Bồi bổ phòng chống bệnh trong mùa đông

Bồi bổ những người viêm phế quản mạn

Bệnh viêm phế quản mạn hễ cứ sang đông nếu hơi sơ xuất một chút là có thể phát bệnh. Vậy để khống chế bệnh phát cần bồi bổ đúng cách và kịp thời. Trước tiên phải áp dụng phương pháp thực bổ. Bởi vì người viêm phế quản mạn sức khỏe thường yếu, cho nên cần được ăn uống đạm cao để bổ sung. Bình thường nên ăn các thức chứa protein có giá trị dinh dưỡng cao như sữa bò, trứng gà, thịt nạc, cá, các chế phẩm từ các loại đậu… nhằm bổ sung lượng protein bị tiêu hao, tăng cường được chức năng miễn dịch của cơ thể. Hay có thể ăn các loại thịt tính nhiệt như thịt cừu, thịt bò… để đạt được hiệu quả bổ dưỡng, làm ấm. Những người có chứng âm hư nội nhiệt, đa đàm, đa hỏa, cần thận trọng khi ăn, phải dùng các thức kiện tì, bổ thận, ích phế, lí khí, cắt ho, khử đờm như: Lê, quýt, đại táo, bách hợp, hạt sen, mộc nhĩ trắng, hồ đào, mật ong, phổi lợn, phổi dê, phổi bò… Các thức ăn này vừa bổ dưỡng lại giúp làm dịu các triệu chứng nên phù hợp dùng cho người viêm phế quản mạn sử dụng.

Sau đó mới tiến hành dùng dược bổ hợp lý. Đó là uống những vị thuốc bổ giúp tăng cường sức đề kháng như hoàng kỳ, nhân sâm, cáp giới (tắc kè), linh chi, bổ cốt chi, tử hà xa… hoặc dùng các thuốc Đông dược chế sẵn như thai bàn phiến, kim quỹ thận khí hoàn, viên bọc đường thích ngũ gia…

Bồi bổ cho người mắc chứng động mạch vành

Đối với chứng bệnh này cứ vào đông chính là đỉnh điểm phát bệnh. Bởi vì thời tiết giá lạnh đã làm cho mức hormon có tác dụng làm co mạch ở trong máu tăng cao nên các tiểu động mạch dễ bị co thắt. Song ở người mắc chứng động mạch vành thì vốn trong lòng động mạch này đã có mỡ lắng đọng, nên đã làm lòng mạch bị thu hẹp sẽ bị co nhỏ lại hơn, khiến cho huyết áp tăng cao, lượng oxy tiêu hao tăng nên rất dễ làm cho bệnh tình xấu đi, thậm chí dẫn đến nhồi máu cơ tim gây tử vong. Bởi vậy mùa đông người mắc chứng động mạch vành bồi bổ là rất cần thiết và có ý nghĩa trong việc giữ được thân nhiệt cho người bệnh được ổn định.

Trước tiên cần ăn uống hợp lý, có chất lượng trong các khẩu phần ăn hàng ngày; nhưng tổng lượng ăn cho mỗi ngày tốt nhất là không quá 300g, và phân ra làm 3 bữa: sáng 50g, trưa 150g, tối 100g. Ăn uống quá lượng, đói no không đều sẽ trực tiếp làm nặng thêm phụ tải cho tim và bất lợi trong việc khống chế bệnh. Cần chú trọng đến chất lượng ăn uống, nguyên tắc chung là ăn các thức chứa ít mỡ, hàm lượng cholesterol thấp, ít muối, nhưng bảo đảm lượng protein đưa vào cơ thể ở một mức nhất định. Ăn nhiều các chế phẩm từ đậu như đậu nành, thịt nạc, rau xanh và trái cây. Nếu đã ăn uống hợp lí như vừa nêu trên sẽ giúp cho động mạch vành được thông suốt. Sau đó cần chọn các món ăn thuốc và thuốc Đông dược hoặc thuốc Đông y đã chế sẵn mà có tác dụng ôn thông, bổ khí, hoạt huyết, giảm mỡ… để uống như đan sâm, gà hầm hoàng kỳ, trứng bồ câu long nhãn cẩu kỷ tử, tim lợn hầm hồng hoa, cháo sơn tra, cháo đào nhân tỏi… Nếu cần uống thuốc Đông y thì nên đến khám tại bệnh viện, Khoa Đông y để có chỉ định chính xác.

Bồi bổ cho người bị chứng đái tháo đường (ĐTĐ)

Người bị bệnh ĐTĐ ngoài biểu hiện của hư chứng ra còn các biểu hiện của thực chứng. Vì vậy bồi bổ cho người mắc bệnh rất phức tạp, nếu như bồi bổ không đúng cách có khi lại xuất hiện tình trạng can khí uất kết, phân khô cứng, miệng hôi loét, lượng đường huyết tăng và có thể có các biến chứng nặng thêm. Bởi vậy về mùa đông muốn bồi bổ cho người bệnh phải hết sức thận trọng. Trước tiên là phải giữ cho đường tiêu hóa được thông suốt, giảm thiểu sự hấp thu đường ở ruột non; giữ cho can khí điều đạt, kích thích tác động điều tiết glucogen của gan. Sau đó mới bồi bổ nhưng phải lấy bổ âm làm chính. Kiêm bổ khí, vì đại đa số các bệnh nhân đều có biểu hiện nhiệt chứng khi biểu hiện các triệu chứng như uống nhiều, ăn nhiều, mệt mỏi, dễ toát mồ hôi… Như vậy cần bồi bổ theo cách dưỡng âm ích khí là chính. Nên uống một số thuốc bổ như sâm Mỹ, sâm rừng, hoàng cầm, sinh địa, ăn thịt rùa, thịt ba ba, bí đỏ, ngân nhĩ (mộc nhĩ trắng)…

Trong đó đặc biệt có nhân sâm tác dụng điều tiết hai chiều đối với đường huyết, rất thích hợp để bồi bổ cho người bệnh.

Bồi bổ cho những người béo

Mùa đông giá rét cơ thể phải tiêu hao nhiều năng lượng để giữ được thân nhiệt luôn ổn định. Do vậy nhu cầu dinh dưỡng cũng phải tăng tương xứng. Với những người béo tuy mùa đông cũng tiêu hao năng lượng cao hơn, nhưng vì ngon miệng nên có khi đã ăn tăng lên quá nhiều mà làm mất cân bằng đầu vào và đầu ra do vậy làm cho năng lượng tăng cao nên đã béo lại càng béo hơn. Song khi người béo lại có chứng hư nhược, muốn bồi bổ vào mùa đông càng trở thành vấn đề nan giải.

Để tránh được béo phì khi bồi bổ vào mùa đông thì mấu chốt là khống chế và cân đối được thời gian ăn uống và lượng thực phẩm ăn uống vào cơ thể. Các nghiên cứu về y học cho thấy hàm lượng insuline tăng cao trong cơ thể vào buổi sáng, uống thuốc bổ vào buổi sáng sớm là tốt nhất. Cần ăn nhiều rau xanh và hoa quả. Trong bữa chính lại cần ăn các thức thô, tăng thêm lượng vitamin đưa vào. Ngoài ra nên tập luyện ngoài trời, thời tiết giá lạnh là biện pháp tốt nhất để tiêu hóa năng lượng cho cơ thể.

Theo BS Hoàng Xuân Đại - Báo Sức khoẻ & Đời sống