Báo cáo phát triển con người 2010 của LHQ: Tăng trưởng chưa hẳn là phát triển

Thứ hai, 11:06 15/11/2010 | Dân số và phát triển

GiadinhNet - Việt Nam đứng thứ 113/169 trong bảng xếp hạng về chỉ số phát triển con người (HDI), cao hơn năm 2009 một bậc.

Theo Báo cáo Phát triển con người 2010 của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) vừa công bố, Việt Nam hiện đứng thứ 8/10 nước tăng trưởng GDP đầu người cao nhất.

Tiến bộ về thu nhập và tuổi thọ

Với tiêu đề "Của cải thực sự của quốc gia: Con đường đi đến phát triển con người", Báo cáo năm nay đã có được cái nhìn tổng quan nhất về xu hướng phát triển con người trong 40 năm qua.

Trong số 169 nước được đánh giá về sự phát triển, Na Uy đứng vị trí thứ nhất về chỉ số HDI, Hoa Kỳ thứ tư, còn Zimbabwe đứng cuối bảng. Báo cáo cũng cho biết, nhiều nước Nam Sahara châu Phi bị tụt hậu do tác hại của AIDS, chiến tranh và khủng hoảng kinh tế. Chỉ số HDI năm 2010 của các nước như Congo, Zambia và Zimbabwe thậm chí còn thấp hơn so với năm 1970. Báo cáo cũng ghi nhận, châu Á là khu vực tiến bộ nhanh nhất về phát triển con người từ năm 1970, đi đầu là Trung Quốc và Indonesia; một số nước Ảrập, đặc biệt là Oman. Nhiều nước Mỹ Latin cũng cho thấy sự tiến bộ đáng kể.

Việt Nam không chỉ phấn đấu tăng thu nhập mà còn phải vượt qua thách thức về y tế và giáo dục. Ảnh: Chí Cường.

Theo Báo cáo này, trong vòng 4 thập kỷ qua, Việt Nam đứng thứ 8 trên thế giới trong danh sách các quốc gia đạt nhiều tiến bộ về thu nhập bình quân đầu người, tăng gấp 5 lần. Tuổi thọ trung bình ở Việt Nam cũng đã tăng đáng kể từ 49 tuổi năm 1970 lên 75 tuổi năm 2010, cao hơn so với Thái Lan (69,3), Philippines (72,3) và tuổi thọ bình quân ở khu vực Đông Á - Thái Bình Dương (72,8). Về phương diện bình đẳng giới, Việt Nam được đánh giá là đã thực hiện tốt (xếp thứ 58/138 quốc gia có đủ số liệu) khi xét tới tỉ lệ sinh sản tuổi vị thành niên, tỉ lệ nữ trong Quốc hội và tỉ lệ nữ tham gia lực lượng lao động.

Với tiến bộ về thu nhập bình quân đầu người đã giúp Việt Nam đứng vào tốp 10 quốc gia trên thế giới trong lĩnh vực này; hàng triệu người Việt Nam thoát khỏi nghèo đói về thu nhập. Tuy nhiên, những tiến bộ đáng kể về thu nhập vẫn không đưa Việt Nam vào danh sách các "quốc gia đứng đầu" về những tiến bộ trong phát triển con người nói chung.

Cần tăng trưởng và phát triển bền vững hơn

Hàn Quốc có vị trí cao nhất trong số các quốc gia khu vực Đông Á và Thái Bình Dương về chỉ số HDI - đứng thứ 12 thế giới, thuộc nhóm "phát triển con người rất cao", theo sau là Hong Kong - Trung Quốc (21) và Singapore (27). Afghanistan (155) có thứ hạng thấp nhất trong số các quốc gia châu Á trong tổng số 169 quốc gia được đánh giá. So với các nước trong khu vực, Việt Nam ở vị trí cao hơn trong phát triển con người so với Ấn Độ (đứng thứ 119) và Campuchia (124), nhưng cần nhiều nỗ lực để theo kịp Thái Lan (đứng thứ 92) và Philippines (97).

Tuy Báo cáo thừa nhận thu nhập và tăng trưởng vẫn là yếu tố thiết yếu; tăng thu nhập là một lĩnh vực chính sách quan trọng cần được ưu tiên, song theo ông John Hendra, Điều phối viên thường trú của LHQ tại Việt Nam, thành tựu phát triển không chỉ được đo bằng mức độ thu nhập đơn thuần mà còn xét đến cả giáo dục và y tế.

Ông Jeni Klugman, Trưởng nhóm soạn thảo Báo cáo khẳng định: "Riêng sự tăng trưởng không phải bao giờ cũng dẫn đến sự phát triển con người". Do đó, trong tiêu chí đánh giá năm nay không chỉ dựa trên thu nhập quốc gia để đo lường sự phát triển của mỗi nước như vẫn làm từ trước đến nay mà còn cần tính đến tuổi thọ và tỉ lệ biết chữ. 7 trong số 10 quốc gia đạt nhiều tiến bộ về HDI nhất đã có những tăng trưởng kinh tế đáng kinh ngạc về y tế và giáo dục.

Cuba, SriLanka là những ví dụ cho thấy có thể đạt được các thành tựu về phát triển con người mà không cần tăng trưởng nhanh chóng. Ông John Hendra cũng lấy ví dụ về Trung Quốc, quốc gia năm nay tuy được đưa vào danh sách "10 quốc gia đứng đầu" về thu nhập, với mức tăng 21 lần trong vòng 4 thập kỷ, nhưng lại không thuộc số các quốc gia đi đầu khu vực trong cải thiện tỉ lệ nhập học và tuổi thọ trung bình.

Việt Nam đạt được tiến bộ trong công tác tăng cường bình đẳng giới ở các lĩnh vực như giáo dục và y tế.

Số năm đi học trung bình tăng 1,5 năm trong thời gian từ 1990 - 2010 nhưng từ năm 2000, tiến bộ trong lĩnh vực giáo dục đã chậm lại. Trong 5 năm qua, số năm đi học dự kiến chỉ tăng rất ít từ 10,3 năm lên 10,4 năm. Học sinh Việt Nam dự kiến tiếp tục đi học ít hơn 3 năm so với học sinh ở Thái Lan và ít hơn 2 năm so với học sinh ở Malaysia.

Ở Việt Nam, tỉ lệ nghèo đa chiều (thiếu thốn cả về sức khỏe, tiếp cận nước sạch, vệ sinh môi trường, giáo dục, thu nhập ở cấp hộ gia đình) tương đối thấp song lại tập trung nhiều ở một số khu vực, nhất là ở các vùng xa xôi hẻo lánh, vùng đồng bào dân tộc thiểu số...

Để duy trì tiến bộ đã đạt được, đồng thời tiếp tục nỗ lực đưa chỉ số phát triển con người nâng cao, Việt Nam sẽ không chỉ phấn đấu tăng thu nhập bình quân đầu người. Trong thời gian tới, Việt Nam cần vượt qua những khó khăn, thách thức trong lĩnh vực giáo dục và y tế. Với lợi thế cơ cấu dân số bước vào thời kỳ "vàng", số người trong độ tuổi lao động dồi dào nhất, tỉ lệ phụ thuộc thấp, Việt Nam cần đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao, tạo cơ hội để "cất cánh" như một số "con rồng" châu Á.

Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng dân số, góp phần nâng cao chỉ số HDI, Việt Nam cũng cần ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng giới tính khi sinh đang tăng cao - nhằm giảm nguy cơ bất bình đẳng giới. Ngành dân số, y tế cần tăng cường, đẩy mạnh hơn nữa công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe bà mẹ, trẻ em và đặc biệt là sức khỏe người cao tuổi, nhằm tăng tuổi thọ bình quân - một chỉ số quan trọng đánh giá sự phát triển con người.

Hà Thư

thuhuyen

Chia sẻ facebook

Bình luận

Xem thêm bình luận

Ý kiến của bạn

Cùng chuyên mục

Chạy bộ có làm tăng mức testosterone không?

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

Chạy bộ là một trong những phương pháp hiệu quả để thúc đẩy quá trình sản xuất testosterone tự nhiên của cơ thể. Tập trung vào các bài chạy nước rút ngắn, cường độ cao sẽ mang lại lợi ích vượt trội, giúp tăng cường nồng độ hormone quan trọng này một cách đáng kể.

Hướng dẫn cách tính lượng calo cần thiết cho trẻ dậy thì

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Để hỗ trợ quá trình dậy thì cho trẻ, việc bổ sung đủ năng lượng (calo) đóng vai trò rất quan trọng. Vậy làm sao để biết con mình cần khoảng bao nhiêu calo mỗi ngày?

4 lưu ý trong chế độ ăn giúp tăng sức khỏe tinh trùng

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Nghiên cứu mới cho thấy, chế độ ăn uống, đặc biệt là chế độ ăn Địa Trung Hải có thể tạo ra sự khác biệt thực sự đối với chất lượng tinh trùng và khả năng sinh sản ở nam giới.

Nhóm phụ nữ nào dễ mắc ung thư buồng trứng?

Dân số và phát triển - 5 ngày trước

Dấu hiệu ung thư buồng trứng thường không rõ ràng, mơ hồ nên nhiều trường hợp chẩn đoán muộn. Hiểu rõ các đối tượng nguy cơ cao giúp nâng cao nhận thức và phòng ngừa sớm.

6 món ăn ngon bổ sung collagen tốt cho da và khớp

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

Collagen là yếu tố quan trọng giúp da săn chắc, đàn hồi và khớp linh hoạt. Bổ sung collagen qua thực phẩm là cách hiệu quả để hỗ trợ sức khỏe da và khớp từ bên trong.