Tận dụng cơ cấu dân số "vàng" (cuối): Ứng phó với tương lai

Sự biến đổi "dữ dội"

Tính từ năm 1979 tới nay, các nhóm tuổi phụ thuộc (từ 0 - 14 tuổi) giảm mạnh. Đặc biệt, nhóm tuổi từ 0 - 4 tuổi giảm tới 1/2 so với thời điểm năm 1979. Ngược lại, trong 20 năm, tỉ lệ nhóm tuổi từ 65 tuổi trở lên đã tăng tới 1,5 lần. Theo các chuyên gia, tỉ lệ NCT cuối thời kỳ dự báo năm 2059 là 28,31%, số người trong độ tuổi nghỉ hưu sẽ là 28 triệu. Còn trước mắt, trong 10 năm tới, cả nước phải đảm bảo an sinh xã hội cho 10 triệu người 60 tuổi trở lên các khoản lương hưu, trợ cấp, chăm sóc sức khỏe...

Trong giai đoạn cơ cấu dân số "vàng" này, Việt Nam cũng gặp phải một số thách thức bởi sự biến đổi "dữ dội" của cơ cấu dân số. Với tỉ lệ dân số trong độ tuổi lao động chiếm tới 63%, số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ sẽ tiếp tục tăng không ngừng trong giai đoạn 2010 - 2029, đạt cực đại là 25,67 triệu người, đưa đến những thách thức về của việc đảm bảo đầy đủ các phương tiện và dịch vụ tránh thai, nhằm đảm bảo duy trì được mức sinh hợp lý.

Thực hiện KHHGĐ để trẻ được chăm sóc chu đáo hơn (Ảnh: Dương Ngọc).

Phải tính tới hậu dân số "vàng"

Theo GS Gavin W.Jones - Viện Nghiên cứu châu Á, Trường ĐH Quốc gia Singapore: Việc tận dụng cơ hội "vàng" này đã đóng góp tới 2/3 phép màu kinh tế của các "con rồng" châu Á. Việc đó đòi hỏi phải cải thiện nguồn vốn con người - nguồn nhân lực ở các góc độ về y tế, giáo dục, chăm sóc SKSS, cuộc sống... nhằm tận dụng nguồn nhân lực này để phát triển kinh tế. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo nó cũng có thể sẽ trở thành thảm họa nếu một số lượng lớn thanh niên không được đào tạo đầy đủ, gia nhập một thị trường lao động không đủ sức sử dụng họ.

Bên cạnh đó, với cơ cấu dân số vừa "vàng" vừa "già hóa", theo cách nhìn của các chuyên gia, nó đồng nghĩa với việc chưa kịp "giàu" đã "già". Để ứng phó với vấn đề già hóa dân số, Giáo sư Gavin W.Jones cho biết, một số nước trong khu vực đã có chính sách tận dụng lao động lớn tuổi. Tuổi về hưu ở khối nhà nước của Malaysia đã tăng lên 58 tuổi, Nhật Bản là 60 - 65 tuổi, Singapore là 62 - 65 tuổi.