Thái Nguyên: Khó hiểu việc xã Bằng Thành từng 'báo cáo khác' trước khi phát hiện sai phạm của Công ty TNHH Ngọc Linh

"Xe núi" làm đường

Thời gian vừa qua, Chuyên trang Gia đình và Xã hội (Báo Sức khỏe và Đời sống) nhận được phản ánh của người tại thôn Phja Đăm, xã Bằng Thành, tỉnh Thái Nguyên về việc Công ty TNHH Ngọc Linh tự ý san gạt, cải tạo mặt bằng, mở đường qua nhiều diện tích rừng khi chưa được cấp thẩm quyền cho phép. Việc san ủi trái phép có dấu hiệu hủy hoại đất rừng, nguồn nước sạch, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở ảnh hưởng đến tính mạng và đời sống nhân dân.

Ngày 24/10, ghi nhận của PV, tại hiện trường khu vực đồi Phja Làn, thôn Phja Đăm con đường mòn vào khu sản xuất của người được công ty cho san ủi mở rộng nền lên khoảng 3m, đất sau san ủi hất đổ xuống taluy âm. Các diện tích đất bị san ủi nhìn nham nhở.

Tiếp đó, tại khu vực đồi Lủng Chè, công ty đã mở một con đường dài khoảng gần 2km đi từ Phia Đăm, xuyên qua nhiều diện tích rừng sản xuất của người dân đi về phía thôn Pác Nặm.

Đối với khu vực chính của dự án Đầu tư xây dựng công trình khai thác và chế biến quặng chì-kẽm khu vực Phia Đăm-Khuổi Mạn, xã Bằng Thành, tỉnh Thái Nguyên đơn vị đã cho xây dựng hàng loạt nhà xưởng, kéo đường điện cao thế. Trong khu vực này tập kết nhiều ô tô, máy xúc, máy ủi,... phía trên đồi cao đã xây dựng một trạm biến áp.

Theo Trưởng thôn Phja Đăm cho biết, việc san ủi của công ty đã thực hiện trên đất của nhiều hộ dân trong thôn trong thời gian dài.

Ngày 24/10, trao đổi với PV Báo Sức khỏe và Đời sống, ông Cà Văn Thưởng - Chủ tịch UBND xã Bằng Thành, tỉnh Thái Nguyên cho biết, việc Công ty TNHH Ngọc Linh tự ý san gạt làm đường, xây dựng nhà xưởng khi chưa hoàn thiện hồ sơ pháp lý là sai.

"Từ những ngày đầu tháng 8/2025, UBND xã Bằng Thành đã kiểm tra, lập biên bản yêu cầu công ty dừng ngay việc san ủi. Tuy nhiên, phía công ty không dừng san ủi mà vẫn tiếp tục phớt lờ chỉ đạo của xã Bằng Thành. UBND xã Bằng Thành đã báo cáo sự việc lên UBND tỉnh Thái Nguyên" - ông Thưởng cho hay.

Phải thượng tôn pháp luật

Theo tài liệu UBND xã Bằng Thành cung cấp cho thấy, ngày 7/8/2025, UBND xã Bằng Thành lập biên bản về việc kiểm tra hiện trạng vi phạm vị trí quy hoạch khoáng sản chì, kẽm thôn Phja Đăm. Theo biên bản nêu rõ: Công ty TNHH Ngọc Linh đã cho máy móc, công cụ, phương tiện tổ chức san gạt, tạo mặt bằng diện tích khoảng 5.000m² tại nhiều thửa đất, trong đó có nhiều thửa của các hộ gia đình.

Công ty xây một dãy nhà ở cho nhân viên, tường bao bằng gạch mới trên diện tích khoảng 150m²; một nhà xưởng bằng gạch, liên hợp khung thép – tôn, diện tích khoảng 200m². Ngoài ra, còn xây dựng các bể chứa, hệ thống điện chiếu sáng; mở đường từ thôn Phja Đăm qua thôn Pác Nặm, chiều dài khoảng 1km, rộng 5m.

Về hồ sơ, Công ty TNHH Ngọc Linh có Quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư số 1812/QĐ-UBND ngày 6/10/2023 do UBND tỉnh Bắc Kạn (cũ) cấp. Các hồ sơ liên quan đến đất đai, cấp phép khai thác, xây dựng công trình phụ trợ chưa có. Tại thời điểm kiểm tra, hiện trạng có tập kết máy xúc, ô tô, một số máy móc, thiết bị và công nhân tại nhà máy.

Ngày 18/8/2025, UBND xã Bằng Thành tiếp tục kiểm tra và phát hiện nhiều vấn đề khác. Cụ thể, công trình mở đường đã làm đất, đá rơi vãi xuống khe suối, dẫn đến tình trạng nguồn nước sinh hoạt và sản xuất của người dân thôn Pác Nặm bị ảnh hưởng, đặc biệt vào trời mưa. Theo trưởng thôn Pác Nặm cho biết, đơn vị thi công chỉ trao đổi riêng với các chủ hộ có đất, không thông qua họp thôn, lấy ý kiến.

Trước những vấn đề trên, ngày 26/8/2025, UBND xã Bằng Thành đã tổ chức buổi làm việc với Công ty TNHH Ngọc Linh và các Bí thư, Trưởng thôn của 6 thôn: Lủng Mít, Phja Đăm, Bản Mạn, Pác Nặm, Nà Lại, Bản Khúa, dưới sự chủ trì của Chủ tịch UBND xã Cà Văn Thưởng.

Tại buổi làm việc, ông Thưởng kết luận: Chính quyền địa phương luôn tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức, công ty liên hệ, đăng ký, thực hiện các mô hình, dự án trên địa bàn xã một cách thuận lợi. Tuy nhiên, phải thực hiện nghiêm trên cơ sở thượng tôn pháp luật, không bỏ qua các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp tự ý thực hiện san ủi, cải tạo mặt bằng, xây dựng, mở đường vào mục đích khai thác khoáng sản trên địa phương khi các thủ tục giấy tờ, cấp phép chưa đầy đủ theo quy định pháp luật.

"Yêu cầu Công ty TNHH Ngọc Linh dừng toàn bộ mọi hoạt động tại hiện trường liên quan đến việc tự ý san ủi, mở các tuyến đường, xây dựng cho đến khi hoàn thiện toàn bộ các thủ tục hồ sơ liên quan. Công ty TNHH Ngọc Linh khắc phục tuyến đường bê tông Lủng Mít do máy móc, phương tiện làm hỏng mặt đường theo ý kiến phản ánh của nhân dân trong thời gian trước ngày 15/9/2025. Khắc phục ngay, trả lại hiện trạng việc công ty tự ý mở đường, san gạt đất xuống taluy âm làm lấp mương tưới tiêu canh tác và nguồn nước sinh hoạt.

Liên quan đến các tuyến đường hiện nay Công ty TNHH Ngọc Linh đã thực hiện nhưng chưa có hồ sơ thủ tục liên quan đến các bước thiết kế, thu hồi đất, giao đất mà đã thực hiện là sai quy định của pháp luật, yêu cầu đơn vị chấp hành đúng" - ông Thưởng nêu trong biên bản.

Tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND xã Bằng Thành giao Hạt Kiểm lâm số 1 (Chi cục Kiểm lâm Thái Nguyên) phối hợp với các thôn, cơ quan liên quan tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá việc san ủi, khai thác có tác động đến môi trường, loại rừng; xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, các đối tượng vi phạm hoặc cố tình vi phạm, tự ý chặt phá hoặc san ủi không có văn bản đồng ý tác động đến các loại rừng.

Trong quá trình thực hiện, yêu cầu các cơ quan có liên quan thực hiện tốt công tác bảo mật thông tin, nguồn tin, bảo vệ người cung cấp; xử lý, hành động, phối hợp, triển khai kịp thời, đảm bảo hiệu quả. Phát hiện xử lý nghiêm, không bao che, không dung túng các cá nhân, tổ chức, công ty, doanh nghiệp làm trái quy định của pháp luật.

Xã Bằng Thành cũ nói sự việc "nhẹ"

Đáng chú ý, việc san ủi này đã diễn ra từ tháng 4/2025, thế nhưng thời điểm đó UBND xã Bằng Thành (cũ) lại báo cáo UBND huyện Pác Nặm (trước khi sáp nhập) cho rằng công ty và người dân thương lượng là "đáp ứng nguyện vọng phát triển kinh tế".

Cụ thể, ngày 17/4/2025, UBND xã Bằng Thành có Báo cáo số 60/UBND-ĐC gửi UBND huyện Pác Nặm và Phòng Nông nghiệp – Môi trường về việc mở đường lâm nghiệp trên địa bàn xã.

Báo cáo nêu: Thực hiện Công văn số 693/UBND-NNMT ngày 17/4/2025 của UBND huyện Pác Nặm về việc yêu cầu kiểm tra, xác minh, xử lý vi phạm trong lĩnh vực đất đai, UBND xã Bằng Thành đã kiểm tra làm rõ trường hợp mở đường trên đất lâm nghiệp tại khu vực thôn Phja Đăm.

Hiện trạng có một tuyến đường mở vào đất rừng sản xuất của 08 hộ dân tại thôn Phja Đăm, chiều dài tuyến 1.294m, chiều rộng trung bình khoảng 4–5m. Qua thăm nắm, tuyến đường trên trước đây đã có đường mòn cũ để vào khu đất sản xuất của các hộ gia đình, hiện trạng hai bên đường là đất trống. Việc mở rộng đường chủ yếu san gạt tại chỗ, mở rộng trên nền đường cũ có sẵn.

Qua trao đổi, các hộ dân có nhu cầu mở rộng đường vào khu sản xuất để đảm bảo việc khai thác, vận chuyển được thuận lợi. Việc mở tuyến đường trên cũng đã được các hộ đề nghị với UBND xã qua các cuộc họp giao ban, tiếp xúc cử tri. Qua thăm nắm nguyện vọng của người dân, Công ty TNHH Ngọc Linh đã hỗ trợ, giúp đỡ các hộ dân mở rộng tuyến đường trên.

Sau khi xem xét, UBND xã nhận thấy việc mở đường vào khu đất sản xuất của các hộ dân khu vực thôn Phja Đăm là căn cứ vào nhu cầu, nguyện vọng của người dân, tạo điều kiện cho người dân có tuyến đường thuận tiện canh tác, nâng cao hiệu quả sản xuất. Việc mở đường chủ yếu là trên nền đường mòn cũ, thực hiện san gạt tại chỗ, không gây ảnh hưởng môi trường. Do vậy, UBND xã không lập biên bản.

Ngoài ra, tại Văn bản số 511/UBND-XDCB ngày 21/3/2024 của UBND huyện Pác Nặm về việc phúc đáp Văn bản số 26/2025/CV-NL ngày 05/3/2025 của Công ty TNHH Ngọc Linh xin phép xây dựng công trình cơ bản mỏ phục vụ cán bộ, công nhân, UBND huyện Pác Nặm cơ bản nhất trí để công ty thực hiện các công trình phụ trợ cho dự án khai thác và chế biến quặng chì, kẽm khu vực Phja Đăm – Khuổi Mạn, xã Bằng Thành, huyện Pác Nặm.

"Như vậy, hiện nay việc bà con nhân dân mở đường trước mắt để đáp ứng nguyện vọng phát triển kinh tế cho các hộ dân nêu trên, đồng thời cũng tạo điều kiện cho Công ty TNHH Ngọc Linh thuận lợi cho việc chuẩn bị thăm dò, thực hiện dự án cho phù hợp, đảm bảo tiến độ" – Báo cáo số 60 do ông Lục Văn Quyết – Chủ tịch UBND xã Bằng Thành (cũ) ký cho hay.

Những gì diễn ra ở thôn Phja Đăm cho thấy, việc san ủi, mở đường và xây dựng công trình khi chưa đủ hồ sơ pháp lý đã kéo dài nhiều tháng. Dư luận địa phương đang chờ đợi các cơ quan chức năng vào cuộc làm rõ trách nhiệm của từng bên liên quan, để pháp luật được thực thi một cách nghiêm minh.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc.

Video Công ty TNHH Ngọc Linh san ủi đất rừng để mở đường, xây dựng nhà xưởng tại thôn Phja Đăm, Thái Nguyên: