Hà Nội
23°C / 22-25°C

Sự thật câu chuyện thứ tự sinh ảnh hưởng đến trí thông minh của trẻ

Thứ hai, 18:16 06/11/2023 | Nuôi dạy con

GĐXH - Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, thứ tự sinh cũng có tác động đến sự phát triển trí thông minh.

Thứ tự sinh cũng có tác động đến sự phát triển trí thông minh

Trong những gia đình đông con, cha mẹ thường có cảm giác "tại sao 2 đứa con của mình tính cách lại khác nhau như vậy". Đây là thực tế xảy ra ở không ít gia đình, một người anh trầm tính ít nói nhưng lại có một người em suốt ngày nghịch ngợm, miệng líu lo không ngừng.

Nhiều người cho rằng, bên cạnh những yếu tố như giới tính, tình trạng kinh tế - xã hội, trình độ học vấn thì thứ tự sinh ảnh hưởng rất nhiều đến tính cách và chỉ số IQ của trẻ.

Quả thật, một số nghiên cứu chỉ ra rằng thứ tự sinh cũng có tác động đến sự phát triển IQ. Một nhà tâm lý học đã khởi xướng cuộc thí nghiệm, đối tượng là 400.000 người sinh ra ở Hà Lan từ năm 1944 đến năm 1947.

Sau khi đối chiếu một lượng lớn dữ liệu từ những thanh niên có độ tuổi trung bình là 19 này, chuyên gia nhận thấy thực tế có một số mối liên hệ rõ ràng giữa sự phát triển trí tuệ của trẻ và thứ tự sinh. Thậm chí người ta còn đi đến kết luận rằng trong cùng một tầng lớp xã hội, thứ tự sinh càng thấp thì chỉ số thông minh càng giảm.

Sự thật câu chuyện thứ tự sinh ảnh hưởng đến trí thông minh của trẻ - Ảnh 1.

Ảnh minh hoạ

Alfred Adler, một bác sĩ, một nhà tâm lý học, đã cho ra đời "Lý thuyết thứ tự sinh". Ông tin rằng tính cách và chỉ số IQ của trẻ phụ thuộc một phần vào việc trẻ là con thứ mấy trong gia đình.

Con đầu: Theo Adler, con đầu thường có xu hướng bảo thủ, có khả năng định hướng, có đầu óc của một nhà lãnh đạo. Bởi vì làm anh chị lớn nhất nhà nên trẻ thường phải chịu trách nhiệm với các em của mình, biết chăm sóc em, lo cho em thay giúp cha mẹ, và luôn chủ động trước mọi tình huống.

Con thứ: Phía trước trẻ là tấm gương anh chị nên trẻ thường phải "vật lộn" để vượt qua anh chị của mình. Tốc độ phát triển mọi mặt của đứa trẻ sẽ tốt hơn. Làm con thứ trong gia đình khiến trẻ có nhiều tham vọng, nhưng trẻ không sống ích kỷ. Trẻ cũng biết cách thiết lập mục tiêu cao cho mình, bất chấp điều đó hợp lý hay không hợp lý. Điều này làm trẻ gặp nhiều thất bại, nhưng việc biết làm thế nào để đối phó với những khó khăn trong cuộc sống giúp trẻ ngày càng mạnh mẽ hơn.

Con út: Như một quy luật, con út luôn là tâm điểm của sự quan tâm và chú ý của cha mẹ và các anh chị trong nhà. Đó là lý do tại sao trẻ ít có kinh nghiệm và độc lập. Tuy nhiên, trẻ cũng sẽ tìm ra được động lực để cố gắng vượt qua các anh chị của mình. Trẻ thường đạt được thành công lớn trong lĩnh vực mà trẻ lựa chọn. Đó có thể là những vận động viên nhanh nhất, nhạc sĩ giỏi nhất, hoặc những nghệ sĩ tài năng nhất. Tính cách của con út trong một gia đình có xu hướng rất hòa đồng, mặc dù có đôi lúc trẻ sống vô trách nhiệm, thiếu nghiêm túc hoặc khờ dại hơn anh chị của mình.

Con một: Vì là con một nên trẻ không có ai để cạnh tranh, để noi theo. Vì là con một nên trẻ được cha mẹ nuông chiều, nâng niu, bảo bọc quá mức. Do đó, phụ thuộc và tự cho mình là "cái rốn" của vũ trụ là tính cách thường thấy ở trẻ. Trẻ trở nên cầu toàn và làm mọi cách để đạt được mục đích của mình.

Con đầu lòng trí thông minh thường cao hơn

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học PNAS cho thấy, con đầu lòng có xu hướng đạt điểm số cao hơn trong các bài kiểm tra đánh giá trí thông minh và hay tự báo cáo về những chỉ số đó.

Tuy nhiên, các nhà khoa học không nhận thấy mối liên quan nào đến việc thứ tự sinh quyết định tính cách của mỗi con người.

Sự thật câu chuyện thứ tự sinh ảnh hưởng đến trí thông minh của trẻ - Ảnh 2.

Ảnh minh hoạ

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành khảo sát hơn 20.000 ứng viên tại ba quốc gia là Mỹ, Anh và Đức. Họ xác định thứ tự sinh của trẻ bằng cách thiết lập vị trí của chúng trong số những đứa trẻ của một gia đình. Có nghĩa rằng, nếu một đứa trẻ được nuôi dạy ở vị trí người anh (chị) cả hoặc người con thứ hai, tất cả sẽ được đối xử như nhau, bất kể chúng có anh em họ khác không sống chung với gia đình.

Bên cạnh đó, những trẻ không có anh (chị) em, các cặp song sinh và trẻ em trong các gia đình có nhiều hơn 4 con sẽ bị loại khỏi nghiên cứu. Đối tượng tập trung chủ yếu là những trẻ trong các gia đình có từ 2 - 4 anh chị em.

Nhóm nghiên cứu sở dĩ chọn hướng đi này bởi họ tin rằng, tác động của thứ tự sinh được cho chính là khởi nguồn của môi trường xã hội thu nhỏ trong nhà. Số liệu thu thập được chủ yếu thông qua thông tin về nhân khẩu và một số câu hỏi dành cho các bậc phụ huynh.

Tính cách của từng đứa trẻ sau đó sẽ được đánh giá bằng phương pháp tự báo cáo dựa trên thang đo tính cách Big Five. Trong khi đó, trí thông minh của trẻ sẽ được đánh giá bằng các sử dụng phương pháp tự báo cáo và các bài test IQ sử dụng những công cụ đánh giá tiêu chuẩn.

Phương pháp tự báo cáo sẽ bao gồm các mục đồng nhất với câu hỏi như: "Tôi dùng những từ khó", "Tôi có một vốn từ vựng phong phú" và "Tôi hiểu rất nhanh điều này".

Sau khi thu thập đầy đủ dữ liệu, các nhà nghiên cứu tiếp tục tiến hành các phân tích hồi quy tuyến tính để xác định tính cách cá nhân hoặc trí thông minh có liên quan đến thứ tự sinh, quy mô gia đình, quốc gia hoặc nơi cư trú hay không. Phân tích này cho phép ước lượng những tác động lên tính cách do vị trí khác nhau của mỗi thành viên trong gia đình gây nên.

Kết quả thu về khá bất ngờ khi dữ liệu cho thấy, thứ tự sinh dường như tác động nhiều hơn tới trí thông minh. Điều này được các nhà khoa học giải thích dưới góc độ lý thuyết xã hội và tâm lý của các bậc phụ huynh. Họ cho rằng, các cặp vợ chồng thường dành hết tình cảm và trí tuệ cho đứa đầu lòng. Chính vì vậy, con đầu lòng thường có chỉ số IQ cao hơn cũng vì lý do đó.

Xét về những phát hiện mang tính tích cực của nghiên cứu, dữ liệu cho thấy trí thông minh liên quan khá mật thiết đến thứ tự sinh.

Theo một phân tích khác có liên quan tới trí thông minh trước đó, phân tích lần này của các nhà khoa học có khá nhiều điểm tương đồng và nhiều khả năng tồn tại tới 99% một hiệu ứng thực tế chứ không hẳn chỉ là một biến động ngẫu nhiên.

Nhìn chung, nghiên cứu này đã sử dụng khá hiệu quả cơ chế thống kê thông minh và thu thập được một cơ sở dữ liệu đủ lớn. Nhờ vậy, kết luận rút ra khá rõ ràng và mang tính thuyết phục cao. Trước đây, câu hỏi về ảnh hưởng của thứ tự sinh lên tính cách và trí thông minh của con người thường chỉ được giải thích bằng lý thuyết, nhưng cho đến nay là một nghiên cứu thực nghiệm khá thành công.

Mặc dù vậy giới khoa học trên thế giới nói chung vẫn chưa chính thức công nhận về tính chính xác của nghiên cứu này.

Tiến sĩ tâm lý học của Mỹ: 15 biểu hiện không ngờ từ tuổi ấu thơ chứng tỏ trẻ rất thông minhTiến sĩ tâm lý học của Mỹ: 15 biểu hiện không ngờ từ tuổi ấu thơ chứng tỏ trẻ rất thông minh

GĐXH - Sớm phát hiện những dấu hiệu trẻ thông minh hơn người sẽ giúp cha mẹ có kế hoạch nuôi dưỡng và phát triển tài năng của trẻ.

Người cha giàu có ủng hộ con một điều từ bé khiến cuộc sống của con lớn lên thất bại thảm hạiNgười cha giàu có ủng hộ con một điều từ bé khiến cuộc sống của con lớn lên thất bại thảm hại

GĐXH - Có sự nghiệp thành công nhưng cách nuôi dạy con của người cha này bị nhiều người chỉ trích.

Loại rau giàu canxi hơn sữa, siêu vitamin C, ăn nhiều đẹp da, khỏe xương giá lại khá rẻ, bán rất sẵn ngoài chợ Việt

Lily (t/h)
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Nếu thấy xung quanh con có 4 kiểu bạn này thì cha mẹ phải can thiệp ngay lập tức: Càng để lâu, hậu quả càng khó lường!

Nếu thấy xung quanh con có 4 kiểu bạn này thì cha mẹ phải can thiệp ngay lập tức: Càng để lâu, hậu quả càng khó lường!

Nuôi dạy con - 10 giờ trước

Có 4 kiểu “bạn xấu” nguy hiểm nhất mà cha mẹ cần đặc biệt cảnh giác.

Cha mẹ có tầm nhìn xa thường làm điều này: Kết quả, con họ lớn lên lại thành công, phát triển vượt chúng bạn!

Cha mẹ có tầm nhìn xa thường làm điều này: Kết quả, con họ lớn lên lại thành công, phát triển vượt chúng bạn!

Nuôi dạy con - 18 giờ trước

Triết lý "đầy - vơi" trong cuộc đời được thể hiện rõ ràng nhất trên hành trình trưởng thành của con người.

Warren Buffett dạy con 3 nguyên tắc đơn giản nhưng thay đổi cả cuộc đời

Warren Buffett dạy con 3 nguyên tắc đơn giản nhưng thay đổi cả cuộc đời

Nuôi dạy con - 2 ngày trước

GĐXH - Không phải tiền bạc hay trường học danh giá, huyền thoại đầu tư Warren Buffett cho rằng: muốn con cái thành công, cha mẹ hãy bắt đầu từ chính thái độ và hành vi trong gia đình.

Đại học Harvard: 4 khoảnh khắc tưởng như vô hại nhưng nếu cha mẹ vắng mặt, con sẽ thiệt thòi cả đời

Đại học Harvard: 4 khoảnh khắc tưởng như vô hại nhưng nếu cha mẹ vắng mặt, con sẽ thiệt thòi cả đời

Nuôi dạy con - 3 ngày trước

GĐXH - Có thể bạn bận rộn, nhưng nếu bỏ lỡ 4 khoảng thời gian này mỗi ngày, bạn đã đánh mất cơ hội quý giá nhất để nuôi dạy một đứa trẻ hạnh phúc, tự tin và yêu thương.

3 kiểu học sinh khiến thầy cô "mất cảm tình" dù thành tích xuất sắc

3 kiểu học sinh khiến thầy cô "mất cảm tình" dù thành tích xuất sắc

Nuôi dạy con - 1 tuần trước

GĐXH - Không phải cứ học giỏi là được thầy cô quý mến. Một giáo viên có hơn 20 năm làm chủ nhiệm thẳng thắn chỉ ra 3 kiểu học sinh đạt thành tích tốt nhưng lại dễ khiến giáo viên giữ khoảng cách.

7 câu cha mẹ hãy nói thật nhiều để con tự tin, hạnh phúc và thành công

7 câu cha mẹ hãy nói thật nhiều để con tự tin, hạnh phúc và thành công

Nuôi dạy con - 1 tuần trước

GĐXH - Không cần đến những bí quyết giáo dục cầu kỳ, đôi khi chỉ vài lời nói đúng lúc của cha mẹ cũng có thể trở thành "chìa khóa vàng" mở lối cho thành công của con sau này.

'Em bé' 37 tuổi không biết giặt đồ, hẹn hò 59 lần đều thất bại

'Em bé' 37 tuổi không biết giặt đồ, hẹn hò 59 lần đều thất bại

Nuôi dạy con - 1 tuần trước

Từ cậu bé giỏi giang sinh ra trong gia đình tri thức, được kỳ vọng trở thành thiên tài, giờ đây, người này đã gần 40 tuổi vẫn chỉ biết chơi game, nhờ cha mẹ già chu cấp tiền sinh hoạt.

Giáo viên lâu năm cảnh báo: Cặp sách của con có 4 dấu hiệu này, cha mẹ đừng chủ quan

Giáo viên lâu năm cảnh báo: Cặp sách của con có 4 dấu hiệu này, cha mẹ đừng chủ quan

Nuôi dạy con - 1 tuần trước

GĐXH - Chỉ cần kiểm tra cặp sách của con, cha mẹ có thể nắm được tình trạng học tập rõ ràng hơn bất kỳ lời phàn nàn nào - một giáo viên chủ nhiệm 15 năm kinh nghiệm chia sẻ.

9X Hà Nội thuê bảo mẫu Philippines, chi 75 triệu đồng/tháng nuôi con gái 5 tuổi

9X Hà Nội thuê bảo mẫu Philippines, chi 75 triệu đồng/tháng nuôi con gái 5 tuổi

Nuôi dạy con - 2 tuần trước

Vợ chồng chị Vũ Hà Trang (Hà Nội) có hai con, một bé gái 5 tuổi và một bé trai 3 tuổi. Ngoài kinh doanh, chị Trang có thực hiện một kênh TikTok chia sẻ về hành trình chăm sóc, nuôi dạy con.

Gia đình cãi nhau ỏm tỏi chỉ vì lịch trông con nghỉ hè

Gia đình cãi nhau ỏm tỏi chỉ vì lịch trông con nghỉ hè

Nuôi dạy con - 3 tuần trước

Nhiều gia đình chấp nhận chi tiền mạnh tay mua khoá học hè cho con, vừa để hạn chế trẻ dùng thiết bị điện tử, vừa yên tâm làm việc, không phải trông nom.

Top