành động hoặc lời nói giả dối.
TS. Piercarlo Valdesolo từ Đại học Northeastern (Mỹ) và đồng nghiệp đã thực hiện một nghiên cứu có sự góp mặt của nhiều người, những người này được giao 2 nhiệm vụ: Một việc tiêu tốn nhiều thời gian và việc còn lại dễ dàng và nhanh gọn hơn. Mục đích của sự khác nhau này là để xem những người tham gia sẽ nhận nhiệm vụ nào, nhiệm vụ khó khăn hay đơn giản. Kết quả cho thấy 85% người tham gia tự chọn cho mình công việc đơn giản hơn. Điều này đồng nghĩa với việc đẩy việc khó khăn cho người khác. Tệ hơn, ai cũng cho rằng quyết định của mình là công bằng.
 |
Ảnh minh họa.
TS. Piercarlo và nhóm nghiên cứu làm thêm thực nghiệm để khẳng định vấn đề bằng cách yêu cầu những người tham gia ghi nhớ nhanh những chuỗi số dài. Trong nhiệm vụ rất khó khăn, cấp bách này, những người tham gia trở nên công bằng hơn một chút. Họ cho rằng nhiệm vụ của mình cũng chỉ kinh khủng như của những người khác mà thôi. TS. Piercarlo khẳng định, chúng ta chỉ đạo đức qua trực giác mà thôi. “Khi chúng ta có đủ thời gian để nghĩ về công việc mình đã làm, mỗi người sẽ lập tức nuối tiếc rằng tại sao mình không làm một việc dễ dàng hơn” - ông nói.
Những người tham gia trong nhóm nghiên cứu của TS Piercarlo thậm chí còn rơi vào tranh cãi không ngừng về quyền lợi của mình khi vấn đề công bằng được đưa ra tranh luận. Ai cũng chăm chăm cho rằng mình cần phải được hưởng những điều mà những người còn khác lại cho rằng vô lý. “Với những người được cho là độ lượng nhất trong nhóm, cũng như những người tự cho là mình độ lượng, khi đi vào vấn đề quyền lợi và phân định công bằng đều ít nhiều “say sưa” kết tội người khác và cho rằng mình công bằng hơn”, TS. Piercarlo bình luận.
 |
Công bằng để nâng cao cơ hội cho bản thân
Theo ThS. Tâm lý Nguyễn Bá Đạt, giảng viên tâm lý trường ĐHQG, lý do một người khó có thể nghĩ công bằng được cho người khác nằm ở chỗ sự lo ngại cho vị trí cá nhân của mình trong một nhóm xã hội. Trong một nhóm xã hội, ai cũng lo lắng rằng vị trí của mình có thể bị tổn hại cho nên họ, hoặc do bản năng, hoặc cố ý, không công bằng với người khác. Hai người có vị trí ngang bằng nhau trong công việc và đang muốn cùng vươn lên thì tất yếu lúc này, họ sẽ lo nghĩ cho sự thăng tiến của mình và khó có thể đủ tỉnh táo để đánh giá đúng những gì người kia đã làm.
Theo thuyết phân tâm học của nhà tâm lý học người Áo Simund Freud thì có thể lý giải nét tâm lý này như một nỗi sợ hãi về sự soán ngôi. Vai trò giữa sếp và nhân viên là ví dụ điển hình nhất để minh chứng điều này. Mặc dù có thể trong một công ty, sếp về mặt nghiệp vụ, sếp có thể không giỏi hơn nhân viên nhưng một số người vẫn tỏ ra rằng mình có thể chỉ bảo nhân viên trong công việc. Đó không chỉ là do ông sếp này hách dịch, từ tận sâu trong ông ta, một nỗi lo sợ bị “soán ngôi” đã hình thành.
 |
Ảnh minh họa.
Theo ThS. Bá Đạt, môi trường cạnh tranh càng cao thì nét tâm lý này sẽ càng thể hiện rõ. Rất có thể một người buộc phải đồng ý rằng kẻ cạnh tranh với anh ta đã làm rất tốt. Nhưng rồi chỉ một lát sau, anh ta lại đặt mình vào cương vị của đối thủ mà nghĩ rằng “cho mình làm thì mình còn làm hơn thế”. Đặt trường hợp nếu anh ta được sắp xếp làm một công việc như đối thủ đã làm nhưng kết quả lại không được bằng thì rất có thể anh ta sẽ đổ lỗi cho hoàn cảnh khách quan mà chỉ nhận một số lỗi về mình.
Tuy nhiên, con người với sự phát triển của văn hóa và đạo đức cần phải kìm chế nét tính cách này. Nhóm nghiên cứu đến từ Đại học Northeastern phỏng đoán rằng bản năng đạo đức là kết quả của chọn lọc tiến hóa đối với những người sống theo nhóm. Việc công bằng sẽ làm củng cố mối quan hệ thuận lợi hai chiều và nâng cao cơ hội sống sót của chúng ta. Vì thế, các nhà nghiên cứu khuyến nghị mỗi người nên nhận biết được được điều này để có thể công bằng hơn trong việc xét đoán người khác, cũng là tự tạo cơ hội cho mình.
Từ xưa, ông cha đã đúc kết rằng “biết mình biết người” sẽ là khôn ngoan. Việc biết đánh giá đúng người khác tạo nên tính cố kết nhóm và cũng là giúp mỗi người tự hoàn thiện mình: “Một người hiểu chính xác được rằng đối thủ của mình hơn mình điều gì thì sẽ biết mình nên vượt qua mốc nào. Ngoài ra, thể hiện sự công bằng cũng có nghĩa là tỏ ra tôn trọng nhau. Điều đó sẽ tạo ra những mối quan hệ hai bên cùng có lợi và như các nhà khoa học Italia đã nói: Nó sẽ nâng cao cơ hội sống sót của chúng ta. Đúng nghĩa với cuộc cạnh tranh âm thầm vẫn diễn ra hàng ngày trong cuộc sống hiện đại.
Với các đồng nghiệp, nhân vật cơ bản của sự cạnh tranh, theo PGS. TS Văn Thị Kim Cúc, giám đốc Trung tâm Tâm lý học Ngàn phố thì sự tôn trọng đồng nghiệp sẽ giúp củng cố giá trị tình cảm, điều rất cần thiết trong bối cảnh cuộc sống đang chảy quá nhanh, cũng là cách giảm stress hiệu quả.
Phong Thiện
Ý kiến của bạn
Tôi quyết định tái hôn vì con gái 16 tuổi ngày nào cũng hỏi câu này
Chuyện vợ chồng - 1 phút trướcTôi trở thành mẹ đơn thân khi con gái vừa tròn 5 tuổi. Chồng tôi qua đêm với "gái bán hoa" không chỉ một lần. Điều tôi có thể làm sau khi phát hiện ra là biến anh ta trở thành chồng cũ.
5 con giáp có tính cách đặc biệt giúp cuộc đời rẽ sang hướng khác khiến bạn đời cảm thấy được dựa dẫm
Gia đình - 1 giờ trướcGĐXH - Những tính cách đặc biệt ấy giúp 5 con giáp dưới đây có cuộc sống gia đình ngày càng phát triển và tươi sáng hơn.
Bố vợ dạy con rể bài học nhớ đời khi biết con gái bị bạo hành
Chuyện vợ chồng - 1 giờ trướcGĐXH - Vì thương con gái, ông đã nổi cơn thịnh nộ, kéo con rể ra dạy dỗ.
Vì không thể vòi vĩnh tiền bạc của tôi, bạn gái đưa ra đề nghị khó tin
Chuyện vợ chồng - 3 giờ trướcKhi không đạt được nguyện vọng về tiền bạc, cô ấy lại tỏ ra giận dỗi, đòi chia tay khiến tôi rất khó xử.
Vợ chi 1,7 tỷ đồng mua nhà riêng, 'trốn' chồng con 2 lần/tuần để chữa lành
Chuyện vợ chồng - 4 giờ trướcHai lần mỗi tuần, người phụ nữ Trung Quốc "trốn" chồng con, đến căn hộ riêng để chữa lành. Tại đây, cô làm việc, đọc sách, tập yoga và uống trà cùng bạn bè.
Cách giúp con thông minh vượt trội của 3 nước xếp top đầu những quốc gia nuôi dạy con tốt nhất
Nuôi dạy con - 7 giờ trướcGĐXH - Ngoài những yếu tố như kinh tế phát triển, các cá nhân được tạo điều kiện dành thời gian cho gia đình thì điều khiến 3 quốc gia trên đứng đầu bảng xếp hạng là bởi: Các bậc phụ huynh ở bán đảo này có cách dạy con cực kỳ đặc biệt.
Những cung hoàng đạo thích nhảy việc nhưng đi đâu cũng đạt được thành công
Gia đình - 12 giờ trướcGĐXH - Với tính khí dễ dao động hoặc quá tự tin, 6 cung hoàng đạo sau đây rất dứt khoát khi muốn nhảy việc.
Đi họp lớp cấp 3, tôi âm thầm thanh toán toàn bộ tiền tiệc rồi về sớm: Ai ngờ lại bị bạn cũ chỉ trích, tôi ngậm ngùi nhận ra 2 sự thật sâu cay!
Gia đình - 12 giờ trướcVì thấy “ngại” khi về sớm, người phụ nữ đã âm thầm thanh toán toàn bộ tiền bữa ăn rồi ra về. Khi về đến nhà, đọc tin nhắn trong nhóm lớp, người phụ nữ không thể ngờ hành động của mình lại bị các bạn cũ “chê trách”.
5 cung hoàng đạo nam hay 'thả thính' và dễ dính vào ngoại tình
Gia đình - 22 giờ trướcGĐXH - Những người đàn ông sinh ra dưới các chòm sao này dễ vướng vào một mối quan hệ ngoài luồng.
Danh hài Trường Giang ưu tiên dạy con gái một điều mà cha mẹ thông minh nào cũng hướng đến
Nuôi dạy con - 1 ngày trướcGĐXH - Cách nuôi dạy con của danh hài xứ Quảng cũng nhận được nhiều lời ngợi khen. Nhiều cư dân mạng đã để lại lời khen Trường Giang là người cha tâm lý, mẫu mực, dù bận rộn vẫn không quên dành thời gian cho con gái.
Cặp đôi mới cưới 5 ngày đã đòi chia tay, chú rể đòi lại 137 triệu sính lễ vì mẹ vợ thu hết phong bì mừng cưới
Chuyện vợ chồngCho đến giờ anh khẳng định vẫn còn tình cảm với cô dâu nhưng mới cưới mà đã thế này thì chung sống cả đời sao được.
