Thế giới chạm ngưỡng 7 tỉ người: Thách thức, cơ hội và hành động

Cả thế giới đón chờ thời khắc này với những trăn trở: Liệu chúng ta sẽ có một tương lai khỏe mạnh, bền vững và thịnh vượng hay một tương lai với những bất bình đẳng, suy thoái về môi trường và tụt hậu về kinh tế?

 

Các nghệ sĩ với ca khúc "Hòa nhịp con tim" tại đêm nhạc hội "Thế giới 7 tỷ người - Dựa vài nhau cùng chung sống" tối ngày 27/10

 

7 tỉ người - thách thức và cơ hội

 

Số liệu từ Tổng điều tra Dân số và Nhà ở năm 2009 cho thấy, Việt Nam đã bước vào thời kỳ "cơ cấu dân số vàng" với nhóm dân số trẻ lớn nhất trong lịch sử của đất nước. Đây là cơ hội lớn để Việt Nam tăng cường giáo dục, đào tạo nghề, tạo công ăn việc làm để đưa đất nước tăng trưởng vượt bậc trong giai đoạn cơ cấu dân số "có một không hai" này.

Trong buổi họp báo công bố "Tình trạng Dân số Thế giới năm 2011" do Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) tổ chức ngày 27/10 tại Hà Nội, toàn cảnh những thách thức, cơ hội của dân số thế giới đã được trình bày rõ nét.

 Quy mô dân số sắp đạt kỷ lục mới - 7 tỉ người - đây có thể được coi là một thành công của nhân loại: Con người trên toàn thế giới ngày càng sống lâu hơn và nhiều trẻ em vượt qua được bệnh tật để tiếp tục sống... Tuy nhiên, thành tựu này không đồng nghĩa với việc chất lượng cuộc sống tốt hơn và không phải tất cả mọi người đều được hưởng lợi từ nó. Những khác biệt lớn vẫn tiếp tục tồn tại giữa các nước và trong nội bộ mỗi nước. Bất bình đẳng về quyền và cơ hội vẫn tồn tại giữa nam giới, phụ nữ, trẻ em gái, trẻ em trai.

Với tốc độ tăng dân số hiện tại, mỗi năm dân số toàn cầu sẽ tăng thêm khoảng 78 triệu người, mức tăng này sẽ làm tăng nhu cầu về tài nguyên thiên nhiên và tạo ra những áp lực ngày càng lớn cho hành tinh. Có tới 97% sự tăng trưởng dân số đang diễn ra tại các quốc gia kém phát triển. Khoảng cách giàu nghèo đang ngày càng gia tăng và chưa bao giờ lại có nhiều người trở nên dễ bị tổn thương với các vấn đề như mất an ninh lương thực, thiếu nước, thiên tai đến như vậy. Bên cạnh đó, các nước giàu có và các nước có thu nhập trung bình lại đang lo lắng về tỷ lệ sinh thấp, suy giảm dân số, già hóa dân số.

Trong bối cảnh thế giới 7 tỉ người, Việt Nam đã, đang và sẽ gặp những thách thức mà thế giới đang đón nhận. Các chuyên gia của Liên Hợp Quốc chỉ ra những thách thức của Việt Nam với những vấn đề liên quan đến đói nghèo và bình đẳng, phụ nữ và trẻ em gái, thanh niên, sức khỏe sinh sản, môi trường, già hóa dân số và đô thị hóa. Ông Bruce Campbell, Trưởng Đại diện UNFPA cũng lưu ý tới sự mất cân bằng giới tính khi sinh tại Việt Nam đang tăng nhanh bất thường hơn các quốc gia khác chỉ trong vòng 5 năm gần đây. "Ngay khi đứa trẻ chưa ra đời đã có sự phân biệt nam, nữ. Trong tương lai chúng ta sẽ có sự thay đổi về cơ cấu dân số, số nam giới cao hơn nhiều so với nữ giới sẽ cho thấy viễn cảnh trong gia đình và cộng đồng gặp nhiều khó khăn" - ông Campbell nói.

Trước những thách thức to lớn, thế giới đang ở ngưỡng của thời cơ có thể biến thách thức thành cơ hội. Đó là trách nhiệm đầu tư vào 1,8 tỉ thanh niên và vị thành niên trong độ tuổi từ 10 - 24 trên toàn thế giới. Vị thành niên, thanh niên chiếm hơn 1/4 dân số thế giới và 90% trong số họ hiện đang sinh sống ở các nước đang phát triển. Mỗi thanh thiếu niên đều có quyền được học hành - bao gồm cả việc học các kiến thức về tình dục và được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện. Đó cũng là cơ hội đầu tư vào phụ nữ và trẻ em gái, tăng cường quyền năng cho họ, góp phần cải thiện phúc lợi, năng suất lao động...

 

Tiết mục múa đương đại với chủ đề thế giới 7 tỷ người tại đêm nhạc hội. Ảnh: Chí cường

 

7 tỉ người - 7 tỉ hành động

"7 tỉ người không phải là một con số mà là 7 tỉ con người, đảm bảo cuộc sống cho 7 tỉ người cần 7 tỉ hành động để giúp thế giới tốt đẹp hơn", bà Mandeep Janeja - Phó Trưởng đại diện UNFPA nhấn mạnh. Theo bà, trong những thách thức của vấn đề đô thị hóa, môi trường, nếu chúng ta có hành động cụ thể sẽ có thể biến thách thức thành hành động, biến thách thức thành cơ hội và lợi ích.

Ông Campell cho rằng mỗi người trong 7 tỉ người đều có giá trị của riêng mình. Mọi người đều có quyền lợi xây dựng và tiếp cận với các dịch vụ xã hội. Đó chính là điều lớn hơn con số 7 tỉ có thể nhìn thấy. Trả lời câu hỏi vì sao đầu tư vào phụ nữ và trẻ em gái là đầu tư hiệu quả nhất, bà Suzette Mitchell - Giám đốc Cơ quan Phụ nữ Liên Hợp Quốc (UN Women) cho hay, phần lớn thu nhập của phụ nữ dành cho việc mua thực phẩm, giáo dục và chăm sóc sức khỏe cho cả gia đình. Điều đó góp phần làm tăng an ninh quốc gia thông qua việc củng cố sự vững mạnh của gia đình, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, gìn giữ hoà bình và ổn định trong cộng đồng. Gắn vấn đề này vào Việt Nam, bà Mandeep Janeja đánh giá cao những nỗ lực mà Việt Nam đã đạt được trong việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ, trong việc tăng cường bình đẳng và quyền năng cho người phụ nữ. Theo bà, Việt Nam cần đầu tư hơn nữa cho phụ nữ ở vùng sâu vùng xa, phụ nữ dễ gặp tổn thương, giúp họ phát triển hơn trong tương lai.

Đối với thế hệ thanh niên là những nhà lãnh đạo tương lai của mỗi quốc gia, ông Paul Quarles Van Ufford - Trưởng phòng Kế hoạch và chính sách xã hội Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) cho rằng, cần có chính sách phát triển phù hợp cho thanh niên, bảo vệ họ trước đại dịch HIV, sự biến đổi của môi trường... "Đã đến lúc cần sát cánh để thanh niên và trẻ em được sống tốt hơn trong một thế giới 7 tỉ người" - ông nói. Với các chính sách đúng đắn, với sự đầu tư và hỗ trợ xã hội phù hợp, thanh niên có thể tận hưởng cuộc sống mạnh khỏe hơn, không phải chịu cảnh đói nghèo đồng thời góp phần cải thiện hòa bình và ổn định chính trị.

"Chúng ta cần tập trung vào phát triển bình đẳng và bền vững cho con người" - bà Setsuko Yamazaki, Giám đốc Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) kêu gọi. Trong thế giới 7 tỉ người, chúng ta dựa vào nhau cùng chung sống. Cùng với nhau, những đóng góp tưởng chừng như nhỏ bé của mỗi cá nhân nếu được nhân rộng trên toàn thế giới sẽ tạo nên những thay đổi to lớn theo cấp số nhân.

 

Cùng hành động vì một hành tinh  khỏe mạnh Để đánh dấu cột mốc quan trọng này, Bộ Y tế và cơ quan Liên Hợp quốc tại Việt Nam đồng tổ chức đêm nhạc hội "Thế giới 7 tỉ người - Dựa vào nhau cùng chung sống" tại Hà Nội vào tối ngày 27/10.  Hơn 500 khách mời là đại diện lãnh đạo Đảng, Nhà nước; các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức quốc tế và tổ chức phi chính phủ; các cơ quan báo chí Trung ương và Hà Nội; cán bộ dân số, y tế, đoàn viên, thanh niên, học sinh, sinh viên trên địa bàn thành phố Hà Nội cùng hòa mình trong không khí của đêm nhạc hội với sự ủng hộ nhiệt tình và sự góp mặt của các ca sĩ hàng đầu Việt Nam. Phát biểu tại đêm nhạc hội, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nhấn mạnh: "Đêm nhạc hội cũng là lời cam kết của Chính phủ và nhân dân Việt Nam với cộng đồng quốc tế sẽ cùng hành động vì một hành tinh khỏe mạnh, con người khỏe mạnh". Nhân dịp này, Bộ trưởng gửi lời cảm ơn tới các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ và chính phủ các nước đã ủng hộ, giúp đỡ Việt Nam đạt được những thành tựu tốt đẹp trong công tác DS-KHHGĐ trong suốt thời gian qua. Khán giả đêm nhạc hội được giao lưu với các ca sĩ nổi tiếng về bình đẳng giới, về hạnh phúc gia đình. Ca sĩ Mỹ Linh - người phụ nữ thành công trong sự nghiệp ca hát và nổi tiếng với một gia đình rất hạnh phúc chia sẻ: "Con cái là tài sản vô giá của cha mẹ. Dù là con trai hay con gái đều là món quà tuyệt vời, là niềm hạnh phúc lớn nhất với người làm cha làm mẹ". Còn ca sĩ Anh Khoa tâm sự: "Mang lại hạnh phúc cho gia đình, đó là quyền và cũng là trách nhiệm của người đàn ông. Sức mạnh của người đàn ông không phải ở vũ lực mà ở tình yêu và lòng vị tha. Vũ lực sẽ không có tác dụng gì trong việc mang lại hạnh phúc gia đình mà thậm chí còn là kẻ phá hoại hạnh phúc". "7 tỉ người - Dựa vào nhau cùng chung sống" - thông điệp từ bài hát "United" của Liên Hợp Quốc được các ca sĩ thể hiện như thay lời của mọi người trên thế giới: Tất cả vì một hành tinh phát triển và tiến bộ, vì một thế giới tốt đẹp hơn.