Hà Nội
23°C / 22-25°C

Dự kiến trình Quốc hội Luật Dân số vào năm 2014: Cụ thể hóa Pháp lệnh Dân số

GiadinhNet - Pháp lệnh Dân số (PLDS) ban hành trong bối cảnh Việt Nam đang có công cuộc đổi mới.

Dự kiến trình Quốc hội Luật Dân số vào năm 2014: Cụ thể hóa Pháp lệnh Dân số 1

Cán bộ dân số phát tài liệu, truyền thông kiến thức về Pháp lệnh Dân số cho người dân vùng cao Tân Trào, Tuyên Quang. Ảnh: P.V.

Sự nghiệp công nghiệp hóa, quá trình đô thị hóa bắt đầu diễn ra mạnh mẽ, mức sinh (TFR = 2,12 con tại thời điểm 1/4/2003) đang tiệm cận mức sinh thay thế. Cũng theo thời điểm này, quy mô dân số Việt Nam đã lớn (80,9 triệu người) và tiếp tục tăng nhanh, chất lượng dân số chậm được cải thiện do chúng ta đang ở trong giai đoạn nghiên cứu, thí điểm các giải pháp, mô hình can thiệp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Đối tượng còn bị bỏ sót trong PLDS

Phạm vi điều chỉnh của PLDS là khá rộng, bao gồm những vấn đề liên quan đến kết quả của dân số (quy mô, cơ cấu, phân bố và chất lượng dân số), cũng như quá trình dân số (sinh, tử, di cư, phát triển về thể chất, trí tuệ và tinh thần con người); quy định các biện pháp thực hiện công tác dân số, nội dung quản lý nhà nước về dân số và công tác dân số. PLDS đã khắc phục được tình trạng tản mạn, phân tán việc điều chỉnh dân số và công tác dân số ở nhiều văn bản trước đó (chủ yếu là các văn bản quản lý, điều hành) và phù hợp với công ước, điều ước, văn bản quốc tế mà Việt Nam kí kết, gia nhập.

Tuy nhiên, sau gần 10 năm thi hành, PLDS đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập. Các quy định mang tính nguyên tắc, chung chung nên khó áp dụng trong thực tiễn, chưa bao quát được hết các nội dung, các nhóm đối tượng trong xã hội, chưa thật sự phù hợp với thực tiễn chuyển đổi nhân khẩu học trước mắt cũng như lâu dài đối với Việt Nam. Nhiều vấn đề dân số mới xuất hiện, nếu không được giải quyết kịp thời sẽ gây ra những hệ lụy khó lường cả về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số và đối với các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Phạm vi điều chỉnh của PLDS là toàn diện, bao gồm quy mô, cơ cấu, phân bố và chất lượng dân số. Nhưng vấn đề di dân và phân bố dân cư đã được điều chỉnh qua nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác và nhiều ngành chịu trách nhiệm, nên PLDS không được hướng dẫn chi tiết, khó đánh giá kết quả thực hiện. Mặt khác, các mô hình, giải pháp can thiệp nâng cao chất lượng dân số còn trong giai đoạn nghiên cứu, thí điểm, bước đầu triển khai mở rộng nên các nội dung, quy trình thực hiện chưa được cụ thể hóa trong PLDS. Những điều này cần được làm rõ trong phạm vi điều chỉnh của Dự án Luật Dân số.

Đối tượng áp dụng của PLDS là đầy đủ, bao gồm mọi chủ thể trong xã hội, nhưng thực tế còn bỏ sót một số đối tượng- đó là: Người nước ngoài cư trú có thời hạn ở Việt Nam; người Việt Nam ở nước ngoài; đối tượng làm việc tại cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài.

Vi phạm pháp luật
 

Trên thực tế, một số người không biết hoặc cố tình không biết về các hành vi bị nghiêm cấm của PLDS nên vẫn nói chuyện, viết, dịch, nhân bản các loại sách, báo, tài liệu, tranh ảnh, ghi âm, ghi hình hoặc tàng trữ, lưu hành các loại tài liệu, phương tiện chứa đựng nội dung sinh con trai, con gái theo ý muốn; có một số website tự do đăng tải các nội dung về lựa chọn giới tính thai nhi vì cho rằng: Các cơ quan quản lý không thể kiểm soát, phát hiện hoặc do máy chủ đặt ở nước ngoài.

Quy định của pháp luật: các hành vi bị nghiêm cấm được quy định tại Điều 7 PLDS; các quy định chi tiết về 4 hành vi bị nghiêm cấm được quy định tại Điều 9, Điều 10, Điều 11, Điều 12 Nghị định số 104/2003/NĐ-CP; các quy định xử phạt vi phạm hành chính đối với 4 hành vi bị nghiêm cấm được quy định tại Nghị định số 114/2006/NĐ-CP; hành vi cư trú bị xử phạt vi phạm hành chính được quy định tại văn bản hướng dẫn thi hành Luật Cư trú; các hành vi vi phạm pháp luật gây hậu quả nghiêm trọng thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ Luật Hình sự.

Việc thiết kế quy định về các hành vi bị nghiêm cấm trên đây là đầy đủ, chi tiết, phù hợp với thực tiễn; việc xử lý các hành vi vi phạm được tuân thủ theo cấu trúc của hệ thống pháp luật nước ta. Quy định các hành vi bị nghiêm cấm trong PLDS có ý nghĩa quan trọng là để giáo dục, răn đe và ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, trên thực tế, số lượng người bị xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong những năm qua là không nhiều. Một trong những nguyên nhân là khó thu thập được bằng chứng pháp lý của các hành vi vi phạm.

Một số hành vi vi phạm không có khả năng thu thập được chứng cứ pháp lý, nhất là các hành vi lựa chọn giới tính như bói toán, nói chuyện để xác định giới tính trước sinh hoặc phổ biến phương pháp tạo giới tính thai nhi. Hành vi bắt mạch, xác định qua triệu chứng, siêu âm, các loại xét nghiệm, cung cấp thuốc, hóa chất để xác định giới tính hoặc loại bỏ thai nhi. Đây là các hành vi thực hiện việc khám chữa bệnh, không để lại chứng cứ về xác định giới tính hoặc loại bỏ thai nhi vì giới tính.

Hành vi bị nghiêm cấm về truyền thông là: “Tuyên truyền, phổ biến hoặc đưa ra những thông tin có nội dung trái với chính sách dân số, truyền thông đạo đức tốt đẹp của dân tộc, có ảnh hưởng xấu đến công tác dân số và đời sống xã hội được quy định tại Điều 7 PLDS”. Các hành vi cụ thể bị nghiêm cấm là: “Tuyên truyền, phổ biến thông tin về dân số trái đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước; tuyên truyền, phổ biến thông tin về dân số không chính xác, sai lệch, gây ảnh hưởng xấu đến việc thực hiện công tác dân số, đời sống xã hội và các lĩnh vực khác. Lợi dụng tuyên truyền, phổ biến thông tin về DS-SKSS để phát tán tài liệu, vật phẩm hoặc có các hành vi khác trái với thuần phong mỹ tục và đạo đức xã hội được quy định tại Điều 12 Nghị định số 104/2003/NĐ-CP”... Đây cũng là những hành vi rất khó kiểm soát vì được thực hiện ở nhiều địa điểm, nhiều thời điểm khác nhau.
 
Đinh Công Thoan 
(Nguyên Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Tổng cục DS-KHHGĐ)
baoin
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Thanh niên 25 tuổi suýt mất cơ hội làm cha vì bị hẹp bao quy đầu nặng

Thanh niên 25 tuổi suýt mất cơ hội làm cha vì bị hẹp bao quy đầu nặng

Dân số và phát triển - 4 giờ trước

GĐXH - Trường hợp hẹp bao quy đầu nặng như anh H. cần phẫu thuật để dễ dàng vệ sinh, cải thiện chất lượng đời sống tình dục và phòng bệnh nguy hiểm.

Ăn kiêng và tập gym giảm 7kg trong 2 tháng, nữ sinh 16 tuổi đột ngột mất kinh: Nguy hiểm khó lường

Ăn kiêng và tập gym giảm 7kg trong 2 tháng, nữ sinh 16 tuổi đột ngột mất kinh: Nguy hiểm khó lường

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

GĐXH - Sau khi giảm 7kg trong 2 tháng do ăn kiêng và tập gym, nữ sinh quay trở về chế độ sinh hoạt bình thường nhưng 10 tháng nay mất kinh.

6 triệu chứng cảnh báo viêm đường tiết niệu và cách phòng ngừa hiệu quả

6 triệu chứng cảnh báo viêm đường tiết niệu và cách phòng ngừa hiệu quả

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

Viêm đường tiết niệu là bệnh lý phổ biến, xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào niệu đạo và gây viêm nhiễm. Đây là vấn đề sức khỏe ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới, đặc biệt là phụ nữ. Vậy cách phòng ngừa tình trạng này như thế nào?

Quảng Ninh: Thêm nhiều giải pháp nâng cao chất lượng dân số

Quảng Ninh: Thêm nhiều giải pháp nâng cao chất lượng dân số

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

GĐXH - Để nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn, Quảng Ninh cần 100% xã có CLB tiền hôn nhân, CLB giảm mất cân bằng giới tính; TYT truyền thông sàng lọc sinh.

4 món ăn mẹ bầu nên tránh tuyệt đối trong thai kỳ

4 món ăn mẹ bầu nên tránh tuyệt đối trong thai kỳ

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Dinh dưỡng ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển toàn diện của thai nhi và sức khỏe người mẹ nên việc lựa chọn thực phẩm an toàn và tránh các món ăn nguy hiểm là điều các mẹ bầu cần đặc biệt chú ý.

Kết hôn sau 2 năm không có 'tin vui', thanh niên 27 tuổi đi khám bất ngờ phát hiện nguyên nhân chính gây vô sinh

Kết hôn sau 2 năm không có 'tin vui', thanh niên 27 tuổi đi khám bất ngờ phát hiện nguyên nhân chính gây vô sinh

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

GĐXH - Anh C. bị giãn tĩnh mạch thừng tinh hai bên kèm cong dương vật. Đây là nguyên nhân chính gây vô sinh ở bệnh nhân 27 tuổi này.

Cục Dân số phát động cuộc thi 'Tôi là tuyên truyền viên dân số giỏi'

Cục Dân số phát động cuộc thi 'Tôi là tuyên truyền viên dân số giỏi'

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

GĐXH – Cuộc thi nhằm hưởng ứng 65 năm kỷ niệm ngày thành lập ngành Dân số Việt Nam (1961-2026). Đây cũng là dịp tri ân, động viên các cán bộ dân số, truyền thông dân số, cộng tác viên dân số trong toàn bộ hệ thống dân số trên toàn quốc, tôn vinh các tấm gương làm tốt trong công tác dân số.

Có thể uống thuốc tránh thai giữa chu kỳ kinh nguyệt không?

Có thể uống thuốc tránh thai giữa chu kỳ kinh nguyệt không?

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Uống thuốc tránh thai giữa chu kỳ kinh nguyệt là điều có thể. Tuy nhiên, phụ nữ nên tìm hiểu về thời điểm sử dụng và biện pháp tránh thai dự phòng để đạt hiệu quả tốt nhất.

Quan tâm, nâng cao chất lượng cuộc sống cho phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh

Quan tâm, nâng cao chất lượng cuộc sống cho phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

GĐXH – Theo các chuyên gia, sau mãn kinh, người phụ nữ còn sống thêm khoảng 20-30 năm nhưng phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe có thể xuất hiện ở thời gian này.

Ngoài giảm cân, hạt chia còn có 7 lợi ích sức khỏe bất ngờ

Ngoài giảm cân, hạt chia còn có 7 lợi ích sức khỏe bất ngờ

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Giàu chất xơ, omega-3 và khoáng chất, hạt chia được xem là ‘siêu thực phẩm’ nhỏ bé mang lại nhiều lợi ích lớn. Thêm hạt chia vào chế độ ăn hằng ngày có thể giúp cải thiện tim mạch, tiêu hóa, đường huyết và hỗ trợ kiểm soát cân nặng...

Top