Vườn chè quí trước nguy cơ biến mất
GiadinhNet - Chè Thái (Thái Nguyên) trở thành một thương hiệu nổi tiếng nhất nước với hương vị chè đặc trưng có một không hai.
![]() |
|
Một gốc chè quí còn sót lại. |
Vùng đất Tân Cương (xã Tân Cương) cách TP. Thái Nguyên chừng 20km, được mệnh danh là cái nôi của đất chè Thái. Chè ở Tân Cương khác hẳn chè được trồng ở Đồng Hỷ hay Trại Cài - vùng chè cũng thuộc Thái Nguyên, chỉ cách Tân Cương vài chục kilômét - bởi chỉ có trà Tân Cương mới có hương vị tự nhiên, màu nước xanh vàng, vị chát dịu, vị ngọt còn lắng sâu trong vị giác người thưởng trà. Tương truyền trà Tân Cương khi được pha với nước giếng khơi ở đồi Tân Cương sẽ tạo nên vị trà độc đáo, "có một không hai" làm say lòng cả những vị khách thưởng trà kỹ tính nhất.
Xưa kia, chè Tân Cương chỉ vẻn vẹn có ở địa phận xóm Giuộc, xóm Nam Sơn, xóm Soi Vàng và một phần xóm nhỏ bên kia bờ sông Công - chứ không vươn rộng ra cả vùng Phúc Xuân, Phúc Trìu... như ngày nay. Những cây chè Tân Cương đầu tiên xuất hiện ở đây, chính là do ông Đội Năm di thực về từ những năm 1915 - 1920. Ông Đội Năm tên thật là Võ Văn Thiệt, cũng chính là người đã làm nên thương hiệu chè Tân Cương, Thái Nguyên.
Vườn chè cổ bây giờ đã ngót nghét 100 năm tuổi. Những tán chè tỏa rộng xung quanh, gốc chè xù xì, to lớn, trông khác biệt hẳn so với những dãy chè mới vài ba chục năm. Ông Phạm Xuân Hợi kể: "Ông cụ thân sinh ra tôi di cư lên Tân Cương từ những năm 40 thế kỷ trước. Ngày trước, bố tôi kể khi lên đã thấy những gốc chè to lớn, có những gốc lớn to như thân người. Mà giống chè lạ lắm, thân gốc của nó không to nhanh như những loài cây khác mà gốc của nó cũng chỉ độ hơn chục centimét là cùng. Những cành, nhánh của nó cũng bé lắm. Nhìn vào thì không ai nghĩ là cây đã mất chục năm. Vì thế, dù là chè cổ ngót nghét 100 năm nhưng nếu không rành về chè thì người ta khó mà tưởng tượng nó lại lâu năm đến thế". Qủa nhiên, sau khi luồn lách qua vài vạt đồi cỏ mọc um tùm thì vườn chè xưa hiện ra trước mắt trông thật bình dị. Vườn chè xưa chỉ khác biệt hẳn so với những đồi chè có tuổi đời vài chục năm ở chỗ, chúng cao vượt hẳn lên đến vai người, chứ không thấp lè tè lưng chừng gối như đồi chè ngày nay. Những cành lá cũng xù xì, thô ráp và cũ kỹ hơn hẳn những dãy chè ít tuổi bên cạnh.
![]() |
|
Ông Phạm Xuân Hợi bên một gốc chè quí. |
Độc đáo kỹ thuật trồng
Những cây chè cổ được di thực đầu tiên về Tân Cương từ 100 năm trước, bây giờ chỉ còn chừng vài trăm gốc nằm rải rác trên diện tích hơn 2 ha ở xóm Giuộc và xóm Nam Sơn. Còn những vườn chè cổ xưa ở xóm Soi Vàng hay phía bên kia bờ sông Công đã bị thay thế bằng những dãy chè non san sát nhau. Xưa kia, toàn bộ vùng Giuộc, Nam Sơn là vùng đất bãi soi (bãi đất được bồi đắp bởi phù sa, đá sỏi) của sông Công, vừa có chất đất phì nhiêu của phù sa, vừa có lớp đá sỏi sông nằm sâu 3, 4m dưới lòng đất nên rất thích hợp với cây chè.
Vườn chè cổ còn hiện hữu đến ngày nay tuy cằn cỗi và xơ xác hơn hẳn những đồi chè mới bên cạnh nhưng ở đó vẫn còn in đậm dấu tích của lối trồng chè cổ. Ông Phạm Xuân Hợi cho hay: "Xưa kia, người ta trồng chè theo lối vuông mắt sàng, mỗi cây ở trong một ô rộng, cách nhau từ 2,5m đến 3m. Do có khoảng cách xa giữa hai cây rất rộng nên có thể dùng trâu để cày bừa ngang dọc đất xung quanh được. Kỹ thuật trồng này khác hẳn với kiểu trồng thành dãy, xen dày đặc như bây giờ nên mặc dù không dùng hóa chất, phân đạm mà ngọn chè ngày xưa vẫn cho búp to, mập như ngọn rau muống".
Tan tác vườn chè quý
Bãi chè cổ xưa kia được ông Đội Năm chọn đúng vị trí đắc địa để trồng, ấy là nơi bãi soi phì nhiêu chỉ cách dòng sông Công huyền thoại chừng 200m. Ông Phạm Xuân Hợi kể rằng khi ông cụ thân sinh Phạm Đức Rẫn còn sống vẫn thường kể cho con cháu nghe về những gốc chè to có đường kính tới nửa mét, tán lá tỏa rộng ra tới hơn 3m, ngọn chè to mập và xanh mướt. "Nhưng qua năm tháng, chiến tranh, những gốc chè cổ thụ to nhất đã bị đổ, mục ruỗng. Bây giờ chỉ còn lại rất ít ở xóm Giuộc và xóm Nam Sơn", ông Hợi kể.
Những gốc chè vốn đã bị bỏ hoang, không người chăm bón nay lại càng thêm cằn cỗi bởi sự cạnh tranh dinh dưỡng từ rừng keo đang ngày càng vươn cao mạnh mẽ. Những gốc chè bị bao phủ bởi cỏ hoang và lá rụng. Ông trưởng xóm Phạm Xuân Hợi phải dùng loại dao to, dài vốn để đi rừng, phạt liên tiếp những cành cỏ dại xung quanh một lúc thì gốc chè quí mới hiện ra. Khác hẳn với tán chè phía trên xơ xác, cằn cỗi, những gốc chè này vẫn sum sê những cành đan vào nhau tươi tốt. Mang trong mình nỗi đau đáu với việc bảo tồn vườn chè cổ như một di sản quý, ông trưởng xóm đã nhiều lần đề nghị với các cơ. Nhưng sau bao lần đề nghị, qua bao cuộc họp về vấn đề này, cho đến nay vườn chè quí vẫn tan tác, xơ xác giữa rừng keo. Có lẽ với sự thờ ơ của chính quyền, của các cơ quan chức năng thì có lẽ sẽ không lâu nữa, vườn chè quý ở Tân Cương sẽ biến mất vĩnh viễn.
|
Ở Thái Nguyên, không chỉ có vườn chè cổ Tân Cương, mà mới đây người ta đã phát hiện ra 10 cây chè cổ cao 20m tại dãy núi Hồng thuộc địa phận thôn Lưu Quang, xã Minh Tiến, huyện Đại Từ. Một số cây có đường kính gần 1m và chiều cao hơn 20m. Sau khi hái thử một số búp để thưởng thức, vị chè cổ có hương thơm như giống chè Bát Tiên. Các cây chè cổ này sinh trưởng ở khu vực rừng già ở độ cao hơn 850 m so với mực nước biển. Do khu vực rừng Lưu Quang cách xa khu dân cư, đi lại khó khăn, ít người dân qua lại nên các cây chè cổ vẫn được bảo tồn nguyên vẹn. Việc phát hiện các cây chè cổ ở khu vực này có giá trị rất lớn trong việc nghiên cứu về nguồn gốc cây chè ở Đại Từ nói riêng và tỉnh Thái Nguyên nói chung. Ngoài ra các cây chè cổ còn có ý nghĩa trong việc lưu giữ, bảo tồn nguồn gene nhằm phát triển giống chè đặc sản ở địa phương. |
Những hình ảnh người dân và đội cứu hộ oằn mình trong lũ dữ
Xã hội - 1 phút trướcGĐXH - Những ngày qua, nhiều địa phương ở Quảng Bình, Nha Trang, Đắk Lắk... chìm trong biển nước khi nước lũ dâng cao. Đặc biệt tỉnh miền Trung này trở thành rốn lũ mới, khiến phận người thật nhỏ bé giữa cơn đại hồng thủy.
Cục CSGT thông tin về nguyên nhân vụ tai nạn trên đường Vành đai 3
Xã hội - 2 giờ trướcLiên quan đến vụ tai nạn giao thông liên hoàn trên tuyến Vành đai 3 trên cao vào đêm 22/11 khiến 2 người bị thương, ngày 23/11, Cục CSGT (Bộ Công an) đã thông tin ban đầu về nguyên nhân vụ việc.
102 người chết, mất tích do mưa lũ, Đắk Lắk thiệt hại nặng nề nhất
Xã hội - 3 giờ trướcSố liệu thống kê đến sáng nay (23/11) cho thấy, mưa lũ đã làm 102 người chết và mất tích, thiệt hại vật chất ước tính trên 9000 tỷ đồng. Đắk Lắk là nơi tang thương nhất, thiệt hại nặng nề nhất.
Gã đàn ông chiếm đoạt 1,4 tỷ đồng tiền 'giữ vị trí độc quyền đánh đề'
Xã hội - 3 giờ trướcTheo Công an TP Đà Nẵng, bằng các thủ thuật, đối tượng dụ dỗ nạn nhân và cho số trúng thưởng 2 lần, lần thứ 3 yêu cầu nạn nhân chuyển 1,4 tỷ đồng để giữ vị trí độc quyền đánh đề rồi chiếm đoạt.
Hỗ trợ khẩn cấp 1.100 tỷ đồng cho Khánh Hòa, Lâm Đồng, Gia Lai, Đắk Lắk khắc phục hậu quả mưa lũ
Xã hội - 4 giờ trướcSáng 23/11, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc ký Quyết định số 2572/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc hỗ trợ khẩn cấp kinh phí cho các tỉnh Khánh Hòa, Lâm Đồng, Gia Lai và Đắk Lắk để khắc phục thiệt hại do mưa lũ gây ra.
Gã trai xăm trổ vờ hỏi đường rồi giật iPhone của bé gái 12 tuổi
Xã hội - 4 giờ trướcĐặng Văn Hòa tiếp cận bé gái bằng cách giả vờ hỏi đường, rồi giật điện thoại và tẩu thoát.
Bắt Tổng giám đốc Công ty Phong Hải Thịnh vì lạm dụng dự án chưa đủ pháp lý để thu tiền
Xã hội - 4 giờ trướcDù văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư quy định rõ không được huy động vốn, Đinh Văn Hùng vẫn ký cam kết chuyển nhượng 8 lô đất thuộc dự án và nhận của 2 bị hại tổng cộng 6,84 tỷ đồng. Số tiền này, Hùng sử dụng cho mục đích cá nhân và không thể hoàn trả.
Ngành Y tế tổ chức trực chuyên môn, trực cấp cứu 24/24 hỗ trợ nhân dân vùng lũ lụt miền Trung
Xã hội - 4 giờ trướcBộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, Bộ đã yêu cầu Sở Y tế các tỉnh, thành phố bị ảnh hưởng bởi mưa lũ tổ chức trực chuyên môn, trực cấp cứu 24/24; sẵn sàng thu dung, cấp cứu cho nạn nhân do mưa lũ gây ra.
Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV: Ủy ban VHXH kiến tạo nhiều chính sách lớn về an sinh, y tế, giáo dục
Xã hội - 5 giờ trướcỦy ban Văn hóa và Xã hội (VHXH) trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đã để lại dấu ấn đậm nét khi chủ trì thẩm tra nhiều dự án luật quan trọng, góp phần hình thành các chính sách lớn về an sinh, y tế và giáo dục. Với tinh thần đổi mới, Ủy ban đã hoàn thành toàn diện nhiệm vụ được giao.
Tháng sinh Âm lịch của người có tuổi trẻ phải chịu nhiều thử thách nhưng hậu vận nhận trái ngọt
Đời sống - 5 giờ trướcGĐXH - Theo tử vi học, những người sinh vào 3 tháng sinh Âm lịch dưới đây thường mang trong mình số mệnh đặc biệt: tuổi trẻ nhiều thử thách, sóng gió. Đổi lại, hậu vận của họ vô cùng thịnh vượng.
Miền Bắc sắp đón tiếp không khí lạnh, Trung Bộ mưa dai dẳng
Xã hộiGĐXH - Dự báo thời tiết hôm nay ngày 23/11/2025, miền Bắc sắp đón tiếp không khí lạnh khiến trời rét về đêm và sáng, vùng núi có nơi rét đậm. Trung Bộ vẫn mưa dai dẳng.

