Vị lương y với 32 bản Kiều nôm “độc”
GiadinhNet - Đó là lương y Nguyễn Khắc Bảo - người đã sửa 918 chữ trong 701 câu trong bản in của cụ Đào Duy Anh về Truyện Kiều.
![]() |
|
Lương y Nguyễn Khắc Bảo say sưa nghiên cứu chữ Nôm cổ. |
Nhà Bách khoa toàn thư Đào Duy Anh còn là người mở đầu cho nhiều ngành khoa học xã hội Việt Nam. Những cuốn từ điển, cuốn sách nghiên cứu, khảo luận của ông được coi là bản chuẩn nhất. Trong số những công trình đó, phải kể đến những công trình nghiên cứu, những cuốn sách về Truyện Kiều được coi là chuẩn nhất hiện nay.
Lương y Nguyễn Khắc Bảo, một người mê Kiều cổ và am hiểu về chữ Nôm cổ có tiếng ở TP. Bắc Ninh bảo: "Cụ Trương Vĩnh Ký in bản Kiều chữ quốc ngữ đầu tiên, sau đó nhiều người cũng in. Nhưng tôi cho rằng bản in của cụ Đào Duy Anh là chuẩn hơn cả. Thế nhưng khi so sánh với 52 bản Kiều nôm cổ mà tôi sưu tầm được thì ngay cả cuốn sách này cũng có nhiều từ chưa chuẩn với chữ gốc".
Bản Kiều quốc ngữ năm 1979 có sự tham gia của nhiều danh sĩ đương đại, dựa trên bản Đào Duy Anh năm 1974 có thể coi là chuẩn mực phổ biến hiện nay, đã được ông Bảo lấy làm bản đối chiếu. Văn bản gốc mà vị lương y này dùng để đối chiếu, tìm ra những chữ in sai nghĩa, sai từ chủ yếu dựa vào bản Liễu Văn Đường năm 1866 và bổ sung bản Thịnh Mĩ Đường năm 1879 để chỉnh sửa những chữ sai. Từ đó làm ra bản Truyện Kiều mới theo hướng phục nguyên. Một số chữ ở hai bản nôm khác nhau thì ông đối chiếu những bản khác để đưa ra phương án chỉnh sửa. Có tới 918 chữ trong 701 câu Kiều trong bản in của cụ Đào Duy Anh được ông Bảo sửa lại theo đúng bản Kiều nôm gốc. Ví như bản Kiều quốc ngữ in câu: "Giờ lâu ngã giá vàng ngoài bốn trăm", nhưng nguyên văn bản Kiều chữ nôm cổ là: "Giờ lâu ngã giá vâng ngoài bốn trăm". Có những câu Kiều bằng chữ quốc ngữ sai lệch hẳn về ngữ nghĩa so với câu Kiều nôm cổ được ông Bảo chỉnh lại, như câu: "Chút lòng trinh bạch từ sau xin chừa", trong khi bản gốc chữ nôm là "Xót lòng trinh bạch từ lâu đến giờ" với nghĩa là Thúy Kiều xót xa về mối tình trong trắng với Kim Trọng.
![]() |
|
Nhiều bản đã bị mục nát. |
Người lưu giữ báu vật của hậu duệ đại thi hào Nguyễn Du
Sau hàng chục năm cất công sưu tầm từ Nam ra Bắc, lương y Nguyễn Khắc Bảo đã có được 52 bản Kiều nôm cổ. Trong đó có 22 bản gốc được in bằng phương pháp khắc gỗ cầu kỳ, có khi mất nhiều năm trời mới in xong một cuốn; còn lại là các bản photo, bản chép tay Kiều nôm.
Đặc biệt, trong số đó có tới 32 bản hiện được coi là "độc nhất vô nhị" chỉ vị lương y này có. Cổ nhất trong 52 bản Kiều chữ nôm cổ có lẽ phải kể đến bản Liễu Văn Đường 1866. Đây là bản có niên đại lâu đời nhất mà người ta tìm thấy cho đến ngày nay. Nhưng trong bộ sưu tập hiếm có của ông Bảo, còn một cuốn giá trị cũng không kém, được cho là bản chép tay để lấy mẫu in khắc gỗ cuốn Liễu Văn Đường. Ông Bảo cho hay, trong một lần mang cuốn Kiều nôm cổ này ra tham khảo ý kiến của giáo sư Phan Văn Các (khi đó là Viện trưởng Viện Hán Nôm), vị giáo sư này nói: Đây là một trong những bản Kiều cổ nhất - nếu không muốn nói là cổ nhất - xét cả về nội dung câu chữ và chất liệu giấy.
Mê Kiều và say chữ nôm cổ nên vị lương y giữ gìn 52 bản Kiều nôm cổ cẩn thận như những báu vật có một không hai. Trong số ấy, có thể điểm mặt kể tên một loạt những bản Kiều được in bởi những nhà xuất bản nổi tiếng thời bấy giờ như: Liễu Văn Đường năm 1866, năm 1871; bản Thịnh Mĩ Đường và Quan Văn Đường năm 1879; Văn Nguyên Đường 1879; Bảo Hoa Các; Chu Mạnh Trinh 1906; Phúc An Hiệu 1933 do Tiên điền lễ Tham Nguyễn Hầu soạn vv...
"Chỉnh" cả thời gian Truyện Kiều ra đời
Dựa vào các báu vật trên, ông Nguyễn Khắc Bảo còn "chỉnh" lại thời điểm mà Nguyễn Du viết Truyện Kiều. "Trong các cuốn sách của cụ Đào Duy Anh thì truyện Kiều được viết vào khoảng 1814, thời vua Gia Long. Nhưng theo các bản Kiều nôm cổ thì Truyện Kiều được viết vào thời Tây Sơn, khoảng năm 1796 - 1801", ông Bảo bật mí.
Sự chỉnh sửa quan trọng này được lương y Nguyễn Khắc Bảo dựa trên bản Kiều nôm cổ với viện dẫn sau: "Trong Truyện Kiều có chữ Hán là Chủng, đọc sang âm nôm là Giống (nòi). Một số bản kiều nôm cổ đều có chữ Chủng này. Nếu vậy thì những bản đó không thể viết trong thời vua Gia Long được vì vua Gia Long tên lúc bé là Nguyễn Phúc Chủng - sau mới đổi là Nguyễn Phúc Ánh. Vì thế, nếu sách viết chữ Chủng là sẽ phạm húy, bị chém đầu. Cụ thể, chữ Chủng trong Truyện Kiều nằm ở câu thơ: Khen rằng khéo giống của nhà Hoạn nương (Chủng - Giống)".
|
Trong khi chưa tìm thấy bản Kiều cổ có bút tích của chính nhà thi hào lỗi lạc Nguyễn Du để xác định nguyên tác chuẩn nhất thì chỉ có thể dựa vào các bản cổ nhất để tìm ra bản gần nguyên tác nhất. Đó chính là cơ sở để lương y Nguyễn Khắc Bảo chỉnh sửa tới 918 chữ trong 701 câu Kiều trong bản in chữ quốc ngữ mà chúng ta đang dùng phổ biến hiện nay. Không thể phủ nhận công lao to lớn của lương y Nguyễn Khắc Bảo trong hành trình tìm đến với nguyên tác Truyện Kiều để chúng ta được đọc, suy ngẫm và chiêm nghiệm những lời thơ bất hủ của đại thi hào một cách đúng nghĩa nhất. |
Số cuối ngày sinh Âm lịch của người có tiền bạc dư dả, tình cảm truân chuyên
Đời sống - 19 phút trướcGĐXH - Người có ngày sinh Âm lịch kết thúc bằng các số dưới đây thường được dự báo giàu có, có địa vị xã hội nhưng lại dễ trắc trở trong tình yêu.
Chiến thắng HIV: Người trở về từ 'cửa tử' và sứ mệnh truyền cảm hứng sống đẹp
Đời sống - 30 phút trướcGĐXH - Từng nghĩ cuộc đời chỉ còn đếm ngược từng ngày, Nguyễn Thị Học đã trải qua những năm tháng tăm tối nhất của một người nhiễm HIV. Nhưng từ trong cùng cực ấy, nhờ tình thương, sự cảm thông của các y bác sĩ và những người đồng cảnh, chị đã vực dậy, tìm lại được ánh sáng của cuộc đời không chỉ sống khỏe mà còn lan tỏa niềm tin sống đến nhiều người khác.
Quy định về thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô từ 1/1/2026, những loại ô tô nào phải trang bị?
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Từ 1/1/2026, người lái xe phải sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em theo quy định của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024. Cần lưu ý gì khi sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô?
Mời mua bảo hiểm ô tô rồi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản
Pháp luật - 1 giờ trướcGĐXH - Công an phường Vũ Phúc (Hưng Yên) đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối tượng có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua hình thức mời mua bảo hiểm tự nguyện ô tô.
Không khí lạnh mạnh bao trùm, thời tiết miền Bắc nơi nào dưới 5 độ?
Thời sự - 1 giờ trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết, khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trời chuyển rét do ảnh hưởng của không khí lạnh. Vùng núi cao có nơi rét đậm dưới 5 độ.
Tin sáng 18/11: Ca ghép gan xuyên Việt cứu sống bé 2 tuổi bị teo đường mật bẩm sinh; Không khí lạnh tràn về, Hà Nội rét nhất 12 độ
Xã hội - 2 giờ trướcGĐXH - Các y, bác sĩ Bệnh viện Trung ương Huế thực hiện thành công ca ghép gan xuyên Việt, cứu sống bệnh nhi 2 tuổi mắc teo đường mật bẩm sinh; Miền Bắc chuyển mưa rét. Từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa vẫn mưa lớn tầm tã.
Học viện Biên phòng dừng xét tổ hợp A01, C00, C01 trong năm tới
Giáo dục - 2 giờ trướcTrong năm 2026, Học viện Biên phòng sẽ chỉ xét tuyển 3 tổ hợp môn, không còn các tổ hợp A01, C00, C01 như năm nay.
Đồn Biên phòng nhận đỡ đầu 2 bé có cha mẹ mất tích trong sạt lở đất
Xã hội - 12 giờ trướcHai cháu bé có cha mẹ mất tích trong vụ sạt lở ở xã Hùng Sơn (TP Đà Nẵng) 3 hôm trước vừa được Đồn Biên phòng Ga Ry nhận đỡ đầu.
Người bình thường không hiểu nổi: 4 con giáp cực kỳ nghiêm khắc với bản thân
Đời sống - 12 giờ trướcGĐXH - Khám phá 4 con giáp nổi tiếng nghiêm khắc với bản thân, luôn rèn luyện không ngừng để vươn tới thành công. Họ kỷ luật, kiên trì và mạnh mẽ, càng trưởng thành càng tỏa sáng.
Đi chợ, người phụ nữ nhặt được dây chuyền 4 chỉ vàng
Xã hội - 13 giờ trướcTrong lúc đi chợ, bà Chuyền nhặt được dây chuyền vàng nặng 4 chỉ và nhanh chóng đến Công an xã Tiên Lãng trình báo, nhờ tìm người đánh rơi trả lại.
Những số cuối ngày sinh Âm lịch hé lộ bí mật về sự giàu có
Đời sốngGĐXH - Khám phá bí mật tài lộc ẩn sau những số cuối ngày sinh Âm lịch. Liệu bạn có thuộc nhóm người dễ làm giàu, càng lớn tuổi càng thịnh vượng hay không?

