Báo cáo phát triển con người 2010 của LHQ: Tăng trưởng chưa hẳn là phát triển

Thứ hai, 11:06 15/11/2010 | Dân số và phát triển

GiadinhNet - Việt Nam đứng thứ 113/169 trong bảng xếp hạng về chỉ số phát triển con người (HDI), cao hơn năm 2009 một bậc.

Theo Báo cáo Phát triển con người 2010 của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) vừa công bố, Việt Nam hiện đứng thứ 8/10 nước tăng trưởng GDP đầu người cao nhất.

Tiến bộ về thu nhập và tuổi thọ

Với tiêu đề "Của cải thực sự của quốc gia: Con đường đi đến phát triển con người", Báo cáo năm nay đã có được cái nhìn tổng quan nhất về xu hướng phát triển con người trong 40 năm qua.

Trong số 169 nước được đánh giá về sự phát triển, Na Uy đứng vị trí thứ nhất về chỉ số HDI, Hoa Kỳ thứ tư, còn Zimbabwe đứng cuối bảng. Báo cáo cũng cho biết, nhiều nước Nam Sahara châu Phi bị tụt hậu do tác hại của AIDS, chiến tranh và khủng hoảng kinh tế. Chỉ số HDI năm 2010 của các nước như Congo, Zambia và Zimbabwe thậm chí còn thấp hơn so với năm 1970. Báo cáo cũng ghi nhận, châu Á là khu vực tiến bộ nhanh nhất về phát triển con người từ năm 1970, đi đầu là Trung Quốc và Indonesia; một số nước Ảrập, đặc biệt là Oman. Nhiều nước Mỹ Latin cũng cho thấy sự tiến bộ đáng kể.

Việt Nam không chỉ phấn đấu tăng thu nhập mà còn phải vượt qua thách thức về y tế và giáo dục. Ảnh: Chí Cường.

Theo Báo cáo này, trong vòng 4 thập kỷ qua, Việt Nam đứng thứ 8 trên thế giới trong danh sách các quốc gia đạt nhiều tiến bộ về thu nhập bình quân đầu người, tăng gấp 5 lần. Tuổi thọ trung bình ở Việt Nam cũng đã tăng đáng kể từ 49 tuổi năm 1970 lên 75 tuổi năm 2010, cao hơn so với Thái Lan (69,3), Philippines (72,3) và tuổi thọ bình quân ở khu vực Đông Á - Thái Bình Dương (72,8). Về phương diện bình đẳng giới, Việt Nam được đánh giá là đã thực hiện tốt (xếp thứ 58/138 quốc gia có đủ số liệu) khi xét tới tỉ lệ sinh sản tuổi vị thành niên, tỉ lệ nữ trong Quốc hội và tỉ lệ nữ tham gia lực lượng lao động.

Với tiến bộ về thu nhập bình quân đầu người đã giúp Việt Nam đứng vào tốp 10 quốc gia trên thế giới trong lĩnh vực này; hàng triệu người Việt Nam thoát khỏi nghèo đói về thu nhập. Tuy nhiên, những tiến bộ đáng kể về thu nhập vẫn không đưa Việt Nam vào danh sách các "quốc gia đứng đầu" về những tiến bộ trong phát triển con người nói chung.

Cần tăng trưởng và phát triển bền vững hơn

Hàn Quốc có vị trí cao nhất trong số các quốc gia khu vực Đông Á và Thái Bình Dương về chỉ số HDI - đứng thứ 12 thế giới, thuộc nhóm "phát triển con người rất cao", theo sau là Hong Kong - Trung Quốc (21) và Singapore (27). Afghanistan (155) có thứ hạng thấp nhất trong số các quốc gia châu Á trong tổng số 169 quốc gia được đánh giá. So với các nước trong khu vực, Việt Nam ở vị trí cao hơn trong phát triển con người so với Ấn Độ (đứng thứ 119) và Campuchia (124), nhưng cần nhiều nỗ lực để theo kịp Thái Lan (đứng thứ 92) và Philippines (97).

Tuy Báo cáo thừa nhận thu nhập và tăng trưởng vẫn là yếu tố thiết yếu; tăng thu nhập là một lĩnh vực chính sách quan trọng cần được ưu tiên, song theo ông John Hendra, Điều phối viên thường trú của LHQ tại Việt Nam, thành tựu phát triển không chỉ được đo bằng mức độ thu nhập đơn thuần mà còn xét đến cả giáo dục và y tế.

Ông Jeni Klugman, Trưởng nhóm soạn thảo Báo cáo khẳng định: "Riêng sự tăng trưởng không phải bao giờ cũng dẫn đến sự phát triển con người". Do đó, trong tiêu chí đánh giá năm nay không chỉ dựa trên thu nhập quốc gia để đo lường sự phát triển của mỗi nước như vẫn làm từ trước đến nay mà còn cần tính đến tuổi thọ và tỉ lệ biết chữ. 7 trong số 10 quốc gia đạt nhiều tiến bộ về HDI nhất đã có những tăng trưởng kinh tế đáng kinh ngạc về y tế và giáo dục.

Cuba, SriLanka là những ví dụ cho thấy có thể đạt được các thành tựu về phát triển con người mà không cần tăng trưởng nhanh chóng. Ông John Hendra cũng lấy ví dụ về Trung Quốc, quốc gia năm nay tuy được đưa vào danh sách "10 quốc gia đứng đầu" về thu nhập, với mức tăng 21 lần trong vòng 4 thập kỷ, nhưng lại không thuộc số các quốc gia đi đầu khu vực trong cải thiện tỉ lệ nhập học và tuổi thọ trung bình.

Việt Nam đạt được tiến bộ trong công tác tăng cường bình đẳng giới ở các lĩnh vực như giáo dục và y tế.

Số năm đi học trung bình tăng 1,5 năm trong thời gian từ 1990 - 2010 nhưng từ năm 2000, tiến bộ trong lĩnh vực giáo dục đã chậm lại. Trong 5 năm qua, số năm đi học dự kiến chỉ tăng rất ít từ 10,3 năm lên 10,4 năm. Học sinh Việt Nam dự kiến tiếp tục đi học ít hơn 3 năm so với học sinh ở Thái Lan và ít hơn 2 năm so với học sinh ở Malaysia.

Ở Việt Nam, tỉ lệ nghèo đa chiều (thiếu thốn cả về sức khỏe, tiếp cận nước sạch, vệ sinh môi trường, giáo dục, thu nhập ở cấp hộ gia đình) tương đối thấp song lại tập trung nhiều ở một số khu vực, nhất là ở các vùng xa xôi hẻo lánh, vùng đồng bào dân tộc thiểu số...

Để duy trì tiến bộ đã đạt được, đồng thời tiếp tục nỗ lực đưa chỉ số phát triển con người nâng cao, Việt Nam sẽ không chỉ phấn đấu tăng thu nhập bình quân đầu người. Trong thời gian tới, Việt Nam cần vượt qua những khó khăn, thách thức trong lĩnh vực giáo dục và y tế. Với lợi thế cơ cấu dân số bước vào thời kỳ "vàng", số người trong độ tuổi lao động dồi dào nhất, tỉ lệ phụ thuộc thấp, Việt Nam cần đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao, tạo cơ hội để "cất cánh" như một số "con rồng" châu Á.

Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng dân số, góp phần nâng cao chỉ số HDI, Việt Nam cũng cần ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng giới tính khi sinh đang tăng cao - nhằm giảm nguy cơ bất bình đẳng giới. Ngành dân số, y tế cần tăng cường, đẩy mạnh hơn nữa công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe bà mẹ, trẻ em và đặc biệt là sức khỏe người cao tuổi, nhằm tăng tuổi thọ bình quân - một chỉ số quan trọng đánh giá sự phát triển con người.

Hà Thư

thuhuyen

Chia sẻ facebook

Bình luận (0)

Xem thêm bình luận

Ý kiến của bạn

Cùng chuyên mục

Mức sinh tại Cần Thơ xuống thấp: Khi người trẻ 'ngại' sinh con và lời giải chính sách

Dân số và phát triển - 2 giờ trước

GĐXH - Mức sinh tại TP. Cần Thơ đang thấp hơn nhiều so với mức sinh thay thế, đặc biệt là khu vực nội thành chỉ đạt 1,45 con/phụ nữ. Đằng sau con số báo động này là những rào cản từ áp lực kinh tế, tư duy giữ tự do cá nhân và cả những "hủ tục" chọn tuổi đẹp để sinh con.

6 sự kiện nổi bật của công tác dân số và trẻ em thành phố Hải Phòng năm 2025

Dân số và phát triển - 4 giờ trước

Năm 2025, thành phố Hải Phòng đã hoàn thành chỉ tiêu về nâng cao chất lượng dân số, đẩy mạnh công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi và ứng dụng chuyển đổi số trong công tác dân số và trẻ em.

Người đàn ông 43 tuổi, Hà Nội mất ham muốn tình dục thừa nhận một sai lầm nhiều người Việt mắc phải

Dân số và phát triển - 7 giờ trước

GĐXH - Đi khám vì mất thói quen tình dục, anh H. thường xuyên ăn đêm, khẩu phần giàu tinh bột, sử dụng nhiều nước ngọt có đường và ít khi vận động.

Nam giới nên làm gì khi có dấu hiệu rối loạn cương dương?

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

Rối loạn cương dương là một tình trạng khá phổ biến và hoàn toàn có thể cải thiện được nếu xử trí đúng cách. Do đó thay vì lo lắng, tự ti hay tự ý điều trị, nam giới nên chủ động tìm gặp bác sĩ sớm khi có dấu hiệu rối loạn cương dương.

Phường Hà Đông: Nhiều hoạt động thiết thực hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về dân số và Ngày Dân số Việt Nam 26/12

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

GĐXH - Hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về dân số và kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam 26/12/2025, Trạm Y tế phường Hà Đông (Hà Nội) đã triển khai đồng bộ, sâu rộng nhiều hoạt động truyền thông, tư vấn và chăm sóc sức khỏe cho nhân dân trên địa bàn phường, qua đó góp phần nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi và từng bước nâng cao chất lượng dân số trong tình hình mới.

Vì sao nhiều người mới ngoài 40 đã bắt đầu có "mùi người già"? Không phải do ở bẩn như nhiều người vẫn nghĩ

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Và trái với suy nghĩ phổ biến, hiện tượng này không liên quan nhiều đến chuyện vệ sinh cá nhân.

3 bệnh tim mạch dễ mắc nhất ở phụ nữ từng bị u xơ tử cung

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Mặc dù u xơ tử cung là khối u lành tính nhưng các nhà khoa học tin rằng chúng có chung các con đường sinh học với bệnh tim mạch. Nghiên cứu cho thấy, phụ nữ bị u xơ tử cung có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn đáng kể so với những người không bị bệnh này.

Không phải loãng xương, đây mới là bệnh nguy hiểm dễ mắc ở phụ nữ khi mãn kinh

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Nhiều phụ nữ lo sợ loãng xương khi mãn kinh nhưng bệnh tim mạch mới là 'kẻ giết người thầm lặng' nguy hiểm nhất, vì vậy chị em không nên chủ quan.

Cách nhận biết sớm nhất dấu hiệu thai ngoài tử cung để tránh nguy hiểm

Dân số và phát triển - 5 ngày trước

Nhận biết sớm dấu hiệu thai ngoài tử cung là yếu tố 'sống còn' giúp thai phụ tránh biến chứng. Với sự tham vấn của chuyên gia, bài viết dưới đây sẽ giúp nhận diện chính xác các cơn đau cảnh báo và lộ trình xử trí kịp thời.

Công tác dân số Việt Nam: Từ 'kế hoạch hóa gia đình' đến chiến lược phát triển bền vững

Dân số và phát triển - 5 ngày trước

GĐXH - Ngày Dân số Việt Nam (26/12) năm nay mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng: Quốc hội vừa thông qua Luật Dân số ngày 10/12/2025, mở đường cho công tác dân số bước vào giai đoạn mới trong bối cảnh với những thành tựu và thách thức đan xen.

Xem nhiều

Giao lưu trực tuyến: Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên và tầm quan trọng của tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn

Dân số và phát triển

GĐXH - Theo các chuyên gia, sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên được coi là một trong những yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi.