Các chuyên gia đầu ngành "hiến kế" sửa tật nói ngọng: Muốn hội nhập phải phát âm chuẩn
GiadinhNet - Việc khắc phục "sự cố" này đang được các nhà quản lí giáo dục Thủ đô ráo riết thực hiện.
![]() |
Không ít trường hợp “dở khóc dở cười” vì nói ngọng khi đi xin việc. Tranh: Minh họa. |
Theo tôi, "n" hay "l" có quan trọng gì đâu, cứ để cho người ta nói theo văn hóa ngôn ngữ vùng miền vốn có của họ. Chẳng hạn, bao đời nay dân Việt Bắc vẫn gọi mẹ là "mế", vùng Trung du vẫn gọi là "bầm", vùng Bình - Trị - Thiên gọi là "mạ", người miền Nam gọi là "má"... thì mọi người vẫn hiểu đấy thôi. Dân xứ Nghệ phát âm dấu ngã thành dấu nặng hoặc dấu hỏi thì vẫn được mọi người chấp nhận như thường. Thậm chí, đối với tôi, đó còn là một cách phát âm rất riêng mang tính bản địa vùng miền rất rõ. Nó góp phần làm cho vốn ngữ âm thêm đa dạng và sinh động.
Trong quan điểm của tôi, quan trọng nhất là trong giảng dạy, giáo viên phải giáo dục cho các em học sinh nắm vững được khái niệm của từng từ ngữ để các em có được những hình dung nhất định về nghĩa của từ, không bị lẫn lộn về ngữ nghĩa. Ngoài ra, các thầy cô giáo cũng nên nhắc nhở học sinh phải viết đúng ngữ pháp, không được đưa cách nói thường ngày của mình vào văn bản viết. Bởi nói ngọng có thể chấp nhận nhưng viết ngọng là không thể chấp nhận.
Chúng ta cũng chẳng cần phải đặt ra một chương trình lớn rồi bắt giáo viên phải làm theo hay gò học sinh vào một chuẩn chung cứng nhắc. Còn nếu làm như vậy chỉ với chủ ý xây dựng nên một cách phát âm chuẩn của người Thủ đô thì quả là hơi khó. Bởi, Thủ đô Hà Nội vốn là nơi hội tụ của người dân ở nhiều vùng miền, Hà Nội có được sự đa dạng và đặc sắc văn hóa như hiện nay chính là nhờ sự "hội tụ" đó. Chúng ta nên đi tìm tinh thần riêng của Hà Nội để làm nét đặc trưng hơn là lấy cách phát âm làm chuẩn.
PGS.TS Mai Văn Hai
- Viện Xã hội học
Xấu hổ lắm!!!
Việc nói ngọng này tồn tại từ hàng trăm năm nay rồi nên muốn sửa thì cần phải có quá trình. Không thể làm theo kiểu bây giờ giáo viên nào nói ngọng thì loại người ta ra hoặc không tuyển dụng người ta nữa, làm như thế không được đâu. Có câu ngạn ngữ thế này: "Con người cần hai năm để tập nói nhưng mất 60 năm để biết giữ gìn lời ăn tiếng nói" - nghĩa là để lời nói hoàn thiện phải mất một quá trình lâu dài.
GS.TSKH Trần Văn Nhung |
Bản thân tôi sinh ra và lớn lên ở vùng biển giáp giữa Ninh Bình và Nam Định nên phụ âm "l" và "n", "tr" và "t" là tôi hay nói lẫn lắm. "Nồng nàn" phát âm thành "lồng làn", "cây tre" thành "cây te"... Cho đến nay dù đã sống ở Hà Nội hơn 40 năm rồi mà tôi vẫn ngọng như thường. Tuy nhiên, nếu nói ngọng theo kiểu mỗi một nơi nói một giọng thì đó không phải là nói sai về ngữ pháp, sai về văn phạm mà là do uống nước vùng đó, hít khí vùng đó... nên nói giọng như thế. Người ta, không thể bắt người Nghệ An, Quảng Ngãi nói giọng Hà Nội được. Người miền Trung và miền Nam không nói lẫn hai phụ âm "l" và "n", không sai với văn phạm quốc gia.
Còn nói ngọng, tức là sai cách phát âm, sai tiêu chuẩn chung của tiếng Việt thì phải cố mà sửa. Việc chữa nói ngọng "n" và "l" là một việc rất khó nhưng đáng trân trọng. Bản thân tôi thấy rằng khi bị ngọng, mỗi người nên tự ý thức tìm cho mình một cách sửa mỗi khi giao tiếp hoặc học tập. Riêng cá nhân tôi, mỗi khi nói ngọng là tôi xấu hổ lắm. Cách khắc phục hiệu quả nhất đó là cần phải lắng nghe người ta nói và khi mình nói thì nên nói rất chậm để điều khiển lưỡi của mình. Mỗi ngày chịu để ý một chút, kiên trì một chút.
GS.TSKH Trần Văn Nhung
Việc khắc phục lỗi nói ngọng hai phụ âm "l" và "n" nói riêng và nói ngọng các phụ âm khác nói chung là một việc cần nên làm ngay. Sở Giáo dục và Đào tạo các địa phương nên đặt vấn đề với các trường để họ tự lên cho mình một kế hoạch phù hợp. Các giáo viên nêu cao ý thức trong việc này để làm gương cho các em học sinh. Cả thầy và trò cùng sửa để hoàn thiện cách phát âm.
PGS.TS Vũ Kim Bảng (Phó Viện trưởng Viện ngôn ngữ) |
Người Hà Nội gốc rất ít khi lẫn lộn "l" và "n" nhưng Hà Nội lại đang bị lẫn lộn "l" và "n" rất nhiều. Hải Dương và Hải Phòng là hai địa phương nói ngọng rất nặng hai phụ âm này. Hải Phòng đã chi 200 triệu đồng để nhờ các giảng viên, chuyên gia giúp sửa lỗi nói ngọng cho giáo viên và học sinh. Thậm chí, Hải Phòng từng đưa ra xem xét và bàn bạc rất kỹ trước quy định có nên đưa vào biên chế những giáo viên nói ngọng hay không. Thật lòng mà nói, đến thời điểm này mà các thầy cô giáo vẫn còn rất nhiều người nói ngọng thì quả là có vấn đề.
Thực tế là bản thân người nói ngọng sống lâu trong môi trường nói ngọng nên họ không thể nhận ra mình nói ngọng vì không cảm nhận được. Nếu được sống trong môi trường là những người nói chuẩn, nghe được người nói ngọng thì dần dần sẽ tự sửa được. Tuy nhiên, luyện tập cũng lại gắn liền với bản năng của mỗi người. Việc khắc phục do đó cũng không nên nóng vội.
- Phó Viện trưởng Viện ngôn ngữ
Năm học 2007 - 2008, tôi được phân công dạy lớp MG bé C2, trong quá trình giáo dục các bé tôi phát hiện một số trẻ của lớp nói ngọng phụ âm "l", "n". Tôi nhận thấy việc nói ngọng phụ âm "l", "n" có ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ và nếu không sửa kịp thời sẽ dễ hình thành thói quen khó chữa. Chính vì vậy, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài "Một số biện pháp sửa nói ngọng phụ âm l, n cho trẻ 3 - 4 tuổi".
Một đặc điểm chung của nhiều trẻ bị ngọng khi phát âm hai chữ "n", "l" đó là bố mẹ bị ngọng nhưng lại không nghĩ là mình ngọng. Thế nên, khi con nói ngọng họ cũng không ý thức được để khắc phục cho con. Chính điều này khiến việc nói ngọng ngày càng gia tăng ở trẻ.
Quan điểm của tôi là cần phải tiến hành một cách đồng bộ việc khắc phục lỗi nói ngọng "n", "l" cũng như nói ngọng một số phụ âm khác trong toàn hệ thống giáo dục. Trong đó, việc giáo dục ở các cấp học mầm non, tiểu học... là cần phải được chú trọng nhất. Đây là thời điểm các em hình thành thói quen sử dụng ngôn ngữ và phát âm nên rất dễ sửa. Nếu cần thiết thì cũng nên sàng lọc đầu vào khi tuyển dụng giáo viên là những người có cách phát âm chuẩn, đã bị lỗi thì phải khắc phục được rồi mới được nhận công tác.
Kinh nghiệm của cá nhân tôi khi giảng dạy cho học sinh là giáo viên nên phát âm chính xác phụ âm "l", "n". Không chỉ dạy, giáo viên cũng nên có các hoạt động tìm hiểu ngôn ngữ, khảo sát thực tế trẻ ngọng phụ âm l, n để có biện pháp tác động kịp thời. Rèn và sửa lỗi "l", "n" thực sự có hiệu quả nhất là trong giờ học và trong các hoạt động của trẻ ở trường mầm non. Nên sưu tầm các bài thơ, câu chuyện, ca dao, đồng dao có phụ âm "l", "n" nhiều để dạy trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Kết hợp với phụ huynh, giáo viên cùng lớp để cùng rèn trẻ cách phát âm và sửa ngọng có hiệu quả. Nhanh nhạy, nắm bắt cơ hội sửa ngọng cho trẻ ngay từ chính những trẻ có khả năng phát triển ngôn ngữ tốt ở lớp.
- trường mầm non
Tuổi Hoa (Cầu Giấy)
Hà Tùng Long (ghi)

Cảnh báo: Bạn có thể sẽ gặp nguy hiểm chỉ vì đang 'đu' trào lưu 'xuyên không'
Đời sống - 16 phút trướcGĐXH - Trào lưu “xuyên không” trên Google Maps đang gây sốt vì gợi nhớ ký ức, nhưng chuyên gia cảnh báo nguy cơ lộ thông tin, bị tống tiền và theo dõi.

4 con giáp sống thực tế, âm thầm làm nên sự nghiệp đồ sộ
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Không phải ai thành công cũng nhờ vào may mắn hay tài giỏi vượt trội. Có những con giáp nhờ tư duy thực tế, không mơ mộng viển vông, mà từng bước gặt hái thành tựu đáng ngưỡng mộ.

Cựu Bí thư Vĩnh Phúc Hoàng Thị Thuý Lan lĩnh án 14 năm tù
Pháp luật - 3 giờ trướcBà Hoàng Thị Thuý Lan bị tuyên án 14 năm tù với cáo buộc nhận hối lộ 25 tỷ đồng cùng 1 triệu USD từ Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sơn Nguyễn Văn Hậu.

Nam thanh niên sập bẫy 'bắt cóc online' được giải cứu kịp thời
Xã hội - 3 giờ trướcGĐXH - Nam thanh niên nhận cuộc gọi từ đối tượng lừa đảo giả danh công an thông báo liên quan đến một đường dây ma túy và rửa tiền. Yêu cầu phải rời khỏi nhà, thuê phòng khách sạn để “làm việc riêng” với cơ quan điều tra.

Bố mẹ không biết chữ, con trai vượt hành trình 600km tốt nghiệp thủ khoa đại học
Giáo dục - 4 giờ trướcVượt hành trình gần 600km để đi học đại học, chàng trai Sừng Thanh Xuân (dân tộc Hà Nhì, sinh viên Học viện Hành chính và Quản trị công) xuất sắc trở thành thủ khoa tốt nghiệp ngành Quản trị văn phòng.

Giải cứu tài xế mắc kẹt trong cabin sau vụ va chạm trên cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt
Thời sự - 5 giờ trướcGĐXH - Cabin xe tải biến dạng sau cú va chạm mạnh khiến tài xế bị kẹt cứng, lực lượng cứu nạn, cứu hộ đã phải sử dụng thiết bị chuyên dụng, căng mình, nỗ lực đưa tài xế ra ngoài an toàn.

Khoảnh khắc kiện hàng lật nghiêng, đè tử vong người đàn ông ở Phú Thọ
Đời sống - 5 giờ trướcGĐXH - Trong quá trình vận chuyển thiết bị từ xe container xuống đất, 2 người đàn ông không may bị kiện hàng lật nghiêng, đè trúng khiến 1 người chết, 1 người bị thương.

Tử vi tháng 6 âm lịch 2025: Con giáp tuổi Hợi thăng hoa rực rỡ, tuổi Tuất cần thận trọng
Đời sống - 5 giờ trướcGĐXH – Dự báo tử vi tháng 6 âm lịch 2025, chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà cho biết, con giáp tuổi Hợi báo hiệu một giai đoạn thăng hoa rực rỡ ở mọi phương diện. Trong khi đó, tuổi Tuất lại cần thận trọng điều dưới đây.

Số cuối ngày sinh Âm lịch của người có hậu vận sung túc khó ai sánh kịp
Đời sống - 7 giờ trướcGĐXH - Người sinh vào những ngày Âm lịch kết thúc bằng con số đặc biệt dưới đây thường có điểm chung là tuổi trẻ vất vả, nhưng càng trưởng thành lại càng "lên hương".

Quyết liệt triệt phá hàng giả, thực phẩm bẩn để bảo vệ người tiêu dùng
Xã hội - 7 giờ trướcGĐXH - Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, Công an tỉnh Nghệ An đã phát hiện, xử lý gần 900 vụ vi phạm liên quan đến hàng giả, hàng cấm, thực phẩm bẩn, gian lận thương mại, thu giữ tang vật trị giá khoảng 18 tỷ đồng.

Năm 2025, học sinh sẽ không được lái xe máy dưới 50cc khi chưa thực hiện quy định này
Giáo dụcGĐXH - Theo quy định của pháp luật, học sinh không được lái xe máy dưới 50cc khi chưa đủ tuổi. Vậy từ bao nhiêu tuổi học sinh được sử dụng loại xe này?