Bỏ xích lô du lịch ở Hà Nội: Sẽ mất đi một nét riêng

 

Theo số liệu thống kê tại hội nghị về quản lý hoạt động của xe xích lô do Công an TP Hà Nội tổ chức ngày 5/10/2009, chỉ trong 1 tháng (20/8-28/9), công an các quận, huyện đã kiểm tra, xử lý hơn 1.000 xe xích lô vi phạm, phạt tiền 31 triệu đồng, tạm giữ giấy tờ 43 trường hợp và tạm giữ 71 xe. Đại diện cảnh sát giao thông tham dự hội nghị cũng cho biết, khi dừng xe xích lô du lịch để kiểm tra, họ thường gặp phải phản ứng của du khách nước ngoài, cho rằng hành động của cảnh sát là thiếu văn minh, gây phản cảm.

 

Xích lô luôn là lựa chọn số 1 của khách du lịch.

 

Trước những búc xúc trên, đại diện của các sở, ban, ngành cho rằng, cần siết chặt khâu quản lý ngay từ các doanh nghiệp, đồng thời phải đưa ra được chế tài mạnh đủ sức răn đe. Đại diện UBND quận Hoàn Kiếm đề nghị, cần giảm số lượng cũng như tuyến đường hoạt động của xích lô, không cho hoạt động trong phố cổ. Về lâu dài, sau năm 2010 nên xóa bỏ phương tiện này.

 

Đề nghị này gây sự băn khoăn, tiếc nuối cho nhiều người. Xích lô là “đặc trưng” không chỉ của Hà Nội mà còn là của Việt Nam. Khách nước ngoài thường trò chuyện với nhau: “Ông sang Việt Nam đã đi dạo bằng xích lô chưa? Chưa ư? Ồ thế thì ông phải đi đi, nếu không thì coi như chưa đến Việt Nam rồi!”. Khách du lịch hầu như ai cũng phải ghé lên xích lô một lần với vẻ khám phá thích thú. “Tôi đọc thấy trên cuốn sách hướng dẫn du lịch là ở Việt Nam có xích lô đi rất thích nên tôi ra Bờ Hồ đi thử, quả thật là tuyệt vời”, Henry, khách du lịch người Hà Lan nói.

 

Nhà Hà Nội học Nguyễn Vĩnh Phúc.

Không chỉ có khách du lịch tiếc xót chiếc xích lô, người dân Hà Nội dù không mấy khi bước chân lên xích lô ngồi nhưng vẫn thấy tiếc nếu xích lô bị cấm. Lứa tuổi tôi, nhìn thấy xích lô như được sống lại thời Hà Nội nguyên sơ ngày nào vậy”, ông Trần Dư Phượng, tuổi ngoại thất tuần ở quận Long Biên cho biết. Kí ức của ông về chiếc xích lô không chỉ đẹp mà còn chậm, một “sự chậm” đầy hoài niệm vì bây giờ Hà Nội đang đi quá nhanh, “chiếc xích lô như một khuông nhạc chậm cứ vắt vẻo trôi qua trôi lại trên nền Hà Nội ồn ào vậy”, ông Phượng nói.

 

Sở dĩ cơ quan chức năng Hà Nội kiến nghị bỏ xích lô là vì xích lô hay vi phạm Luật giao thông, gây ùn tắc. Theo đại tá Trần Thùy, PGĐ Công an thành phố Hà Nội, hiện nay trong nội thành chỉ có 5 công ty kinh doanh hoạt động xích lô. Do đó, ông cho rằng muốn quản lý cứ “bám” vào 5 công ty này. Được biết, 5 doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch bằng xe xích lô được Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp giấy phép, đăng ký kinh doanh với tổng số 388 xe, trong đó có 284 xe có giấy chứng nhận đăng ký lưu hành; 79 xe có giấy chứng nhận lưu hành đã quá hạn và 25 xe không có giấy chứng nhận. “Chỉ với 284 xích lô, nếu được quản lý tốt, cộng với việc nâng cao ý thức cho người lái xích lô thì việc tắc nghẽn sẽ không còn là vấn đề nữa”, nhà Hà Nội học Nguyễn Vĩnh Phúc nói.

 

 

Theo anh Nguyễn Anh Dũng, trưởng tour du lịch Trung tâm Lữ hành Quốc tế Hà Nội Red Tour: “Không hiểu bỏ xích lô thì khách du lịch đến Hà Nội đi bằng gì quanh Bờ Hồ, đi xe ôm chăng? Hay là đi taxi? Hay là đi bộ, giữa thời tiết hoặc là lạnh buốt giá của mùa đông, hoặc là nóng như đổ lửa của miền nhiệt đới? Đối với tôi, xích lô vẫn là phương tiện số một cho khách du lịch di chuyển trong khu vực phố cổ”. Cũng theo anh Dũng, các đoàn khách du lịch của anh đến Hà Nội luôn đặt xích lô làm phương tiện để di chuyển quanh Bờ Hồ và khu vực phố cổ.

 

Xích lô và áo dài đã trở nên quen thuộc với bạn bè quốc tế.

 

Hà Nội xưa có thời dùng xích lô làm phương tiện chính, rồi đến khi Hà Nội nhiều xe máy, xích lô trở nên cồng kềnh và bị thu hẹp lại thành phương tiện phục vụ chủ yếu cho du lịch. Từ đó, người ta không còn thấy những chiếc xích lô chở gỗ, sắt thép kềnh càng trên đường phố Hà Nội nữa. Thay vào đó là những chiếc xích lô du lịch có mái che màu đỏ tía, chở những vị khách du lịch vừa tò mò vừa thích thú.

 

Trong các gian hàng lưu niệm chuyên bán đồ cho Tây ở phố cố, những chiếc xích lô nhỏ xíu là mặt hàng được yêu thích nhất. Khách du lịch mang về quê hương họ chiếc xích lô ấy và nói với bạn bè rằng: “Ở Hà Nội có một loại xe như thế này, ngồi trên đó để đi dạo thì cực kỳ thú vị”. Nhưng có thể đến một ngày, nó chỉ còn nằm trong các gian hàng lưu niệm, như là một cách để nhớ lại Hà Nội xưa mà thôi. Ngoài việc ảnh hưởng đến du lịch, việc mất xích lô, theo các nhà văn hóa, còn khiến Hà Nội mất đi nhiều vẻ mềm mại của mình, nét văn hóa đã ăn sâu vào tâm thức người Hà Nội.

 

Nhà Hà Nội học Nguyễn Vĩnh Phúc cho biết, xích lô chính là “đàn em” của chiếc xe tay ngày xưa. Tuy nhiên, chiếc xích lô lại không mang hình ảnh xấu xí “ngựa người, người ngựa”, kẻ ngồi trên thì béo tốt thong dong mát mẻ, người kéo xe thì nghèo hèn khổ cực. Nó là một cái gì đó đã rất quen thuộc rồi, ăn sâu vào đời sống văn hóa và sẽ rất đáng tiếc nếu Hà Nội không còn xích lô nữa.

 

Nhà thơ, dịch giả Dương Tường.

 Nhà thơ, dịch giả Dương Tường cho rằng, xích lô là phương tiện thích hợp nhất và tiện nhất cho du khách đi dạo Hồ Gươm mà nó cũng không gây cản trở gì cả. “Nét riêng này của Hà Nội đã làm nên Hà Nội 36 phố phường, chậm rãi và yêu kiều, không có xích lô Hà Nội sẽ “xấu” đi nhiều”.

 

Nhìn trên góc độ hình tượng, họa sỹ Đào Anh Khánh cho biết: “Không phải ngẫu nhiên mà các họa sỹ lại chọn hình ảnh chiếc xích lô nằm trên phố phường cạnh những ngôi nhà cổ để đưa vào tranh của họ. Nó phù hợp với nhau về đường nét, về kết cấu và cả về tính thơ nữa. Đó là hình ảnh tương đối điển hình của đời sống sinh hoạt Hà Nội, làm cho người ta thấy một nét sinh động, nét nối đời sống văn hóa của quá khứ và hiện tại. Bỏ xích lô là không nghĩ cho tổng thể của Hà Nội”.

 

Qua nhiều lần di chuyển trên phố cổ, nhà Hà Nội học Nguyễn Vĩnh Phúc nhận thấy rằng: “Đúng là xích lô có gây cản trở giao thông nhưng nếu được quản lý tốt, xích lô vẫn là một phương tiện tiện dụng nhất cho khách du lịch. Khách du lịch không thể ngồi taxi để ngắm Hà Nội được”.

 

Dịch giả Dương Tường thì cho rằng xích lô cũng là kế sinh nhai của một lớp người lao động. Nếu quản lý tốt, xích lô vừa mang lại vẻ đẹp cho Hà Nội, vừa mang lại lợi ích kinh tế. Hơn nữa, nhịp chậm rãi của xích lô rất cần thiết đối với một xã hội đang phát triển để điều hòa lại cuộc sống.