Làng nghề vắng người làm nghề

Ông Nguyễn Văn Trung trong phòng trưng bày mẫu do chính ông sáng tạo, đổi mới. Ảnh: T.LINH.

Bỏ nghề mây, trồng cây cao sản

Làng nghề Phú Vinh vốn nổi tiếng là phát triển tốt và thích ứng nhanh với cơ chế thị trường khi mà kim ngạch xuất khẩu ở đây luôn dẫn đầu các làng nghề trong cả nước. Thế nhưng hiện tại, nơi đây rơi vào tình cảnh đìu hiu khó tả khi lượng khách mua hàng sụt giảm, nhiều đơn hàng bị cắt, lượng hàng tồn kho cao.

Ông Vương Văn Cẩn, Phó Chủ tịch UBND xã Phú Nghĩa cho biết: “Xã có 11.000 dân, được chia làm 10 đơn vị thôn, xóm. Toàn xã có hơn 20 doanh nghiệp hoạt động ở 2 lĩnh vực đó là chế biến nông sản và kinh doanh mây tre đan xuất khẩu, nhưng từ đầu năm 2010 đến nay đã gần 10 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nghề đóng cửa”.

Cuộc sống nhiều đổi thay, nhịp sống diễn ra nhanh và gấp gáp hơn đã khiến làng nghề nổi tiếng một thời cũng dần dần bị mai một. Có thể thời nay người ta ưa dùng những sản phẩm công nghiệp hơn nên mặt hàng mây tre đan Phú Vinh bị thu hẹp dần. Ngoài ra, nguyên liệu tự nhiên bị đẩy lùi, lượng khai thác giảm do người dân chuyển hết sang trồng cây cao sản.  Chị Trang, một người dân xã Phú Nghĩa cho biết: “Bây giờ mà chỉ trông chờ vào cây mây thì không đủ sống, vì cây mây phải trồng 4 năm mới cho thu hoạch mà sản lượng thu được không cao, nên bà con bảo nhau chuyển sang trồng những cây có hiệu quả kinh tế khác”.

Trước đây, nếu đến Phú Vinh người ta bắt gặp hình ảnh người người làm nghề, nhà nhà làm nghề thì nay, làng nghề trở nên ảm đạm và vắng vẻ hơn. Từng tạo ra thu nhập khá ổn định cho lao động làm nghề, song thời gian gần đây làng nghề Phú Vinh đời sống bấp bênh vì sản phẩm khó tiêu thụ. Giá nguyên vật liệu cao (giá mây tăng từ 4.000 – 5.000đ/kg), thu nhập thấp, số lao động bỏ nghề tìm việc làm khác ngày càng nhiều, không có lao động trẻ gắn bó với nghề vì vậy thợ giỏi ngày càng hiếm. Người cao tuổi của làng nghề đang sống trong nỗi bất an với một nghề cổ truyền đang có nguy cơ thất truyền.

Đi 4 châu lục tìm… “đầu ra”

“Chính quyền địa phương đang hết sức tạo điều kiện bằng cách cho vay vốn và mở các lớp đào tạo nghề cho nhân dân. Hàng năm UBND xã tổ chức gặp mặt các doanh nghiệp, nghệ nhân làng nghề từ 1-2 lần để tạo điều kiện về thủ tục hành chính”. Ông Vương Văn Cẩn Phó Chủ tịch UBND xã Phú Nghĩa

Để vực dậy khí thế làng nghề như giai đoạn những năm 2004 – 2009, UBND xã Phú Nghĩa đã cùng các doanh nghiệp, những nghệ nhân, thợ giỏi đã tích cực tham gia các hội chợ triển lãm trong cả nước và thế giới để tiếp cận đầu ra cho sản phẩm làng nghề. Những người có tâm huyết với nghề vẫn quyết tâm bám nghề, không chỉ thế các nghệ nhân còn muốn vực dậy làng nghề đang đứng trước nguy cơ bị thoái trào hiện nay bằng cách phối hợp với chính quyền địa phương vận động bà con tiếp tục làm nghề.

Lãnh đạo xã Phú Nghĩa cho biết vẫn có một số nghệ nhân quyết giữ nghề cha ông, mà tiêu biểu như nghệ nhân Nguyễn Văn Trung. Ông Trung đã mạnh dạn thành lập Công ty TNHH Hoa Sơn để đào tạo và giải quyết việc làm cho hơn 400 lao động tại địa phương, trong đó có những người khuyết tật của xã, huyện, tạo được thu nhập chính từ 2 – 3 triệu đồng/tháng. Mong mỏi truyền nghề cho thế hệ trẻ, ông Trung đã biên soạn “Giáo trình Nghề mây tre đan” (đã được Bộ LĐ,TB&XH phê duyệt) để phục vụ việc dạy nghề. Năm 2007, ông thành lập Trung tâm Dạy nghề tư thục mây tre đan Phú Vinh. Cùng với 12 giáo viên thường xuyên tổ chức các buổi dạy nghề theo yêu cầu của nhiều địa phương. Ông Trung đau đáu ước mơ: “Làm sao để ngày càng có nhiều bạn bè trên thế giới biết đến sản phẩm mây, tre đan Việt Nam”. Bản thân ông, đã mang sản phẩm của mình đến 15 quốc gia và vùng lãnh thổ ở khắp cả 4 châu Á - Âu - Phi - Mỹ. Bày tỏ nỗi trăn trở của mình, nghệ nhân Nguyễn Văn Trung chia sẻ: “Thấy sản phẩm của quê mình vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu trên thị trường nên tôi nghĩ cần phải đào tạo để có những sản phẩm đều và phong phú để xuất khẩu ra các nước như Nhật, Pháp, Tây Ban Nha….”.