Chuyện lạ ở Tổng Công ty Muối VN: Mang tiền dự trữ quốc gia đi... trả nợ

Lãi gần bằng nửa tiền vay

Năm 2000, dự án Khu kinh tế muối công nghiệp và xuất khẩu Quán Thẻ (Phước Minh, Ninh Phước, Ninh Thuận) được tỉnh Ninh Thuận đệ trình trước nhiều cơ quan chức năng, để tìm kiếm chủ đầu tư thích hợp. Một “lão làng” trong ngành là Tổng Công ty Muối VN đã được lựa chọn làm người “cầm trịch” dự án.

Phải nói rằng, đây là một ý tưởng tốt của cả cơ quan chủ quản cấp trên lẫn địa phương đối với Tổng Công ty Muối, vì muốn tạo cho DN nhà nước vốn nhiều năm liền làm ăn xập xệ này có chút “cơ sở vật chất” nhằm vươn lên sản xuất lớn. Đó cũng được coi là một trong những dự án quy mô của ngành muối, mà tham vọng của các cơ quan hữu quan là nhằm đáp ứng cho ngành công nghiệp trong nước vốn thường xuyên phải nhập khẩu muối từ nước ngoài với cái giá đắt đỏ. Chưa kể, dự kiến trong tương lai, dự án này sẽ cung cấp một nguồn thu ngoại tệ đáng kể từ việc xuất khẩu sản phẩm.

Nghịch lý hơn 3.000 km bờ biển trải dài từ Bắc tới Nam mà vẫn phải nhập khẩu muối tưởng chừng sẽ chấm dứt trong nay mai, nào ngờ mọi hy vọng sớm tan như bọt sóng. Nhiều chuyện lình xình đã diễn ra khiến cho tiến độ của dự án đã đi theo tốc độ… rùa!

Để khảo sát thiết kế toàn bộ đồng muối Quán Thẻ nói trên, Tổng Công ty Muối VN đã đi vay Ngân hàng đầu tư phát triển Ninh Thuận 1,4 tỷ đồng. Khoản tiền này cũng đã chi hết nhưng rồi nhiều năm trời đằng đẵng, dự án muối Quán Thẻ vẫn bình yên nằm… trên giấy.

Sau nhiều năm giẫm chân tại chỗ, nguy cơ đổ bể dự án của chủ đầu tư này là hiện hữu. Ngân hàng cho vay tiền cũng nhiều lần đi đòi song vẫn chẳng thể thu hồi được số tiền đã cho vay. Lãi mẹ đẻ lãi con, đến năm 2007 số tiền lãi đã lên tới con số gần 600 triệu đồng. Món nợ 1,4 tỷ đồng nay đã phát triển thành 1,973 tỷ đồng (con số làm tròn – PV).

Ngân hàng đầu tư phát triển Ninh Thuận đành đệ đơn ra toà, kiện đòi tiền Tổng Công ty Muối. Toà dân sự TAND tỉnh Ninh Thuận đã đưa vụ việc ra xét xử và ngày 25/5/2007 có quyết định buộc Tổng Công ty Muối phải trả số tiền cả gốc lẫn lãi trên cho ngân hàng.

Kể từ tháng 6/2007, cơ quan thi hành án dân sự của tỉnh này cũng đã nhiều lần có “trát” đòi tiền đến Tổng Công ty Muối. Trải qua 1 năm nhọc nhằn chuyện nợ, cơ quan thi hành án không dưới 3 lần ra văn bản hối thúc nhưng khoản tiền đó vẫn chẳng được Tổng Công ty Muối thanh toán.

Dự án “ra đi”, nợ... ở lại

Vì sự chậm chạp, kém hiệu quả trong cách làm của Tổng Công ty Muối VN, cuối cùng dự án muối Quán Thẻ đã được các cơ quan chức năng quyết định giao cho đơn vị khác thực hiện. Tiền mất, tật mang, dự án “tuột khỏi tay” nhưng khoản nợ to lù lù thì Tổng Công ty Muối vẫn phải è lưng ra gánh vác.

Trong khoảng thời gian liên tục bị đòi nợ đó, Tổng Công ty Muối lại xoay sang làm văn bản đề nghị Bộ NN&PTNT xin hỗ trợ số tiền đi vay để chi phí cho việc khảo sát thiết kế dự án Quán Thẻ này.

Bộ NN&PTNT cũng đã có văn bản số 2949BNN-TC ngày 15/5/2008 yêu cầu Tổng Công ty Muối tiến hành việc kiểm toán toàn bộ dự án để xem xét xử lý những tồn tại. Vậy là, doanh nghiệp này lại phải chi thêm một khoản để thuê kiểm toán vào làm việc. Trong thời gian đó, toà án và cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Ninh Thuận lại tiếp tục giục giã đòi tiền.

Đòi mãi không được khoản nợ theo tuyên phạt của bản án, cơ quan thi hành án Ninh Thuận đã buộc phong toả toàn bộ tài khoản của Tổng Công ty Muối tại Ngân hàng Công thương Việt Nam vào ngày 10/7/2008. Tuy nhiên, số tiền trong tài khoản của Tổng Công ty Muối ở đây cũng chỉ có 788 triệu đồng, hết sức ít ỏi so với quy mô của một doanh nghiệp nhà nước.

Tuy nhiên, đó cũng chẳng phải là tiền mặt của Tổng Công ty Muối, mà là tiền ứng trước của các công ty miền núi để mua muối i-ốt về cung cấp cho dân theo chương trình mục tiêu quốc gia! Nguy cơ càng lúc càng cao, khi mà việc cung ứng nguồn muối i-ốt đang đến rất gần.

Kèm theo việc phong tỏa tài khoản nói trên, phía cơ quan thi hành án tỉnh Ninh Thuận cũng đã có yêu cầu Tổng Công ty Muối trong thời hạn 15 ngày phải thi hành dứt điểm bản án với số tiền cả gốc lẫn lãi. Nếu quá thời hạn này mà con nợ không thực hiện thì cơ quan thi hành án sẽ tiến hành kiểm tra hệ thống sổ sách quản lý vốn, tài sản tại Tổng Công ty Muối và cưỡng chế bắt buộc thi hành. Đồng thời, để bảo vệ quyền lợi cho bên nguyên, họ cũng cho biết sẽ thông báo sự vụ lên các phương tiện thông tin đại chúng.

Tiền trảm, hậu tấu!

Lo ngại vì những nguy cơ đó, lãnh đạo Tổng Công ty Muối đã trực tiếp vào làm việc với Ngân hàng đầu tư phát triển Ninh Thuận và cơ quan thi hành án để xin gia hạn thêm thời gian trả nợ, nhưng các cơ quan này không chấp nhận. Tổng Công ty Muối rơi vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan. Lúc này, mọi hoạt động ở Tổng Công ty Muối đều đã bị đình trệ.

Ngày 18/7/2008, hai ngày sau cuộc thương lượng bất thành tại Ninh Thuận, lãnh đạo Tổng Công ty Muối đã triệu tập khẩn cấp phiên họp HĐQT mở rộng, với sự tham gia của 9 cán bộ chủ chốt như chủ tịch HĐQT, tổng giám đốc, các phó tổng giám đốc, trưởng phòng tổ chức cán bộ, kế toán trưởng, chủ tịch công đoàn… để bàn kế sách đối phó với tình hình bi đát.

Cuộc họp này đã mang các sự kiện liên quan đến dự án muối Quán Thẻ đã đổ bể ra mổ xẻ và đề cập đến việc phong toả tài khoản mà các cơ quan chức năng tỉnh Ninh Thuận thực hiện với Tổng Công ty Muối.

Sau khi thảo luận, các thành viên tham dự đã đi tới một quyết định mà theo họ là “giải pháp tháo gỡ”. Đó là mang số tiền 1,973 tỷ đồng từ nguồn tiền dự trữ quốc gia muối tại Kho bạc Nhà nước đi… trả nợ (thi hành án - PV). Việc thực hiện “nghị quyết” sai lầm này được giao cho Ban điều hành Tổng Công ty. Như vậy, Tổng Công ty Muối đã thực hiện kiểu “tiền trảm, hậu tấu” để xử lý món nợ gần 2 tỷ đồng nói trên.

Sở dĩ có thể khẳng định như vậy là bởi, ngay trong biên bản cuộc họp HĐQT mở rộng đó, doanh nghiệp này đã đề cập đến việc gửi đến Bộ NN&PTNT để xem xét xử lý những vấn đề tồn tại, tuy nhiên Bộ này chưa trả lời cụ thể. Vậy mà, Tổng Công ty Muối đã quyết ngay việc “mượn tạm” tiền dự trữ quốc gia để thanh toán cho món nợ của mình.

Một việc làm vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc kế toán, tài chính!

Chí Long