Răng vĩnh viễn gẫy, có thể "tái sử dụng" nếu xử lý đúng cách

 

Ở trẻ em, các răng vĩnh viễn phía trước bị bật khỏi ổ răng, nếu có những bước xử lý khẩn cấp, thích hợp thì có thể cắm lại thành công. Răng được cắm lại càng sớm (trong vòng 30 phút) thì khả năng thành công càng cao; thời gian răng ở ngoài càng lâu thì tiên lượng càng xấu.

Đối với răng vĩnh viễn, khi trẻ bị ngã gãy răng, các bậc cha mẹ nên cho trẻ cắn bông gòn nơi ổ răng rớt ra khoảng 15 phút để cầm máu và tiếp tục thực hiện những bước sau đây:

- Tìm và giữ lại răng bị rơi ra: Khi răng bị rơi ra khỏi miệng, ngay lập tức phải nhặt răng lên, nhưng lưu ý chỉ cầm phần thân của răng (tức là phần bạn thấy được trong miệng) bằng gạc tẩm nước muối sinh lý; đừng bao giờ cầm ở phần chân răng để không gây tổn hại cho dây chằng nha chu - phần giúp răng tồn tại trong xương ổ.

 

 

- Rửa sạch răng: Nếu thấy răng bị bẩn thì rửa sạch với nước muối sinh lý (9/1.000) mà không cọ xát vào phần chân răng. Nếu đất cát bám vào răng, có thể rửa sạch nhẹ nhàng bằng nước sạch, không được cạo lớp mô mềm bám trên răng. Không được ngâm răng trong thuốc sát trùng, thuốc tẩy, nước súc miệng hay nước bình thường.

- Đặt răng trở lại vị trí cũ trong xương ổ răng: Khi răng đã được làm sạch, nếu có thể nên đặt răng trở lại vị trí nguyên thủy trong lỗ chân răng bằng cách dùng lực của ngón tay đẩy nhẹ răng vào xương ổ răng, sau đó đặt miếng gòn hay gạc đè lên thân răng và bảo trẻ ngậm miệng lại từ từ để giữ răng ở tại vị trí đó. Nếu quá nhỏ, trẻ có thể bị sặc hoặc nuốt răng đi. Không thể thực hiện điều này thì phải giữ răng luôn ẩm trong suốt thời gian chờ cắm ghép (không được để răng bị khô). Bỏ chiếc răng vào một ly có đựng nước muối sinh lý (9/1.000) hay sữa tươi tiệt trùng hoặc trong nước bọt. Không được bọc răng trong giấy hoặc vải. Nếu bé đủ lớn, có thể cho bé ngậm răng ở giữa má và xương hàm (bảo bé ngậm miệng lại và đừng nuốt răng).

- Đến cơ sở y tế chuyên khoa răng hàm mặt gần nhất càng sớm càng tốt: Nếu bạn không đủ tự tin là mình sẽ cắm răng đúng vị trí (như trong trường hợp có nhiều răng rớt ra) hoặc bạn sợ sẽ cắm không đúng mặt răng thì nên bỏ cái răng vào dung dịch nước muối sinh lý hoặc sữa tươi tiệt trùng.

Tại cơ sở y tế chuyên khoa, bác sĩ sẽ nẹp cố định răng ở đúng vị trí của nó trong khoảng 1 - 2 tuần hay lâu hơn. Trong thời gian này, trẻ không được nhai trên các răng đã được cố định (nên cho ăn thức ăn mềm và cần giữ vệ sinh răng miệng tốt).

Riêng với răng sữa, khi trẻ bị ngã gãy răng cũng cho trẻ cắn bông gòn nơi ổ răng rớt ra khoảng 15 phút để cầm máu. Tuy nhiên, răng sữa bị bật khỏi ổ răng thì không nên cắm lại vào xương ổ răng vì có thể sẽ ảnh hưởng lên sự mọc răng sau này của mầm răng vĩnh viễn bên dưới.

 

Phòng ngừa trẻ gẫy răng - Các bậc cha mẹ cần thường xuyên nhắc nhở và theo dõi sát hoạt động của con mình, nhất là với những trẻ đang tập đi.   - Nên để trẻ chơi ở những nơi rộng rãi, bằng phẳng, trống trải với trẻ lớn hơn, có thể giải thích cho trẻ những trò chơi nào là nguy hiểm.   - Cần cho trẻ mang khí cụ bảo vệ hàm mặt khi chơi thể thao, đội mũ bảo hiểm khi ngồi xe mô tô và thắt dây an toàn khi ngồi trong xe hơi.

Bình thường trẻ mới sinh ra chưa có răng, chiếc răng  đầu tiên thường mọc vào lúc trẻ khoảng 6 tháng tuổi. Tuy nhiên, có trường hợp trẻ mới khi sinh ra đã có răng nên răng này được gọi là răng mới sinh (natal teeth), hoặc có trường hợp răng mọc qua nướu trong tháng đầu tiên sau khi sinh, răng này được gọi là răng sơ sinh (neonatal teeth). Răng sơ sinh thường có hình thể bình thường, nhưng khi răng mọc sớm, do men răng chưa được vôi hóa hoàn toàn nên dễ bị mòn hơn, răng trở nên màu vàng nâu và lớp men tiếp tục bị phá hủy.

Những răng này thường bị lung lay do chân răng chưa hình thành hoàn toàn. Những trẻ có răng sơ sinh thường gặp  khó khăn khi bú mẹ hay gây khó chịu cho mẹ khi cho trẻ bú, răng có thể gây loét niêm mạc vùng dưới lưỡi hoặc môi. Điều này làm cho cha mẹ rất lo lắng.

 Đối với răng sơ sinh cần xử trí cẩn thận vì nếu răng sơ sinh là răng sữa mà nhổ sớm thì các răng vĩnh viễn sau này mọc lên có thể chen chúc, không đều nhau và hậu quả là đưa đến sự xáo trộn khớp cắn. Do đó, nếu răng sơ sinh là  răng sữa thì cố gắng bảo tồn giữ răng sữa lại. Chúng ta không nên can thiệp gì trừ khi răng sơ sinh này gây khó khăn cho trẻ và mẹ.

Tuy nhiên, việc đảm bảo an toàn cho trẻ quan trọng hơn việc chỉnh các răng vĩnh viễn lệch lạc sau này, các răng này thường được chỉ định nhổ trong các trường hợp răng quá lung lay, có nguy cơ rơi vào phế quản hoặc phổi, răng gây loét vùng dưới lưỡi hay  răng gây khó khăn cho người mẹ khi cho trẻ bú. Những trẻ này cần được bác sĩ chuyên khoa răng trẻ em khám và chẩn đoán để có cách xử trí thích hợp.