“Hòn xương máu” và chuyện giải hạn số mệnh của Ngô Đình Diệm

 

Tiếp tục trò chuyện cùng cụ Nguyễn Văn Lấm (76 tuổi, TT. Kiến Tường, H. Mộc Hóa, Long An), nhân chứng sống của “hòn xương máu” và “địa ngục trần gian”- nhà tù Mộc Hóa, chúng tôi được nghe kể tường tận về cuộc vượt ngục lịch sử của đoàn tù nhân năm ấy. Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua nhưng mỗi khi con cháu hỏi chuyện, cụ lại dốc lòng kể như một cách giáo dục truyền thống ông cha, sự bất khuất ngoan cường của những người đi trước trong những năm tháng đau thương. Thời điểm Ngô Đình Diệm được hậu thuẫn của Mỹ mới lên làm Tổng thống của chính quyền Sài Gòn cũ nên chúng ra sức chống phá các cơ sở cách mạng. Trước tình hình đó, cấp trên chỉ thị cho tổ chức đảng trong trại núi Đất tìm cách phá tù giải cứu cho được những cán bộ đang bị giam cầm để họ trở về lãnh đạo phong trào đấu tranh.

“Ở trong ấy, mỗi ngày chúng tôi đều phải đau lòng chứng kiến kẻ thù tra tấn dã man các đồng chí của mình, rồi dùng lời lẽ mua chuộc hoặc khủng bố làm nhụt tinh thần của anh em tù nhân. Lúc ấy trong khám có tôi, anh Năm Ngoạt (tức Nguyễn Văn Phiểu) và anh Tám Ngoán (tức Bùi Thanh Phỉu) là những người nòng cốt. Chúng tôi cùng thống nhất phải vượt ngục bằng mọi giá, có chết cũng cam chứ không chịu rũ xương trong ấy”, cụ Lấm vẫn giọng hào sảng kể. Kế hoạch cho cuộc vượt ngục được cụ Lấm và hai người bạn bí mật bàn bạc từ 7 tháng trước khi thực hiện. Cứ mỗi khi đi lao động hay giờ ăn là họ tìm cách ngồi cạnh nhau để bàn bạc kế hoạch hành động. Mọi sinh hoạt trong nhà lao Mộc Hóa và những công việc đào đất đắp núi Đất vẫn được mọi người tuân thủ, nhưng đêm đến bí mật phổ biến kế hoạch qua cơ sở Đảng trong nhà lao. Do có sự chỉ đạo của cấp trên nên kế hoạch còn được các cơ sở Đảng bên ngoài nhà lao hỗ trợ. Các đồng chí bên ngoài giả làm người nhà tù nhân vào thăm hỏi để bàn bạc phương án phối hợp.

 

Cụ Lấm là nhân chứng cuộc vượt ngục Tết năm 1957. Ảnh: T.G

Cụ Năm Ngoạt được giao nhiệm vụ chọn ra những thành viên còn khỏe mạnh, dũng cảm và trung thành với cách mạng nhất để làm tiên phong cho thời điểm phá ngục. “Trong số gần ngàn người bị giam giữ, chúng tôi chọn ra được 36 người, tính cả 3 người bọn tôi nữa. Thời điểm bạo lực vũ trang được anh Năm Ngoạt lựa chọn là đêm 29 Tết năm ấy, bởi khi đó bọn sĩ quan chỉ huy và tỉnh trưởng sẽ về Sài Gòn ăn chơi, ở lại canh giữ chỉ là số lính quèn, nên đó chính là thời cơ hành động”, cụ Lấm kể. Trước thời điểm hành động, công tác chuẩn bị tuyệt đối kỹ lưỡng, mọi người đi hết ngõ ngách, nơi nào có binh lính chốt giữ đều được các ghi nhớ một cách chi tiết. Theo đó, khám có tổng cộng hai cửa chính ra vào, nếu tính trong thời điểm cận Tết thì có thể số lượng binh lính chỉ khoảng gần trăm tên, có thể tấn công phá khám để giải thoát cho tất cả các anh em tù nhân, lao dịch.

Theo kế hoạch, anh em tù nhân, lao dịch sẽ mua rượu và mồi nhắm tổ chức ăn Tết rồi tìm cách mời và chuốc rượu bọn lính canh và cai ngục. Khi bọn chúng say sưa thì những người đưa phân công ra tay hạ gục và cướp vũ khí của chúng. Sau khi kiểm soát được tình hình trong trại thì phá ngục dẫn tù nhân chạy theo hướng cổng sau ra chân núi. Đi đường đó sẽ tránh được hỏa lực súng máy từ vọng gác bên ngoài của địch, hơn nữa khi bị truy đuổi sẽ dễ dàng dựa vào địa hình núi đồi lẩn trốn. Theo phân công, của số một được giao cho cụ Lấm, cửa số hai do cụ Tám Ngoạt phụ trách.  “Nói thì dễ nhưng thực tế mới chẳng đơn giản chút nào, vấn đề là lấy cớ gì để mua rượu và để bọn binh lính uống say không chút nghi ngờ? Vậy là anh Năm Ngoạt lấy lý do là ngày giỗ cha, xin bọn lính gác cho ra ngoài mua rượu về hai bên cùng uống, vừa là ăn giỗ vừa là nhằm dịp năm mới. Xin mãi chúng cũng cho anh ra quán rượu mua. Được cái khi ấy sức uống của bọn tôi khá tốt, lúc mà bọn giặc bắt đầu say thì chúng tôi vẫn còn tỉnh táo”, cụ Lấm cười kể.

 

Giống như những dự tính ban đầu, ngày 28 Tết năm ấy hầu hết bọn sĩ quan cao cấp và tỉnh trưởng Kiến Tường đều về Sài Gòn hay đi thăm cấp trên. Trong buổi làm việc cuối ngày hôm ấy, 36 người được chọn đã lén lấy cho mình và đồng đội những viên đá cứng cỡ bằng nắm tay giấu trong người, quần áo. Một số khác được phân công đi phát quang cũng giấu những lưỡi liềm sắt dài chừng 10cm mang về trại. Để tránh bị kẻ thù phát hiện, tất cả những thứ vũ khí đó được giấu dưới nền nhà giam, phủ lên một lớp rơm cỏ rồi những đồng chí bệnh tật sẽ nằm đè lên, che chắn không cho lính gác biết. Mọi thứ sau đó được phân phát cho từng người, sẵn sàng cho giờ phút quyết định. Chiều ngày 29 Tết, cụ Năm Ngoạt xin lính gác cho ra cửa mua chút rượu thịt về làm đám giỗ như dự kiến ban đầu. Trong suốt quá trình đi, cụ Năm quan sát kỹ lưỡng những hướng mà quân lính bỏ chốt gác, những hướng mà súng cối không thể bắn tới để tránh thương vong cho mọi người khi bỏ chạy.

 

Khu hồ nhân tạo ngày nay xưa là nơi tù nhân đào đất đắp núi Đất. Ảnh: T.G

Buổi tối hôm ấy, sau khi giả vờ làm đám giỗ như kế hoạch các tù nhân bắt đầu mời bọn lính gác vào cuộc nhậu. Chỉ sau một chầu, cả ba tên gác buồng đã say mèm, nằm im như chết. Cụ Tám Ngoạt liền với tay lấy chùm chìa khóa mở cửa phòng giam cho anh em cán bộ, mọi người nhanh chóng tập trung, đồng thời 36 người được chọn ban đầu chia ra các mũi như đã phân công. Cụ Lấm chỉ huy một nhóm, cụ Tám Ngoạt chỉ huy một nhóm áp sát lính gác ở hai cổng ra. Khẩu lệnh được thống nhất từ trước là khi nào có tiếng hô: “Anh Tám ơi” thì mọi người đồng loạt hành động. Hai nhóm người tiếp cận phía sau bọn lính gác chốt, nhẹ nhàng không chút tiếng động. Khi cụ Năm Ngoạt hô to câu khẩu lệnh, hai phía nhất tề lao tới bịt miệng, khống chế những tên gác chốt.

“Cạnh đó chốt gác lại chính là kho súng của địch. Thông tin quan trọng này chúng tôi chỉ có được ngay buổi chiều hôm đó, nhờ anh Năm khi đi mua rượu nhìn thấy hai tên lính lấy súng từ một căn phòng gần đó. Sau khi phá khóa vào trong, chúng tôi thu giữ 32 khẩu súng, gồm 28 khẩu súng trường, 4 khẩu rulo và mấy băng đạn. Khi đã chia súng đều cho mọi người chúng tôi liền men theo bìa tường và mấy hàng rào chắn, nơi có cỏ cây rậm rạp, đi dần ra phía cổng sau…”,cụ Lấm kể. Khi ra gần hết vòng ngoài cùng thì gặp một sự cố ngoài kế hoạch: đoàn người bị mấy con chó becgie phát hiện, sủa ầm ĩ. Thấy có động, lũ lính gác liền chiếu đèn về phía mọi người và thổi còi inh ỏi. Biết đã bị lộ, cụ Năm Ngoạt yêu cầu mọi người chia nhỏ thành từng tốp 2-3 người, chạy ra nhiều hướng khác nhau để tránh hỏa lực, dự kiến sẽ gặp nhau ở khu đồng trũng cách đó chừng 5 km.

Thấy vậy bọn lính trong trại phóng pháo sáng rồi đuổi theo bắn súng như vãi đạn về phía đoàn tù bỏ trốn. Các tốp tù nhân vừa chạy vừa quay lại bắn trả chặn sự truy kích của kẻ thù. Sau khoảng nửa tiếng đồng hồ thì mọi người đều về đến điểm tập kết, không ai bị thương nặng. Cuộc vượt ngục này đã gây chấn động đến cả giới chóp bu ở Sài Gòn của chính quyền Ngô Đình Diệm khi đó. “36 người vượt ngục đó chính là tiền thân của Tiểu đoàn 506 khu vực Kiến Tường, đơn vị sau này đã cùng quân chủ lực thực hiện nhiều trận đánh, chiến dịch lớn tại những tỉnh miền Tây và trực tiếp tham gia giải phóng Kiến Tường- Long An năm 1975. Tuy núi Đất là công trình tội ác ngút ngàn như núi của chính quyền Mỹ- Diệm nhưng nó cũng là biểu tượng cho lòng yêu nước, ý chí không khuất phục kẻ thù của anh em tù nhân cách mạng”, cụ Nguyễn Văn Lấm nói.