Hà Nội
23°C / 22-25°C

Cách chặn đứng cơn nôn khi đi tàu xe

Thứ ba, 09:18 02/02/2010 | Sống khỏe

Trong ngàn lẻ một nỗi lo của những ngày cuối năm, có không ít người phải gánh thêm nỗi lo tàu xe. Ngoài chuyện chật vật mua vé, chật vật chọn chỗ ngồi còn có cả ám ảnh của những cơn say xe.

Một hành trình dài về quê ăn tết hay một chặng đường du lịch chơi xuân có thể làm nhiều người ói ra đến mật xanh. Nặng hơn, có người phải nhập viện cấp cứu vì những cơn nôn làm họ kiệt sức, bắt cầu cho nhiều thứ bệnh khác xuất hiện.

Nôn là do các cơ thành bụng đột nhiên co bóp mạnh, hoành cách mô đẩy lên, tiền vị của dạ dày mở ra, các cơ dạ dày co thắt mạnh tống dịch, thức ăn từ dạ dày lên miệng và ra ngoài. Có nhiều nguyên nhân gây ra nôn trong đó say tàu xe, máy bay là thường gặp nhất.

Vì đâu ta buồn nôn?

Ảnh minh họa.

Chúng ta nên biết tai là cơ quan không chỉ đảm nhận chức năng nghe mà còn giúp điều chỉnh thăng bằng, định hướng cho cơ thể. Khi đi tàu xe, máy bay do có sự chuyển động, bộ phận tai trong (gồm ốc tai, tiền đình) ở một số người nhạy cảm bị kích thích không tương hợp với mắt nhìn sự chuyển động sẽ làm cho buồn nôn. Say tàu xe, máy bay còn gây chóng mặt, nôn nao, toát mồ hôi. Đấy không chỉ do sự chuyển động mà còn kết hợp với yếu tố tâm lý. Có người vốn có chứng say tàu xe nên chỉ cần nhìn thấy tàu xe chứ chưa bước lên đã xây xẩm, muốn nôn oẹ.
 
Trên đây là nguyên nhân gây nôn của đa số chứng nôn thuộc loại nhẹ hoặc tự giới hạn. Nếu nguyên nhân được loại trừ sẽ hết nôn. Nhưng ta cần phải đặc biệt lưu ý, chứng nôn có thể do nhiều nguyên nhân bệnh lý phức tạp ở hệ thần kinh trung ương, hệ tiêu hoá; các trường hợp này cần được bác sĩ khám để điều trị nguyên nhân. Dùng thuốc chống nôn bừa bãi ở những trường hợp này sẽ nguy hiểm do che mất triệu chứng mà bác sĩ cần biết để chẩn đoán bệnh.
 
Thêm nữa, nơi điều khiển phản xạ nôn nằm ở hành tuỷ trên não và trên não cũng có vùng gọi là vùng nhạy cảm mà nếu bị kích thích sẽ gây hiện tượng buồn nôn và nôn. Không những thế, dọc theo đường tiêu hoá trên như vùng hầu, thực quản, dạ dày hay như bộ phận tai trong… có những nơi gọi là thụ thể, nếu bị kích thích sẽ theo dây thần kinh truyền lên não, tác động vô vùng nhạy cảm trên đó để gây nôn. Vì vậy, các thuốc chống nôn nói chung đều nhằm tác động đến các thụ thể để gây sự ức chế; tác động lên hệ thần kinh để làm giảm sự kích thích, gây an thần hoặc làm giảm sự co thắt ở đường tiêu hoá, từ đó làm giảm cảm giác buồn nôn. Cảm giác buồn nôn không còn sẽ hạn chế được nôn ói.

Cẩn thận khi dùng thuốc chống nôn

Để chống lại những cơn say tàu xe, nếu dùng thuốc chống nôn dạng uống, nên lưu ý uống đúng liều lượng theo sự chỉ dẫn và nên uống 30 phút trước khi lên tàu xe. Trường hợp dùng dạng thuốc dán vào da sau tai, nên dán sáu tiếng đồng hồ trước khi lên tàu xe, máy bay khởi hành để có đủ thời gian cho thuốc tác dụng. Các thuốc chống nôn có thể chia làm năm loại sau:

Thuốc trị loạn thần: như clorpromazine (Aminazin, Largactil), haloperidol (Haldol)… Xin lưu ý, chỉ có bác sĩ quyết định khi nào dùng thuốc trị loạn thần để chống nôn, vì vậy chỉ dùng thuốc loại này khi có sự chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý dùng.
 
Thuốc kháng histamin ở thụ thể H1: như promethazine (Phenergan), diphenhydramine (Nautamine), dimenhydrinate (Dramamine), cinnarizine (Stugeron)… Đây là các thuốc chống dị ứng nhưng đồng thời chống nôn, thường được dùng để chống say tàu xe, máy bay.

Thuốc chống tiết cholin: như scopolamine TTS, có dạng là miếng băng dán, dán vào sau tai để chống say tàu xe. Thuốc này chống co thắt, làm giảm sự co thắt ở đường tiêu hoá nên làm giảm buồn nôn.

Thuốc chống tiết dopamine: như metoclopramide (Primpéran), domderidone (Motilium–M)… ngoài chống nôn còn trị khó tiêu, đầy bụng.

Thuốc kháng thụ thể serotonin 5-HT3: như ondansetron, granisetron… dùng để trị nôn mửa nặng do xạ trị hay do dùng thuốc trị ung thư.

Dùng các loại thuốc trên có thể sẽ bị tác dụng phụ như dùng nhóm thuốc chống tiết cholin dù là dạng băng dán vào da sau tai vẫn có thể bị khô miệng, khó tiểu, nhìn mờ…Hoặc dùng kháng histamin, ngoài tác dụng phụ giống như thuốc tiết cholin chống co thắt, còn bị ngầy ngật buồn ngủ rất khó chịu.
 
Ngoài dùng thuốc, có thể thực hiện thêm một số biện pháp nhằm giảm bớt sự kích thích đưa đến say tàu xe, máy bay như ngồi ở chỗ thoáng mát, đầu tựa nơi cố định, không đọc sách báo hoặc nhìn các vật di chuyển bên ngoài (nhắm mắt là tốt nhất), đắp khăn mát lên trán, không ăn uống quá no…
 
Theo SGTT
hoaianh
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Thanh niên 21 tuổi phát hiện u não từ dấu hiệu nhiều người Việt mắc phải nhưng bỏ qua

Thanh niên 21 tuổi phát hiện u não từ dấu hiệu nhiều người Việt mắc phải nhưng bỏ qua

Bệnh thường gặp - 9 giờ trước

GĐXH - Trước ngày nhập viện vì u não, anh N.S. có biểu hiện đau đầu âm ỉ, mệt mỏi, nhưng gia đình chỉ nghĩ cơn đau đầu bình thường do căng thẳng hoặc thay đổi thời tiết...

Ăn món này, người đàn ông qua đời vì đường trong máu mất kiểm soát, bác sĩ nhắc: 3 thứ không ngọt nhưng rất hại với người tiểu đường!

Ăn món này, người đàn ông qua đời vì đường trong máu mất kiểm soát, bác sĩ nhắc: 3 thứ không ngọt nhưng rất hại với người tiểu đường!

Sống khỏe - 12 giờ trước

Nếu nghĩ rằng chỉ kiêng đường là tránh được tiểu đường hay lúc mắc bệnh rồi tránh xa đồ ngọt và thịt là đủ thì bạn đã sai. Người đàn ông trong câu chuyện này cũng vậy!

Bác sĩ cảnh báo: 5 dấu hiệu men gan tăng cao, gan đang 'kêu cứu' mà bạn không hay biết

Bác sĩ cảnh báo: 5 dấu hiệu men gan tăng cao, gan đang 'kêu cứu' mà bạn không hay biết

Bệnh thường gặp - 14 giờ trước

GĐXH - Gan không biết nói, nhưng nó biết “thét lên” khi men gan tăng cao. 5 dấu hiệu sau chính là tiếng cảnh báo bạn đừng phớt lờ.

Hồi sinh sự sống cho bé gái mắc suy giảm miễn dịch nặng bằng ghép tế bào gốc

Hồi sinh sự sống cho bé gái mắc suy giảm miễn dịch nặng bằng ghép tế bào gốc

Sống khỏe - 17 giờ trước

18 tháng tuổi, bé T.L mắc suy giảm miễn dịch bẩm sinh thể nặng kết hợp - một thể bệnh nặng nhất trong nhóm rối loạn miễn dịch bẩm sinh đã vượt qua hành trình ghép tế bào gốc tủy xương đầy thách thức để được hồi sinh.

Nên ăn gì giúp hệ tiêu hóa hoạt động tối ưu?

Nên ăn gì giúp hệ tiêu hóa hoạt động tối ưu?

Sống khỏe - 19 giờ trước

Hệ tiêu hóa khỏe mạnh là nền tảng của một cơ thể khỏe mạnh. Việc lựa chọn đúng loại thực phẩm không chỉ giúp hệ tiêu hóa làm việc trơn tru mà còn hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

Đi bộ là bài thuốc trường thọ nhưng nên chú ý tới tốc độ hay số bước chân? Nghiên cứu hé lộ điều bất ngờ

Đi bộ là bài thuốc trường thọ nhưng nên chú ý tới tốc độ hay số bước chân? Nghiên cứu hé lộ điều bất ngờ

Sống khỏe - 20 giờ trước

Nhiều người lựa chọn đi bộ để cải thiện sức khỏe, kéo dài tuổi thọ. Nhưng khi đi bộ, nên chú ý vào tốc độ hay số bước chân để có được lợi ích?

Dấu hiệu cảnh báo bệnh tuyến giáp cần khám ngay, tuyệt đối không chủ quan

Dấu hiệu cảnh báo bệnh tuyến giáp cần khám ngay, tuyệt đối không chủ quan

Bệnh thường gặp - 21 giờ trước

GĐXH - Bác sĩ khuyến cáo, người dân khi có biểu hiện bất thường vùng cổ như cổ to nhanh, nuốt vướng, khó thở, khàn tiếng kéo dài nên đến khám sớm để được tư vấn, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bác sĩ cảnh báo: 5 món quen thuộc trên mâm cơm âm thầm đẩy mỡ máu tăng vù vù

Bác sĩ cảnh báo: 5 món quen thuộc trên mâm cơm âm thầm đẩy mỡ máu tăng vù vù

Bệnh thường gặp - 1 ngày trước

GĐXH - Nhiều món ăn quen thuộc trên mâm cơm Việt tưởng bổ dưỡng nhưng lại là “kẻ giấu mặt” khiến mỡ máu tăng nhanh không ngờ.

Thời điểm ăn sáng lý tưởng để sống thọ khỏe mạnh

Thời điểm ăn sáng lý tưởng để sống thọ khỏe mạnh

Sống khỏe - 1 ngày trước

Một nghiên cứu mới tại Vương quốc Anh cho thấy những người lớn tuổi ăn sáng muộn có nguy cơ tử vong sớm cao hơn.

Thoát đột quỵ nhờ đi khám do biểu hiện lạ sau khi ăn sáng

Thoát đột quỵ nhờ đi khám do biểu hiện lạ sau khi ăn sáng

Sống khỏe - 1 ngày trước

Một người đàn ông ngoài 60 tuổi sau khi ăn sáng bất ngờ chóng mặt, buồn nôn, nôn ói.

Top