Công tác DS-KHHGĐ đầu năm Quý Tỵ: Chủ động, sáng tạo, hoàn thành nhiệm vụ

Bước sang năm mới, ngành Dân số phải linh hoạt hơn trong việc kết cấu lại các dự án để lồng ghép hoạt động truyền thông vào các mô hình, dự án, đề án nâng cao chất lượng dân số. Ảnh: P.V.

Thử thách mới

Năm Quý Tỵ, theo quan niệm dân gian vẫn được coi là “năm đẹp”; tỉ số giới tính khi sinh tiếp tục gia tăng; kinh phí truyền thông trong Chương trình mục tiêu quốc gia về DS-KHHGĐ bị cắt giảm…

Theo TS Dương Quốc Trọng, kinh phí truyền thông năm 2013 trong chương trình mục tiêu quốc gia bị cắt giảm là một thử thách mới. Thông thường, kinh phí tăng khoảng 10% mỗi năm nhưng năm 2013, kinh phí của ngành Dân số bị giảm tới 15% so với năm 2012. Đây là một bài toán rất khó đối với công tác DS-KHHGĐ.

Trong công tác dân số có hai giải pháp rất cơ bản là: Truyền thông, vận động, tư vấn và cung cấp dịch vụ cho người dân. Chính vì vậy, ngành Dân số phải linh hoạt hơn trong việc kết cấu lại các dự án để lồng ghép hoạt động truyền thông vào các mô hình, dự án, đề án. Đồng thời cũng cần phải thay đổi cách truyền thông để bắt kịp xu hướng, những tiến bộ của đời sống xã hội và nhu cầu đa dạng của mỗi nhóm đối tượng đích. Trên thực tế, truyền thông là giải pháp quan trọng nhất, cơ bản nhất nhưng tác động, hiệu quả là lâu nhất. Song nếu làm được thì kết quả là bền vững nhất, yên tâm nhất. Tuy nhiên, muốn thay đổi được suy nghĩ của con người không phải ngày một, ngày hai mà phải là hàng năm, thậm chí phải tới hàng chục năm.

TS Dương Quốc Trọng nhấn mạnh, trước đây chúng ta làm công tác truyền thông, đặc biệt là Chiến dịch truyền thông tập trung vào công tác giảm sinh, để người dân chấp nhận các biện pháp tránh thai thì nay, Chiến dịch này cần được mở rộng ra để giảm tình trạng mất cân bằng GTKS. Dự báo của các chuyên gia cho thấy, năm 2013, tỉ số GTKS vẫn tiếp tục tăng. Mặc dù năm 2012 tốc độ tăng tỉ số GTKS là 0,4 điểm phần trăm, giảm so với 0,7 điểm phần trăm của năm 2011 nhưng nếu tốc độ gia tăng tiếp tục được khống chế ở mức này thì vẫn sẽ khó đạt chỉ tiêu Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011- 2020 đề ra là năm 2015, tỉ số GTKS được khống chế dưới mức 113 bé trai/100 bé gái. Điều này đòi hỏi ngành Dân số phải nỗ lực hơn nữa, quyết liệt hơn nữa để tốc độ gia tăng này được khống chế ở mức dưới 0,4 điểm phần trăm/năm. “Chúng ta đã thành công trong năm 2012 thì nhất định năm nay chúng ta sẽ làm được và sẽ đạt dưới mức đó...” – TS Dương Quốc Trọng cho biết.

Những người làm dân số trong cả nước đang nóng lòng chờ đợi ý kiến chính thức từ Ban Bí thư TW Đảng về việc xây dựng, ban hành Chỉ thị “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc giải quyết tình trạng mất cân bằng GTKS tại Việt Nam”. Điều đó cho thấy sự quyết tâm vào cuộc của Đảng, Nhà nước để giải quyết cho được tình trạng mất cân bằng GTKS - một vấn đề nếu không được quan tâm giải quyết sớm, triệt để sẽ dẫn đến những hệ lụy vô cùng lớn cho dân tộc, cho sự phát triển bền vững quốc gia.

Tăng cường sự chủ động, sáng tạo

Năm 2013, Tổng cục DS-KHHGĐ sẽ mở thêm một trung tâm sàng lọc và chẩn đoán trước sinh, sàng lọc và chẩn đoán sơ sinh tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và khuyến khích các địa phương trong toàn quốc mở rộng địa bàn triển khai Đề án nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dân. Năm 2013, Tổng cục sẽ phối hợp với các tổ chức quốc tế tổ chức hội thảo quốc tế về vấn đề già hoá dân số; phối hợp với các bộ, ngành xây dựng Đề án Dân số và Phát triển bền vững đến năm 2050, tạo tiền đề vững chắc chuyển sang thời kỳ dân số và phát triển bền vững.

Năm 2013 là năm thứ hai thực hiện Chiến lược DS-SKSS Việt Nam giai đoạn 2011-2020, ngành Y tế, Dân số tiếp tục tập trung vào 5 nội dung lớn để giải quyết đồng bộ các vấn đề DS-SKSS là: Nâng cao chất lượng dân số; Cải thiện sức khỏe bà mẹ và trẻ em; Phát huy cho được lợi thế cơ cấu “dân số vàng”; Chủ động điều chỉnh tốc độ tăng dân số một cách hợp lý; Kiểm soát có hiệu quả tỉ số GTKS.

Nói về định hướng cho công tác dân số năm 2013, TS Dương Quốc Trọng nhấn mạnh: Vấn đề đầu tiên cần tập trung giải quyết đó là kiểm soát có hiệu quả tình trạng mất cân bằng GTKS. Tiếp đó là những giải pháp đồng bộ nhằm thích ứng với những thay đổi về cơ cấu dân số. Việc điều chỉnh tốc độ gia tăng dân số ở các tỉnh, vùng miền sẽ phải làm rất linh hoạt, để đảm bảo cung cấp dịch vụ SKSS cho người dân một cách thuận lợi nhất.

Theo TS Dương Quốc Trọng: Chúng ta cần có một quy mô dân số và cơ cấu dân số hợp lý, tránh không để tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh xảy ra một cách trầm trọng giống như các quốc gia xung quanh. Bên cạnh đó, ngành cũng sẽ thực hiện sự chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân xây dựng đề án dân số và phát triển bền vững nhằm kéo dài giai đoạn cơ cấu dân số vàng. Đồng thời làm chậm lại quá trình già hóa dân số, đảm bảo cơ cấu dân số trong tương lai hợp lý nhất phục vụ cho sự phát triển của đất nước.

Trong vài năm gần đây, dân số nước ta mỗi năm tăng khoảng 900.000 người. Theo Tổng cục Thống kê, năm 2012 dân số nước ta là 88,8 triệu người. Năm 2013, dự kiến dân số nước ta khoảng 90 triệu người. Mục tiêu Chiến lược đề ra đến năm 2015, quy mô dân số nước ta dưới 93 triệu người. Theo TS Dương Quốc Trọng thì nếu trong 2 năm 2014 và 2015 mỗi năm tăng thêm tối đa khoảng 1 triệu người thì đến năm 2015, dân số nước ta là 92 triệu người. “Như vậy, chúng ta hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu Chiến lược về quy mô dân số” – TS Dương Quốc Trọng nói.

Để thực hiện được điều này, trong năm 2013, Tổng cục DS-KHHGĐ sẽ tăng cường hơn nữa việc điều chỉnh mức sinh thấp hợp lý giữa các vùng, miền, địa phương. Theo đó, khuyến khích các địa phương chủ động, sáng tạo trong cách làm nhằm xây dựng một quy mô dân số hợp lý, đặc biệt là tại những tỉnh, thành phố có mức sinh thấp (1,3 ≤ TFR ≤ 1,8 con; TFR – số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ); Tập trung nguồn lực cho việc nâng cao chất lượng dân số và nỗ lực đạt mức sinh thay thế tại những vùng, tỉnh chưa đạt.