Bán cà phê mang đi, ‘cửa ngõ khởi nghiệp’ liêu xiêu trên vỉa hè

Vị trí quyết định thành bại

Mô hình bán cà phê mang đi từng được xem là “cửa ngõ khởi nghiệp” cho những người vốn liếng hạn chế. Những chiếc xe đẩy di động, quầy hàng nhỏ gọn mọc lên như nấm sau mưa, thu hút hàng loạt cá nhân khởi nghiệp với giấc mơ làm giàu nhanh chóng.

Anh Nguyễn Duy Đức (cựu nhân viên văn phòng tại Hà Nội) từng đầu tư hơn 20 triệu đồng vào xe đẩy và khóa học pha chế. Áp lực thất nghiệp khiến anh Đức mong muốn khởi nghiệp ngay. Sau một thời gian xem các clip trên mạng, anh bị cuốn hút bởi lời quảng cáo từ một đơn vị cung cấp quầy bán cà phê và nguyên liệu.

Anh Đức cho biết: “Ban đầu, tôi nghĩ đây là cơ hội dễ dàng. Vốn chỉ cần vài chục triệu, lợi nhuận có thể lên đến 50-70% mỗi cốc nếu bán được nhiều. Không cần mặt bằng lớn, chỉ đứng đường là có khách”.

Tuy nhiên, để bán được cho khách đi đường và có doanh thu ổn định không phải là điều dễ dàng. Đơn vị đào tạo cho anh Đức cũng không đề cập tới những thách thức thực tế.

Cú sốc đầu tiên của anh Đức là ngay ngày mở hàng đã bị đơn vị chức năng yêu cầu dừng hoạt động vì kinh doanh lấn chiếm vỉa hè. Sau đó, anh nhờ được nhà người quen cho đứng bán nhưng lượng khách không như kỳ vọng. Những ngày đầu, anh chỉ bán được cho người quen; khách đi đường hầu như không hỏi mua vì cả con phố đã có tới 8-9 xe đẩy cà phê tương tự.

Theo anh Đức, bán hàng ngoài đường phụ thuộc nhiều vào thời tiết. Ngày nắng hay mưa đều không nhiều có khách hỏi thăm. Mô hình này chỉ dựa vào khách đi đường nên doanh thu phập phù. Thời gian rảnh rỗi, anh tận dụng mạng xã hội để livestream giới thiệu nhưng lượng khách ủng hộ lác đác. Hơn nữa, bán vỉa hè không thể đăng ký trên các ứng dụng đặt đồ ăn.

Sau một thời gian đứng đường không hiệu quả, anh Đức quyết định dẹp quầy cà phê để tìm công việc khác phù hợp hơn.

“Khi quyết định mở bán cà phê mang đi vỉa hè, tôi không lường trước được nhiều thứ. Nếu xác định đây là công việc chính thì một ngày phải bán được ít nhất 50 cốc mới đủ chi phí nguyên liệu, tiền công”, anh Đức nói. Không bám trụ được với mô hình này, anh thanh lý quầy hàng, chấp nhận mất hơn 20 triệu vốn đầu tư.

Từng thất bại sau 3 tháng kinh doanh cà phê mang đi trên đường Nguyễn Hữu Thọ, chị Nguyễn Thị Thảo kể rằng các đơn vị giới thiệu mô hình chỉ bán nguyên liệu, không tư vấn về việc tiếp cận khách đi đường.

“Tôi ưu tiên nguồn cà phê chất lượng cao, nghĩ rằng khách sẽ quay lại vì vị ngon. Nhưng thực tế, với giá bán 20.000-30.000 đồng/cốc, khách đi đường thường chọn loại rẻ hơn để tiết kiệm”, chị Thảo nói.

Bên cạnh đó, chị Thảo cho rằng vị trí quyết định tới 80% thành công. Nếu không có chỗ đông người qua lại như gần văn phòng, trường học hay ngã tư, đừng nên đầu tư.

“Tôi từng đứng ở vị trí kém, ít người qua nên bán không nổi 20 cốc/ngày. Dù cà phê ngon, nhưng khách chẳng biết tôi là ai. Khách hàng đi đường tới với mình nhờ vị trí trước. Sau đó, họ quay lại nhờ chất lượng và thái độ phục vụ”, chị Thảo chia sẻ.

Dễ khởi nghiệp, khó duy trì lợi nhuận

Theo ông Nguyễn Đức Minh (chuyên gia tư vấn quán cà phê), mô hình kinh doanh cà phê xe đẩy có sức hút nhờ chi phí đầu tư thấp và dễ dàng bắt đầu. Chỉ cần một chiếc xe đẩy và biết pha chế vài món cơ bản, bất kỳ ai cũng có thể khởi nghiệp. Về mặt tài chính, mô hình này giúp thu hồi vốn nhanh do vốn ban đầu ít và rủi ro thua lỗ cũng không quá nặng nề.

Nhược điểm là phụ thuộc nhiều vào các yếu tố bên ngoài như vị trí bán, thời tiết... Do giá bán thấp, việc tạo lợi nhuận cao trở nên khó khăn. Hơn nữa, mô hình này rất dễ bị sao chép. Khi một quầy hàng hoạt động hiệu quả, các quầy tương tự sẽ nhanh chóng xuất hiện gần đó, dẫn đến cạnh tranh và khó duy trì lợi nhuận.

Trong khi đó, thị hiếu của khách hàng cũng thay đổi nhanh, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội. Nếu trước đây cà phê mang đi từng là xu hướng, nay khách hàng có thể chuyển sang các loại đồ uống khác như trà trái cây, sinh tố... Nếu không đa dạng hóa menu hoặc không kịp bắt nhịp xu hướng, khách hàng sẽ dễ dàng rời bỏ.

Chuyên gia đưa ra lời khuyên nên tập trung xây dựng thương hiệu cá nhân và tạo điểm khác biệt cho sản phẩm. Ngoài cà phê, có thể sáng tạo công thức độc đáo để tạo dấu ấn riêng, giữ chân khách hàng.