Hà Nội
23°C / 22-25°C

Chiến lược truyền thông của TP.HCM đưa mức sinh thấp về mức sinh thay thế

Thứ năm, 11:10 25/11/2021 | Dân số và phát triển

GiadinhNet - Mức sinh của TP.HCM đang ở mức thấp nghiêm trọng khi là địa phương dẫn đầu cả nước. Nhiều cặp vợ chồng chỉ sinh một con, trong khi tỉ lệ các cặp vợ chồng vô sinh đang có xu hướng tăng.

Kết hôn muộn và lười đẻ

Theo số liệu Tổng cục Thống kê, độ tuổi trung bình kết hôn lần đầu của dân số TP.HCM năm 2010 là 26,6 tuổi; năm 2013 là 27,2 tuổi; năm 2014 là 26,8 tuổi; năm 2015 là 26,7 tuổi; năm 2016 là 27,3 tuổi; năm 2017 là 27,6 tuổi; năm 2018 là 27,7 tuổi.

Độ tuổi kết hôn muộn dẫn đến mức sinh thấp ở độ tuổi 20-25 và tập trung nhiều ở độ tuổi từ 25-34. Khi đó các cặp vợ chồng đã ổn định về công việc và có xu hướng đầu tư chuyên môn cao cho công việc. 

Đây cũng là một trong những giả thuyết dẫn đến xu hướng các cặp vợ chồng này lựa chọn chỉ sinh một con. 

Ngoài ra, nguyên nhân ảnh hưởng đến mức sinh của TP.HCM còn là do áp lực của cuộc sống, công việc, làm xuất hiện tình trạng xu hướng kết hôn muộn, sinh con muộn, sinh ít con và không muốn sinh con ngày càng gia tăng.

Bên cạnh đó, trình độ học vấn, điều kiện sống được cải thiện, lối sống theo trào lưu, tâm lý thích dịch chuyển... cũng có tác động nhất định đến mức sinh thấp. Tình trạng phá thai, tỉ lệ vô sinh nguyên phát, thứ phát có xu hướng gia tăng cũng là những yếu tố tác động khiến nhiều gia đình không thể sinh con.

Theo số liệu thống kê chuyên ngành Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, hiện nay tổng tỷ suất tại TP.HCM năm 2019 là 1,39 con so với mức 2,09 con của cả nước và là địa phương có mức sinh thấp nhất cả nước.

Chiến lược truyền thông của TP.HCM đưa mức sinh thấp về mức sinh thay thế - Ảnh 1.

Mức sinh không đủ thay thế khiến tốc độ già hóa dân số tại TP.HCM tăng nhanh

Theo các chuyên gia, đây là mức sinh thấp ở mức nghiêm trọng. Nếu TP.HCM không có những biện pháp để can thiệp, thời gian tới mức sinh sẽ càng giảm sâu hơn. Khi dân số bước vào giai đoạn già hóa, số người trẻ, nguồn lao động thay thế không đủ đáp ứng sẽ tác động xấu đến sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố cũng như ảnh hưởng đến sự phát triển của cả nước.

Điều này đặt cho công tác quản lý nhà nước về dân số tại TP.HCM cần có những chương trình hành động khuyến sinh nhanh chóng và cụ thể. 

Thực tế cho thấy, công tác truyền thông đưa mức sinh thấp về mức sinh thay thế là thách thức lớn khi việc giảm sinh và kế hoạch hóa gia đình đã ăn sâu vào các thế hệ. Bởi lẽ chính sách giảm sinh bắt đầu từ năm 1969. 

Sau hơn 50 năm triển khai chính sách kế hoạch hóa gia đình, rất nhiều thế hệ người dân của Việt Nam đã quen với những cụm từ như "kế hoạch hóa gia đình", "giảm sinh" hay "bùng nổ dân số". 

Do vậy, việc xác lập một chuẩn mực xã hội mới về mức sinh và số con của mỗi cặp vợ chồng đòi hỏi phải có thời gian rất dài trong khi vấn đề về mức sinh thấp tại TP.HCM lại cần giải quyết nhanh chóng.

Nhiều biện pháp truyền thông nâng mức sinh 

Ông Phạm Chánh Trung, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM cho biết, trước thực tế mức sinh thấp, ngành dân số TP.HCM đã và đang truyền thông khẩu hiệu: "Mỗi cặp vợ chồng hãy sinh đủ hai con". Tuy nhiên, việc triển khai chính sách khuyến sinh tại TP.HCM vẫn còn nhiều thách thức.

Theo kinh nghiệm tại nhiều quốc gia có mức sinh thay thế thấp như Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, … một khi mức sinh đã xuống rất thấp thì các chính sách khuyến sinh mặc dù có chi phí đầu tư rất lớn nhưng hầu như không có tác động làm mức sinh tăng trở lại. Điều này sẽ gây bất lợi cho cơ cấu nhân khẩu học và sự phát triển kinh tế - xã hội trong tương lai. 

Thực tế hiện nay cho thấy, mỗi gia đình chỉ sinh một con với công thức 4-2-1 (4 ông bà nội ngoại và 2 bố mẹ chăm sóc một đứa trẻ) thì trong tương lai phải đối mặt với vấn đề mới theo công thức ngược lại 1-2-4 (1 đứa trẻ sẽ phải cùng lúc chăm sóc 2 bố mẹ và 4 ông bà nội ngoại). Vì những đứa trẻ ngày hôm nay được chăm sóc rất kỹ lưỡng bởi 6 người lớn sẽ thiếu khả năng, kỹ năng chăm sóc lại 6 người cao tuổi trong tương lai.

Để giải quyết thực trạng mức sinh thấp, Chi cục DS-KHHGĐ TP.HCM đã đề xuất Sở Y tế trực tiếp tham mưu UBND trình HĐND thành phố ban hành Nghị quyết về Chính sách Dân số và Phát triển tại thành phố giai đoạn 2021-2025, trong đó có chính sách ưu tiên giải quyết tình trạng mức sinh thấp, nâng cao chất lượng dân số.

Đồng thời, Chi cục DS-KHHGĐ TP.HCM cũng thực hiện các hình thức truyền thông khuyến sinh trên địa bàn sao cho người dân hiểu đúng về thông điệp và nội dung truyền thông. 

Cụ thể là hình thức truyền thông cá nhân thông qua tin nhắn điện thoại, email và tư vấn cá nhân. Tuy nhiên, một số khó khăn gặp phải đó là: Số lượng tin nhắn người dân nhận hàng ngày là khá nhiều, làm thế nào để tin nhắn đó không được xem là tin nhắn rác và người dân thực sự đọc và chú ý nội dung thông tin trong tin nhắn là điều khó khăn.

Bên cạnh đó cần quản lý được các thông tin thuê bao đúng là cư dân của TP.HCM do đặc thù mức sinh khác nhau giữa các khu vực tại Việt Nam cũng là một điều cần chú ý.

Về tư vấn cá nhân đỏi hỏi phải có đội ngũ tư vấn có chuyên môn ở các tuyến phường, xã và quận, huyện.

Bên cạnh truyền thông cá nhân, ngành dân số TP.HCM còn sử dụng hình thức truyền thông đại chúng như: truyền hình, báo chí, bảng hiệu, tờ rơi, cẩm nang, màn hình quảng cáo trung tâm thương mại, tổ chức hội thao, hoạt động thể thao... Điều này đòi hỏi phải có sự chuẩn bị kỹ nội dung truyền thông, tài trợ và các thông tin, các tổ chức có liên quan. Đồng thời, chi phí tổ chức khá tốn kém, đòi hỏi phải có sự hỗ trợ của các doanh nghiệp tài trợ.

Ngoài ra, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa Gia đình TP.HCM cũng triển khai cả hình thức truyền thông xã hội. Hình thức này triển khai khá dễ dàng, ít tốn kém, việc tác động đến người dân chính là thông qua các trang mạng xã hội và các kênh thông tin, các diễn đàn. Đây cũng là hình thức tiếp cận được với giới trẻ. 

"Trong các giải pháp nâng mức sinh, truyền thông là một yếu tố cần được chú trọng vì vai trò thay đổi nhận thức của cộng đồng cũng như tác động đến hành vi lựa chọn việc sinh con của cộng đồng. Để có thể phát huy hoạt động truyền thông trong các chính sách tăng mức sinh đặc thù tại TP.HCM cần phải có thêm nhiều nghiên cứu và các thảo luận từ các cơ quan chuyên môn và chính người đại diện các nhóm đối tượng mục tiêu của truyền thông", ông Phạm Chánh Trung cho biết.

Mức sinh thay thế - giải pháp then chốt kéo dài cơ hội “dân số vàng”Mức sinh thay thế - giải pháp then chốt kéo dài cơ hội “dân số vàng”

GiadinhNet - Cơ cấu “dân số vàng" chỉ xuất hiện duy nhất trong lịch sử phát triển dân số khi trải qua thời kỳ quá độ và sau đó không lặp lại.

K.Vân
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
2 thực phẩm "đầu độc" cậu nhỏ còn nhanh hơn hút thuốc nếu dùng nhiều

2 thực phẩm "đầu độc" cậu nhỏ còn nhanh hơn hút thuốc nếu dùng nhiều

Dân số và phát triển - 4 giờ trước

Không thể phủ nhận rằng hút thuốc gây hại tới sức khỏe sinh sản theo nhiều cách. Nhưng bên cạnh đó, còn có nhiều thói quen ăn uống khác cũng “đầu độc” cậu nhỏ của nam giới không kém.

8 điều nên làm để phục hồi sức khỏe sau sinh

8 điều nên làm để phục hồi sức khỏe sau sinh

Dân số và phát triển - 5 giờ trước

Sau sinh, khu vực xung quanh hậu môn, âm đạo (đáy chậu) của người mẹ thường sưng đau và cần một thời gian để lành lại. Vì vậy, người mẹ cần được chăm sóc, nghỉ ngơi đầy đủ trong vài tuần sau khi sinh để hồi phục sức khỏe hoàn toàn.

Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Dân số và phát triển - 21 giờ trước

Thấy con trai song sinh không giống nhau, anh Kiên đi xét nghiệm ADN, kết quả được chuyên gia đánh giá cực hiếm gặp.

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Người đàn ông tên Dũng (*) đã quyết định đến Trung tâm Phân tích ADN và Công nghệ di truyền để xét nghiệm quan hệ huyết thống cùng đứa trẻ được người yêu cũ đặt trước cửa nhà anh.

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Bên cạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch hay ung thư, hút thuốc lá còn tác động tiêu cực lên khả năng sinh sản của nam giới và bộ gene của tinh trùng.

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Mất ngủ, khó ngủ thường gây cảm giác khó chịu, lo lắng... ảnh hưởng tới năng suất lao động và học tập. Thực hiện một số bài tập hiệu quả dưới đây giúp bạn ngủ nhanh và thức dậy sảng khoái hơn.

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Cho dù đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú, việc tìm hiểu tất cả thông tin có sẵn có thể khiến người bệnh hiểu hơn. Dưới đây là tổng quan đơn giản về ung thư vú và các giai đoạn bệnh, phân tích về cách ung thư vú lây lan, chẩn đoán và điều trị.

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

Một bệnh viện ở Đồng Nai đã tiếp nhận trường hợp đặc biệt của sản phụ 35 tuổi, nặng 100 ký, thai trên 38 tuần, em bé to, nặng 4,6kg.

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Nấm Candida âm đạo gây kích ứng, ngứa dữ dội và tiết dịch nhiều ở âm đạo và âm hộ, bệnh rất dễ tái phát.

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

GĐXH - Ngày 20/3, ông Phan Nam Bình, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Quảng Bình cho biết, đơn vị vừa tổ chức hội nghị tập huấn về chương trình sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho đội ngũ cán bộ y tế, dân số cơ sở tại huyện Lệ Thủy.

Top