Báo cáo phát triển con người 2010 của LHQ: Tăng trưởng chưa hẳn là phát triển

Thứ hai, 11:06 15/11/2010 | Dân số và phát triển

GiadinhNet - Việt Nam đứng thứ 113/169 trong bảng xếp hạng về chỉ số phát triển con người (HDI), cao hơn năm 2009 một bậc.

Theo Báo cáo Phát triển con người 2010 của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) vừa công bố, Việt Nam hiện đứng thứ 8/10 nước tăng trưởng GDP đầu người cao nhất.

Tiến bộ về thu nhập và tuổi thọ

Với tiêu đề "Của cải thực sự của quốc gia: Con đường đi đến phát triển con người", Báo cáo năm nay đã có được cái nhìn tổng quan nhất về xu hướng phát triển con người trong 40 năm qua.

Trong số 169 nước được đánh giá về sự phát triển, Na Uy đứng vị trí thứ nhất về chỉ số HDI, Hoa Kỳ thứ tư, còn Zimbabwe đứng cuối bảng. Báo cáo cũng cho biết, nhiều nước Nam Sahara châu Phi bị tụt hậu do tác hại của AIDS, chiến tranh và khủng hoảng kinh tế. Chỉ số HDI năm 2010 của các nước như Congo, Zambia và Zimbabwe thậm chí còn thấp hơn so với năm 1970. Báo cáo cũng ghi nhận, châu Á là khu vực tiến bộ nhanh nhất về phát triển con người từ năm 1970, đi đầu là Trung Quốc và Indonesia; một số nước Ảrập, đặc biệt là Oman. Nhiều nước Mỹ Latin cũng cho thấy sự tiến bộ đáng kể.

Việt Nam không chỉ phấn đấu tăng thu nhập mà còn phải vượt qua thách thức về y tế và giáo dục. Ảnh: Chí Cường.

Theo Báo cáo này, trong vòng 4 thập kỷ qua, Việt Nam đứng thứ 8 trên thế giới trong danh sách các quốc gia đạt nhiều tiến bộ về thu nhập bình quân đầu người, tăng gấp 5 lần. Tuổi thọ trung bình ở Việt Nam cũng đã tăng đáng kể từ 49 tuổi năm 1970 lên 75 tuổi năm 2010, cao hơn so với Thái Lan (69,3), Philippines (72,3) và tuổi thọ bình quân ở khu vực Đông Á - Thái Bình Dương (72,8). Về phương diện bình đẳng giới, Việt Nam được đánh giá là đã thực hiện tốt (xếp thứ 58/138 quốc gia có đủ số liệu) khi xét tới tỉ lệ sinh sản tuổi vị thành niên, tỉ lệ nữ trong Quốc hội và tỉ lệ nữ tham gia lực lượng lao động.

Với tiến bộ về thu nhập bình quân đầu người đã giúp Việt Nam đứng vào tốp 10 quốc gia trên thế giới trong lĩnh vực này; hàng triệu người Việt Nam thoát khỏi nghèo đói về thu nhập. Tuy nhiên, những tiến bộ đáng kể về thu nhập vẫn không đưa Việt Nam vào danh sách các "quốc gia đứng đầu" về những tiến bộ trong phát triển con người nói chung.

Cần tăng trưởng và phát triển bền vững hơn

Hàn Quốc có vị trí cao nhất trong số các quốc gia khu vực Đông Á và Thái Bình Dương về chỉ số HDI - đứng thứ 12 thế giới, thuộc nhóm "phát triển con người rất cao", theo sau là Hong Kong - Trung Quốc (21) và Singapore (27). Afghanistan (155) có thứ hạng thấp nhất trong số các quốc gia châu Á trong tổng số 169 quốc gia được đánh giá. So với các nước trong khu vực, Việt Nam ở vị trí cao hơn trong phát triển con người so với Ấn Độ (đứng thứ 119) và Campuchia (124), nhưng cần nhiều nỗ lực để theo kịp Thái Lan (đứng thứ 92) và Philippines (97).

Tuy Báo cáo thừa nhận thu nhập và tăng trưởng vẫn là yếu tố thiết yếu; tăng thu nhập là một lĩnh vực chính sách quan trọng cần được ưu tiên, song theo ông John Hendra, Điều phối viên thường trú của LHQ tại Việt Nam, thành tựu phát triển không chỉ được đo bằng mức độ thu nhập đơn thuần mà còn xét đến cả giáo dục và y tế.

Ông Jeni Klugman, Trưởng nhóm soạn thảo Báo cáo khẳng định: "Riêng sự tăng trưởng không phải bao giờ cũng dẫn đến sự phát triển con người". Do đó, trong tiêu chí đánh giá năm nay không chỉ dựa trên thu nhập quốc gia để đo lường sự phát triển của mỗi nước như vẫn làm từ trước đến nay mà còn cần tính đến tuổi thọ và tỉ lệ biết chữ. 7 trong số 10 quốc gia đạt nhiều tiến bộ về HDI nhất đã có những tăng trưởng kinh tế đáng kinh ngạc về y tế và giáo dục.

Cuba, SriLanka là những ví dụ cho thấy có thể đạt được các thành tựu về phát triển con người mà không cần tăng trưởng nhanh chóng. Ông John Hendra cũng lấy ví dụ về Trung Quốc, quốc gia năm nay tuy được đưa vào danh sách "10 quốc gia đứng đầu" về thu nhập, với mức tăng 21 lần trong vòng 4 thập kỷ, nhưng lại không thuộc số các quốc gia đi đầu khu vực trong cải thiện tỉ lệ nhập học và tuổi thọ trung bình.

Việt Nam đạt được tiến bộ trong công tác tăng cường bình đẳng giới ở các lĩnh vực như giáo dục và y tế.

Số năm đi học trung bình tăng 1,5 năm trong thời gian từ 1990 - 2010 nhưng từ năm 2000, tiến bộ trong lĩnh vực giáo dục đã chậm lại. Trong 5 năm qua, số năm đi học dự kiến chỉ tăng rất ít từ 10,3 năm lên 10,4 năm. Học sinh Việt Nam dự kiến tiếp tục đi học ít hơn 3 năm so với học sinh ở Thái Lan và ít hơn 2 năm so với học sinh ở Malaysia.

Ở Việt Nam, tỉ lệ nghèo đa chiều (thiếu thốn cả về sức khỏe, tiếp cận nước sạch, vệ sinh môi trường, giáo dục, thu nhập ở cấp hộ gia đình) tương đối thấp song lại tập trung nhiều ở một số khu vực, nhất là ở các vùng xa xôi hẻo lánh, vùng đồng bào dân tộc thiểu số...

Để duy trì tiến bộ đã đạt được, đồng thời tiếp tục nỗ lực đưa chỉ số phát triển con người nâng cao, Việt Nam sẽ không chỉ phấn đấu tăng thu nhập bình quân đầu người. Trong thời gian tới, Việt Nam cần vượt qua những khó khăn, thách thức trong lĩnh vực giáo dục và y tế. Với lợi thế cơ cấu dân số bước vào thời kỳ "vàng", số người trong độ tuổi lao động dồi dào nhất, tỉ lệ phụ thuộc thấp, Việt Nam cần đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao, tạo cơ hội để "cất cánh" như một số "con rồng" châu Á.

Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng dân số, góp phần nâng cao chỉ số HDI, Việt Nam cũng cần ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng giới tính khi sinh đang tăng cao - nhằm giảm nguy cơ bất bình đẳng giới. Ngành dân số, y tế cần tăng cường, đẩy mạnh hơn nữa công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe bà mẹ, trẻ em và đặc biệt là sức khỏe người cao tuổi, nhằm tăng tuổi thọ bình quân - một chỉ số quan trọng đánh giá sự phát triển con người.

Hà Thư

thuhuyen

Chia sẻ facebook

Bình luận

Xem thêm bình luận

Ý kiến của bạn

Cùng chuyên mục

Người phụ nữ 40 tuổi nguy kịch sau khi hút thai tại phòng khám tư

Dân số và phát triển - 20 phút trước

GĐXH - Ngay sau thủ thuật hút thai, máu bất ngờ tuôn ra ồ ạt không ngừng khiến bệnh nhân nhanh chóng rơi vào tình trạng sốc mất máu nguy kịch.

Chú trọng chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, đảm bảo thích ứng với già hóa dân số

Dân số và phát triển - 23 giờ trước

GĐXH – Thời gian tới, TP Hà Nội sẽ tập trung củng cố, phát triển hệ thống cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám chữa bệnh cho người cao tuổi, đồng thời, triển khai và nhân rộng các mô hình chăm sóc sức khỏe người cao tuổi nhằm chăm sóc sức khỏe thể chất và nâng cao tinh thần cho người cao tuổi trên địa bàn…

Thật bất ngờ, mãn kinh có thể làm thay đổi giọng nói của phụ nữ

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Nghiên cứu mới phát hiện ra một vấn đề sức khỏe thường bị bỏ qua ở phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh, đó là thay đổi giọng nói, thường là kết quả của việc giảm nồng độ estrogen và progesterone.

Đưa kiến thức về dân số - kế hoạch hóa gia đình tới từng bản làng, cồn bãi

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

GĐXH - Hoạt động truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ dân số - kế hoạch hóa gia đình đến các xã có mức sinh cao, tỉ lệ sinh con thứ 3 trở lên cao và xã thuộc địa bàn khó khăn đang được thực hiện tại Quảng Trị.

2 bệnh viện chạy đua cứu mẹ con sản phụ 34 tuần bị vỡ ruột thừa nguy kịch

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

GĐXH - Theo các bác sĩ, nếu xử trí chậm, sản phụ sẽ diễn biến thành nhiễm trùng nhiễm độc do viêm phúc mạc toàn thể dẫn đến tử vong cả mẹ và con chỉ sau vài giờ đồng hồ.

4 bài tập dưỡng sinh tốt cho sức khỏe vào mùa thu

Dân số và phát triển - 5 ngày trước

Tập dưỡng sinh vào mùa thu là phương pháp hữu ích để điều hòa khí huyết, tăng cường chức năng hô hấp và giúp tinh thần thư thái, hỗ trợ việc chăm sóc sức khỏe toàn diện.

6 mẹo chăm sóc ‘vùng kín’ - mọi phụ nữ nên biết

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

Chăm sóc sức khỏe ‘vùng kín’ là vấn đề quan trọng đối với tất cả phụ nữ. Chị em nên biết rõ các phương pháp chăm sóc vùng kín đúng cách để ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra.

Người phụ nữ 42 tuổi suýt mất mạng do chủ quan khi bị đau bụng dưới âm ỉ, ra máu bất thường suốt 3 tuần

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

GĐXH - Bệnh nhân được đưa đến viện trong tình trạng đau bụng dữ dội, mạch nhanh, huyết áp tụt, sốc mất máu nặng do khối chửa ở vòi tử cung bị vỡ.

Sức khỏe răng miệng thai kỳ: Những điều mẹ bầu không thể bỏ qua

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Khám nha khoa an toàn cho mẹ bầu là rất quan trọng trong thai kỳ. Cùng tìm hiểu cách chăm sóc răng miệng thai kỳ để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Người phụ nữ 35 tuổi 'thoát' ung thư cổ tử cung nhờ thói quen làm một việc quan trọng này

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

GĐXH – Theo các bác sĩ, phát hiện sớm ung thư cổ tử cung mang lại ý nghĩa quan trọng giúp tăng đáng kể tỷ lệ chữa khỏi bệnh, giảm nguy cơ tử vong, giảm thiểu biến chứng và gánh nặng điều trị.

Xem nhiều

Giao lưu trực tuyến: Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên và tầm quan trọng của tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn

Dân số và phát triển

GĐXH - Theo các chuyên gia, sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên được coi là một trong những yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi.