"Người mẹ nghị lực Ngô Thanh Vân”: Mang thai ở tuổi 46 và tuyên ngôn “chưa bao giờ là trễ để được làm mẹ”

Ngô Thanh Vân kết hôn 42 tuổi, sinh con đầu lòng ở tuổi 46 không chỉ là câu chuyện riêng tư của một người nổi tiếng, mà còn mở ra một cuộc thảo luận lớn hơn về quyền tự chủ của phụ nữ, định kiến về “độ tuổi vàng” lấy chồng - sinh con và những tiến bộ của y học hiện đại trong việc hỗ trợ phụ nữ sinh nở muộn.

Hành trình làm mẹ của Ngô Thanh Vân phản ánh một xã hội đang thay đổi, nơi phụ nữ tự tin kiến tạo hành trình sống, thay vì tuân theo chuẩn mực áp đặt.

“Em bé đến đúng lúc” : Tuyên ngôn của nữ quyền hiện đại

Khi công bố tin vui mang thai ở tuổi 46, Ngô Thanh Vân không tuyên bố ồn ào hay diễn giải dài dòng.

Cô chỉ nói ngắn gọn: “Em bé đến đúng lúc”.

Một câu nói nhẹ nhàng nhưng nhiều ý nghĩa về quyết định chủ động, có chuẩn bị và lựa chọn đúng thời điểm – không vì sức ép xã hội, không vì tuổi tác, không vì cái list đầu mục cuộc đời người phụ nữ mà vì đã thực sự sẵn sàng.

Trong hai thập kỷ qua, Ngô Thanh Vân duy trì hình ảnh biểu tượng người phụ nữ hiện đại về độc lập, thành công, tự kiến tạo sự nghiệp và phong cách sống.

Sau khi kết hôn ở tuổi ngoài 40, cô tiếp tục phát triển công việc, theo đuổi các dự án nghệ thuật và xã hội trước khi đón con đầu lòng. Lựa chọn ấy đơn giản là quyết định có suy nghĩ và đúng thời điểm với riêng cô.

Không chỉ Ngô Thanh Vân, nhiều phụ nữ tại Việt Nam ngày nay cũng đang thay đổi cách tiếp cận với thiên chức làm mẹ. Họ không còn xem đó là cột mốc buộc phải hoàn thành trước một độ tuổi nào đó, mà là một phần trong hành trình sống – cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng về sức khỏe, tâm lý và tài chính. Họ chủ động trữ trứng, khám sinh sản sớm, hoặc trì hoãn sinh con để phát triển bản thân. Đó không phải là sự ích kỷ, mà là một cách tiếp cận tỉnh táo, đặt nền móng cho vai trò làm mẹ vững vàng hơn sau này.

Từ đó, có thể thấy, câu chuyện của Ngô Thanh Vân không chỉ là sự kiện cá nhân. Nó là một lời nhấn mạnh tinh tế nhưng mạnh mẽ rằng: làm mẹ là quyền lựa chọn, không phải nghĩa vụ định sẵn, và không một độ tuổi nào có thể định đoạt giá trị làm mẹ của một người phụ nữ.

Một người phụ nữ nói rằng “Tôi muốn kết hôn và sinh con vào lúc tôi muốn, nhưng cũng mong hành trình mang thai, sinh nở thuận lợi; con khỏe mạnh và thông minh”. Thực tế, đây luôn là bài toán khó cho phụ nữ hiện đại giữa việc làm mẹ vào thời điểm mình muốn và độ tuổi sinh sản hữu hạn dựa trên các nghiên cứu y khoa.

Theo các chuyên gia y tế, tuổi sinh con lý tưởng của phụ nữ là trước tuổi 35. Việc sinh con ở tuổi ngoài 40, thậm chí 45, vẫn thường gây tranh cãi. Nhiều người cho rằng đây là lựa chọn “mạo hiểm”, “thiếu trách nhiệm”, trong khi không ít ý kiến khác lại cho rằng đây là biểu hiện rõ ràng của quyền tự chủ – một khía cạnh quan trọng trong phong trào nữ quyền hiện đại.

Xã hội hiện đại đang thay đổi. Nhiều quốc gia phát triển đã ghi nhận xu hướng sinh con ngày càng muộn. Theo thống kê của OECD, độ tuổi trung bình sinh con lần đầu tại Nhật là 30, tại Hàn Quốc là 31, và ở nhiều nước châu Âu là 32–33. Việt Nam cũng đang chứng kiến xu hướng tương tự ở các thành phố lớn, với nhiều phụ nữ kết hôn sau 30, sinh con đầu lòng sau 35.

Trong bối cảnh đó, xã hội cần điều chỉnh cách nhìn. Thay vì mặc định “muộn con là rủi ro, là bất thường”, cần công nhận sự đa dạng trong hành trình làm mẹ. Câu chuyện của Ngô Thanh Vân là minh chứng rõ ràng phụ nữ hoàn toàn có thể sinh con ở tuổi 46, khi có sự chuẩn bị và quyết tâm – nhưng hơn hết, khi đó là lựa chọn chủ động của họ.

Làm mẹ ở tuổi lớn hơn cũng có những điểm mạnh rõ rệt. Những người mẹ trưởng thành hơn thường kiên nhẫn, ổn định về cảm xúc, có tư duy giáo dục độc lập và điều kiện kinh tế tốt hơn để chăm sóc con cái. Họ không nuôi con vì bị buộc phải “hoàn thành trách nhiệm”, mà vì thật sự mong muốn đồng hành cùng con trong một hành trình mới.

Tất nhiên, vẫn có những thách thức sự chênh lệch thế hệ, áp lực thể lực, nỗi lo về tuổi tác khi con còn nhỏ. Nhưng đó là một phần của hành trình làm mẹ – vốn chưa bao giờ dễ dàng với bất kỳ ai, ở bất kỳ độ tuổi nào.

Hành trình làm mẹ ở tuổi 46 của Ngô Thanh Vân, suy cho cùng, là một lời nhắc quan trọng cho xã hội hiện đại: quyền làm mẹ, cũng như quyền không làm mẹ, là lựa chọn cá nhân – không ai có quyền phán xét. Và khi ngày càng nhiều phụ nữ có xu hướng kết hôn muộn, sinh con muộn, xã hội cần thích nghi thay vì áp đặt.

Chúng ta cần nhiều hơn nữa những chính sách hỗ trợ phụ nữ chủ động trong hành trình sinh sản: từ giáo dục sớm về sức khỏe sinh sản, khuyến khích khám tiền sinh sản, mở rộng quyền trữ trứng và hỗ trợ IVF, đến các chính sách y tế – tài chính cho phụ nữ sinh con ngoài độ tuổi “chuẩn”.

Ngô Thanh Vân không cổ vũ ai làm mẹ muộn. Cô cũng không đưa ra thông điệp nào thay cho người khác. Nhưng bằng lựa chọn và hành động của mình, người ta đọc được ý nghĩa phụ nữ có quyền được sống đúng với mình muốn, bao gồm cả thời điểm làm mẹ.

Góc nhìn của chuyên gia hỗ trợ sinh sản

Từ góc độ sinh học, tuổi 46 rõ ràng không phải là thời điểm “lý tưởng” để mang thai. Sau tuổi 35, chất lượng và số lượng trứng ở phụ nữ bắt đầu suy giảm nhanh chóng. Đến tuổi 40, khả năng mang thai tự nhiên mỗi chu kỳ chỉ còn khoảng 3–5%. Sau 45, tỷ lệ này gần như tiệm cận 0% nếu không có sự can thiệp từ y học sinh sản.

Không chỉ vậy, phụ nữ mang thai ở độ tuổi này còn phải đối mặt với nhiều nguy cơ: tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật, sinh non, thai lưu hoặc dị tật bẩm sinh. Theo thống kê của CDC (Mỹ), tỷ lệ trẻ mắc hội chứng Down khi mẹ mang thai ở tuổi 45 cao gấp 10 lần so với nhóm tuổi 25.

Tuy nhiên, điều khác biệt ở thế hệ phụ nữ hiện nay là họ không đơn độc trên hành trình này. Những tiến bộ của y học sinh sản đã mở ra cơ hội mang thai và sinh con an toàn cho phụ nữ lớn tuổi. Tại Việt Nam, nhiều trung tâm IVF lớn đã ghi nhận tỷ lệ thành công cao trong các ca thụ tinh ống nghiệm cho phụ nữ ngoài 40, thậm chí 50 tuổi, đặc biệt khi sử dụng trứng hiến hoặc trứng trữ đông từ thời trẻ.

Theo TTND.PGS.TS.BS Lê Hoàng, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết phụ nữ sau 40 tuổi, đặc biệt sau 45, khả năng sinh sản giảm mạnh do chất lượng và số lượng trứng suy giảm, tăng nguy cơ bất thường nhiễm sắc thể, sảy thai hoặc các biến chứng trong thai kỳ. Song với sự phát triển của y học sinh sản, công nghệ nuôi cấy phôi và sàng lọc di truyền, phụ nữ lớn tuổi vẫn có cơ hội làm mẹ. “Với phác đồ cá nhân hóa, tầm soát di truyền phôi kỹ càng và theo dõi chặt chẽ, phụ nữ lớn tuổi hoàn toàn có thể mang thai an toàn. Tinh thần lạc quan, lối sống lành mạnh góp phần tăng tỷ lệ điều trị thành công. Nhưng cần hiểu đây là hành trình đòi hỏi chuẩn bị rất kỹ về y tế, tài chính và tâm lý”, PGS Lê Hoàng nói.

Do đó, mặc dù việc sinh con ở tuổi 46 như Ngô Thanh Vân là điều khả thi, nhưng nó không đồng nghĩa rằng phụ nữ nào cũng có thể dễ dàng làm được điều đó.

Theo PGS Lê Hoàng không nên lý tưởng hóa việc làm mẹ lớn tuổi như một “trào lưu”, mà cần nhìn nhận một cách thực tế mỗi người phụ nữ có sức khỏe, điều kiện và hành trình riêng. Quan trọng là họ được tiếp cận thông tin đúng, được tôn trọng quyết định cá nhân và có hệ thống y tế, chính sách hỗ trợ phù hợp để làm mẹ “muộn”.