Khuyến khích kết hôn trước tuổi 30 - "kích cầu" sinh đẻ ở những nơi mức sinh thấp

Việt Nam đã đạt mức sinh thay thế từ năm 2006, sớm hơn 10 năm so với dự báo. Một trong những mục tiêu quan trọng của công tác dân số trong tình hình mới là duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên cả nước. Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết mục tiêu này nhằm đảm bảo phát triển đất nước. 

"Mục tiêu khuyến khích mỗi gia đình sinh đủ hai con, nuôi con khoẻ mạnh, nhằm đảm bảo nguồn lao động, nguồn nhân lực cho sự phát triển kinh tế đất nước thời gian tới", Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn nói.

Mức sinh thay thế là mỗi phụ nữ có trung bình 2,1 con, vì theo quy luật tự nhiên và tính trên phạm vi rộng, trong 2 con sẽ có một con gái để thay thế mẹ thực hiện chức năng sinh đẻ. 

Theo bà Đặng Quỳnh Thư, Vụ trưởng Vụ Quy mô dân số (Tổng cục DS-KHHGĐ),  Bộ Y tế đã phê duyệt Kế hoạch xây dựng và thí điểm một số giải pháp hỗ trợ, khuyến khích sinh đủ 2 con ở vùng có mức sinh thấp. Kế hoạch nhằm thực hiện Quyết định 588/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc Phê duyệt Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030, điều này đánh dấu những bước đi đầu tiên trong triển khai thực hiện cuộc vận động "Nam, nữ thanh niên không kết hôn muộn, không sinh con muộn; mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con và nuôi dạy con tốt".

Phân tích về việc khuyến khích thanh niên kết hôn trước tuổi 30 được cho sẽ góp phần tăng mức sinh ở những nơi mức sinh thấp, bà Quỳnh Thư cho hay sau khi phân tích số liệu thống kê kết quả điều tra biến động dân số hàng năm về nhân khẩu học, cho thấy thực tế là địa phương mức sinh cao thì độ tuổi kết hôn và sinh con sớm, từ 20 đến 24 tuổi. Nơi mức sinh thấp hoặc rất thấp thì thanh niên có xu hướng kết hôn muộn, sinh con muộn, từ 25 đến 29 tuổi.

Các bác sĩ cho hay về sinh học, phụ nữ sinh con trước 30 tuổi sẽ rất tốt cho cả mẹ và trẻ. Sinh con muộn sẽ có nhiều nguy cơ. Vì vậy, nếu phụ nữ 30 tuổi mới sinh con thứ nhất thì thường 5 năm sau mới sinh con thứ hai; còn sau 30 tuổi mới sinh con thứ nhất thì cũng sau 5 năm mới sinh con thứ hai, lứa tuổi đó không tốt cho mẹ và con.

Vì vậy, Bộ Y tế đề xuất Thủ tướng ban hành Quyết định 588, khuyến khích thanh niên kết hôn trước 30 tuổi; phụ nữ sinh con thứ hai trước tuổi 35. Mục đích là thanh niên trước tuổi 30 kết hôn, sau đó sẽ sinh con, để vừa đảm bảo sức khỏe, vừa góp phần tăng tỷ suất sinh ở những nơi có mức sinh thấp. Theo Quyết định 588/QĐ-TTg, mục tiêu nhóm mức sinh thấp sẽ tăng 10% tổng tỷ suất sinh.

Về việc thí điểm khuyến khích thanh niên kết hôn trước tuổi 30 cũng như mỗi cặp vợ chồng sinh đủ hai con, đại diện Tổng cục Dân số cho hay tại các vùng có mức sinh thấp sẽ bãi bỏ quy định của tổ chức, cá nhân, cơ quan, đơn vị, cộng đồng liên quan đến mục tiêu giảm sinh, tiêu chí giảm sinh con thứ ba trở lên. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa người dân hoặc cán bộ, đảng viên được khuyến khích sinh con thứ ba.

Chẳng hạn trước đây nhiều địa phương thường đặt tiêu chí về DS-KHHGĐ là các thôn, xã, làng bản, huyện... không có người sinh con thứ ba trở lên. Từ nay, những tiêu chí này cần được bỏ để không tạo tâm lý cho người dân rằng nhà chức trách đang thực hiện chính sách giảm sinh. Mục đích của chính sách này là nâng mức sinh, hay nói cách khác là điều chỉnh chính sách từ khuyến khích giảm sinh sang duy trì mức sinh thay thế.

Vụ trưởng Vụ Quy mô Dân số Đặng Quỳnh Thư nhấn mạnh, tại những vùng có mức sinh thấp, các địa phương sẽ nghiên cứu ban hành các biện pháp hỗ trợ các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con như: Hỗ trợ tư vấn cung cấp dịch vụ hôn nhân và gia đình; giảm thuế thu nhập cá nhân; miễn giảm các khoản đóng góp công ích theo hộ gia đình; hỗ trợ mua nhà ở xã hội; thuê nhà ở; ưu tiên vào các trường công lập; hỗ trợ chi phí giáo dục trẻ em…

Những chính sách này sẽ được các địa phương có mức sinh thấp phân tích thực tế và áp dụng thí điểm sao cho phù hợp. Sau khi kết thúc thí điểm mới đánh giá để đưa ra những chính sách chính thức.