Hành trình giải cứu “ô sin” Việt nơi xứ người

Những tháng ngày kinh hoàng nơi xứ người của chị L.T.Hảo đã được Báo GĐ&XH đăng tải trên số 46, ra ngày 16/4.

 

Lương 7 triệu đồng/tháng để làm việc ở một thế giới hoàn toàn khác lạ, bất đồng hầu hết mọi thứ... rõ ràng không phải là giấc mơ lớn lao gì đối với bà L.N.Hạnh (quê An Giang), nhưng là khoản tiền đủ để thôi thúc bà bay sang Saudi Arabia hòng thoát cảnh nghèo đói. Đi cùng đợt với bà Hạnh chính là chị Hảo mà chúng tôi nhắc trong bài viết trước (hiện đã về nước).

Cả hai người cùng được đưa sang Saudi Arabia hồi tháng 10/2013 thông qua Công ty CP Đầu tư thương mại và nhân lực quốc tế (INTIME). Cả hai hầu như chẳng mất đồng nào vì chỉ đi giúp việc gia đình – vốn có nhu cầu quá lớn ở Saudi Arabia. Và chung một kết quả, như một vài trường hợp trước đó, cả hai đã sớm tan tành giấc mộng kiếm tiền nơi xứ người chỉ trong thời gian ngắn.

Giữa tháng 3 năm nay, chị L.N.Huyền (con gái bà Hạnh) cấp tập gửi đơn từ tới Đại sứ quán Việt Nam ở Saudi Arabia và Cục Quản lý lao động ngoài nước (QLLĐNN - Bộ LĐ,TB&XH) kêu cứu cho mẹ mình. Không khác nhiều so với lời tự thuật mà bà Hảo kể với PV Báo GĐ&XH sau khi về nước, mô tả của con gái bà Hạnh cũng khiến chúng tôi không khỏi lo ngại.

 

Cục Quản lý lao động ngoài nước cho biết: “Bộ LĐ,TB&XH đang đàm phán để tiến tới sớm ký kết thỏa thuận về tuyển dụng lao động giúp việc gia đình với Saudi Arabia và đề nghị phía bạn thắt chặt các điều kiện cấp visa, chỉ cho những doanh nghiệp được cấp phép của Việt Nam và được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam thẩm định hợp đồng”.

“Mẹ tôi nhận đi giúp việc nhà với mức lương 7 triệu đồng/tháng. Thời gian làm khoảng 12h/ngày, không được cho ăn uống đàng hoàng, mỗi ngày chỉ được 2 gói mì tôm. Khác xa với thỏa thuận ban đầu là 8h/ngày, hay quảng cáo chủ nhà rất tốt…”, chị Huyền chia sẻ.

Bà Hạnh chấp nhận liều mình sang xứ người cũng chỉ vì lo cho cô con gái (chị Huyền) đang là sinh viên năm cuối một trường đại học ở An Giang. Hai mẹ con đơn chiếc, người ở nhà học, người cố “xuất ngoại” mong thay đổi cuộc đời. Nhưng cố gắng đó sớm bị đánh gục nơi xứ người.

Chị Huyền đau đớn cho biết: “Trong thời gian làm việc, mẹ tôi bị tai nạn nên tay sưng dập. Mẹ tôi có báo cáo với chủ nhà nhưng không được đi khám, không đưa thuốc. Hai tháng sau, chỗ bị đau càng sưng to, bầm tím, tê toàn bộ cánh tay, không còn cảm giác, lúc đó chủ nhà mới dẫn đi bác sĩ. Nhưng vì uống thuốc trị bệnh mà mẹ tôi hay ngủ mê mệt nên bị chủ nhà la mắng. Sau đó, mẹ tôi không dám uống thuốc nữa nên vết thương càng nặng hơn”.

Một loạt những vấn đề mà bà Hạnh thuật lại với con gái như: ông chủ sàm sỡ, bệnh cũ tái phát (rối loạn tiền đình, đau cơ vòng hậu môn), thời tiết khắc nghiệt… đã thúc đẩy bà quyết tâm về nước.

Chị Huyền kể: “Tôi đã trình lên Công ty INTIME để xin cho mẹ tôi về nước từ ngày 22/1/2014 nhưng mãi không được giải quyết. Gia cảnh tôi nghèo khó mà họ đòi bồi thường 2.200 USD và chờ đến khi chủ nhà gửi visa, giấy tờ thì mới cho về. Chủ nhà bên Saudi Arabia thì nói đã gửi visa về rồi nhưng Giám đốc INTIME là ông Nguyễn Tiến Thi một mực nói chưa gửi. Tôi còn tìm hiểu được có trường hợp khác trước đó cũng kêu cứu như mẹ tôi, cũng qua Công ty INTIME”.

 

Những lời kể của chị L.T.Hảo và bà L.N.Hạnh về việc bị bóc lột sức lao động, bị đối xử tàn tệ, hay nhạy cảm như chuyện bị ông chủ sàm sỡ… cũng khó có thể được cơ quan bảo vệ công dân Việt ở Saudi Arabia kiểm chứng. Mọi sự đều phía sau cánh cửa mỗi gia đình, là chuyện riêng tư khó biết nếu liên quan đến các hành vi như “ông chủ khỏa thân rượt mẹ tôi trong khắp căn nhà 4 tầng”. Thậm chí, chủ sử dụng lao động, công ty đưa người sang còn cho rằng những chuyện đó chỉ là cái cớ để các “ô sin”… phá hợp đồng mà không phải tốn phí. Nhưng, việc xảy ra nhiều trường hợp liên tục như vậy đã đặt ra dấu hỏi lớn về cái giá của “ô sin” ở thị trường Saudi Arabia, về phương thức làm ăn của các bên môi giới.

“Nhiều chị em sang đó không biết một tí ngôn ngữ nào của họ, cũng không được đào tạo gì về kỹ năng làm việc, không biết tên các món đồ gia dụng của người ta ra sao… mà cứ liều mình đi thì thật nguy hiểm, gây ra bao nhiêu phiền phức cho chính bản thân mình và các cơ quan của Việt Nam”, Cục QLLĐNN cho PV Báo GĐ&XH biết.

Nhu cầu cấp bách về giúp việc gia đình của thị trường Saudi Arabia cũng khiến những công ty như INTIME đưa người sang một cách vô cùng dễ dàng. Chủ sử dụng lao động ở Saudi Arabia lại là bên trả tiền cho việc tìm lao động giúp việc nên lao động muốn đi không mất gì. Đại diện Cục QLLĐNN thông tin với PV Báo GĐ&XH: “Ban đầu chúng tôi xác định công ty này không thẩm định hợp đồng tại Cục. Những sai phạm nếu có sẽ bị xử lý theo luật sau khi Cục xác minh và hoàn thiện hồ sơ”.

Trở lại câu chuyện của bà Hạnh, ngay từ khi tiếp nhận được thông tin, Đại sứ quán Việt Nam tại Saudi Arabia và Cục QLLĐNN đã vào cuộc ngay. Nhưng vào được nhà “ô sin” làm việc thì không dễ. Hơn nữa, chính sự thiếu chuẩn bị của người lao động và công ty phái cử đã đẩy mọi chuyện trở nên phức tạp.

Ông Đoàn Kiến Trung – Phụ trách lao động ở Đại sứ quán Việt Nam tại Saudi Arabia cho biết: “Sau nhiều lần đến nhưng chủ nhà không cho vào gặp chị L.N.Hạnh, chúng tôi phải sử dụng xe biển Đại sứ quán đi cùng với môi giới mới gặp được chủ nhà và người lao động (CMND và bằng lái xe không được chấp nhận)… Người giúp việc thừa nhận có được chủ cho đi khám lấy thuốc, nhưng đến nay 2/3 loại thuốc đã hết và do bất đồng ngôn ngữ nên không có cách nào để nói cho chủ biết hết thuốc”.

Theo ông Trung, sau khi bà Hạnh quyết liệt đòi về nước, chủ nhà đã đồng ý vì không muốn bà Hạnh tiếp tục ở và làm bất cứ việc gì trong nhà mình nữa (phần vì sợ trách nhiệm với sức khỏe của bà, phần vì sợ ảnh hưởng tới 2 con nhỏ của họ), tuy nhiên, họ ra điều kiện đơn vị phái cử là Công ty INTIME phải hoàn lại số tiền đã chuyển cho INTIME, hoặc thay thế một lao động khác.

Và cuối cùng, đại diện Cục QLLĐNN đã cung cấp một tin vui cho người thân của bà Hạnh: Trong vòng 2 tuần tới, bà Hạnh sẽ về Việt Nam sau khi hoàn tất các thủ tục với cơ quan xuất nhập cảnh của Saudi Arabia.

 

“Xét thấy lao động không muốn làm việc, nhiều lần kiếm cớ để về nước và có những phản ánh không đúng tình hình thực tế nên công ty quyết định làm hồ sơ cho lao động về và sẵn sàng hỗ trợ một phần chi phí cho lao động”, Công ty INTIME báo cáo với Cục QLLĐNN. Công ty này không nhắc đến việc đào tạo lao động khi đưa lao động L.N.Hạnh sang Saudi Arabia và khẳng định đã thực hiện việc đưa lao động đi làm việc nước ngoài theo đúng quy trình, quy định của pháp luật hiện hành. (Báo cáo của Công ty INTIME gửi Cục QLLĐNN)