Hà Nội
23°C / 22-25°C

Cách chặn đứng cơn nôn khi đi tàu xe

Thứ ba, 09:18 02/02/2010 | Sống khỏe

Trong ngàn lẻ một nỗi lo của những ngày cuối năm, có không ít người phải gánh thêm nỗi lo tàu xe. Ngoài chuyện chật vật mua vé, chật vật chọn chỗ ngồi còn có cả ám ảnh của những cơn say xe.

Một hành trình dài về quê ăn tết hay một chặng đường du lịch chơi xuân có thể làm nhiều người ói ra đến mật xanh. Nặng hơn, có người phải nhập viện cấp cứu vì những cơn nôn làm họ kiệt sức, bắt cầu cho nhiều thứ bệnh khác xuất hiện.

Nôn là do các cơ thành bụng đột nhiên co bóp mạnh, hoành cách mô đẩy lên, tiền vị của dạ dày mở ra, các cơ dạ dày co thắt mạnh tống dịch, thức ăn từ dạ dày lên miệng và ra ngoài. Có nhiều nguyên nhân gây ra nôn trong đó say tàu xe, máy bay là thường gặp nhất.

Vì đâu ta buồn nôn?

Ảnh minh họa.

Chúng ta nên biết tai là cơ quan không chỉ đảm nhận chức năng nghe mà còn giúp điều chỉnh thăng bằng, định hướng cho cơ thể. Khi đi tàu xe, máy bay do có sự chuyển động, bộ phận tai trong (gồm ốc tai, tiền đình) ở một số người nhạy cảm bị kích thích không tương hợp với mắt nhìn sự chuyển động sẽ làm cho buồn nôn. Say tàu xe, máy bay còn gây chóng mặt, nôn nao, toát mồ hôi. Đấy không chỉ do sự chuyển động mà còn kết hợp với yếu tố tâm lý. Có người vốn có chứng say tàu xe nên chỉ cần nhìn thấy tàu xe chứ chưa bước lên đã xây xẩm, muốn nôn oẹ.
 
Trên đây là nguyên nhân gây nôn của đa số chứng nôn thuộc loại nhẹ hoặc tự giới hạn. Nếu nguyên nhân được loại trừ sẽ hết nôn. Nhưng ta cần phải đặc biệt lưu ý, chứng nôn có thể do nhiều nguyên nhân bệnh lý phức tạp ở hệ thần kinh trung ương, hệ tiêu hoá; các trường hợp này cần được bác sĩ khám để điều trị nguyên nhân. Dùng thuốc chống nôn bừa bãi ở những trường hợp này sẽ nguy hiểm do che mất triệu chứng mà bác sĩ cần biết để chẩn đoán bệnh.
 
Thêm nữa, nơi điều khiển phản xạ nôn nằm ở hành tuỷ trên não và trên não cũng có vùng gọi là vùng nhạy cảm mà nếu bị kích thích sẽ gây hiện tượng buồn nôn và nôn. Không những thế, dọc theo đường tiêu hoá trên như vùng hầu, thực quản, dạ dày hay như bộ phận tai trong… có những nơi gọi là thụ thể, nếu bị kích thích sẽ theo dây thần kinh truyền lên não, tác động vô vùng nhạy cảm trên đó để gây nôn. Vì vậy, các thuốc chống nôn nói chung đều nhằm tác động đến các thụ thể để gây sự ức chế; tác động lên hệ thần kinh để làm giảm sự kích thích, gây an thần hoặc làm giảm sự co thắt ở đường tiêu hoá, từ đó làm giảm cảm giác buồn nôn. Cảm giác buồn nôn không còn sẽ hạn chế được nôn ói.

Cẩn thận khi dùng thuốc chống nôn

Để chống lại những cơn say tàu xe, nếu dùng thuốc chống nôn dạng uống, nên lưu ý uống đúng liều lượng theo sự chỉ dẫn và nên uống 30 phút trước khi lên tàu xe. Trường hợp dùng dạng thuốc dán vào da sau tai, nên dán sáu tiếng đồng hồ trước khi lên tàu xe, máy bay khởi hành để có đủ thời gian cho thuốc tác dụng. Các thuốc chống nôn có thể chia làm năm loại sau:

Thuốc trị loạn thần: như clorpromazine (Aminazin, Largactil), haloperidol (Haldol)… Xin lưu ý, chỉ có bác sĩ quyết định khi nào dùng thuốc trị loạn thần để chống nôn, vì vậy chỉ dùng thuốc loại này khi có sự chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý dùng.
 
Thuốc kháng histamin ở thụ thể H1: như promethazine (Phenergan), diphenhydramine (Nautamine), dimenhydrinate (Dramamine), cinnarizine (Stugeron)… Đây là các thuốc chống dị ứng nhưng đồng thời chống nôn, thường được dùng để chống say tàu xe, máy bay.

Thuốc chống tiết cholin: như scopolamine TTS, có dạng là miếng băng dán, dán vào sau tai để chống say tàu xe. Thuốc này chống co thắt, làm giảm sự co thắt ở đường tiêu hoá nên làm giảm buồn nôn.

Thuốc chống tiết dopamine: như metoclopramide (Primpéran), domderidone (Motilium–M)… ngoài chống nôn còn trị khó tiêu, đầy bụng.

Thuốc kháng thụ thể serotonin 5-HT3: như ondansetron, granisetron… dùng để trị nôn mửa nặng do xạ trị hay do dùng thuốc trị ung thư.

Dùng các loại thuốc trên có thể sẽ bị tác dụng phụ như dùng nhóm thuốc chống tiết cholin dù là dạng băng dán vào da sau tai vẫn có thể bị khô miệng, khó tiểu, nhìn mờ…Hoặc dùng kháng histamin, ngoài tác dụng phụ giống như thuốc tiết cholin chống co thắt, còn bị ngầy ngật buồn ngủ rất khó chịu.
 
Ngoài dùng thuốc, có thể thực hiện thêm một số biện pháp nhằm giảm bớt sự kích thích đưa đến say tàu xe, máy bay như ngồi ở chỗ thoáng mát, đầu tựa nơi cố định, không đọc sách báo hoặc nhìn các vật di chuyển bên ngoài (nhắm mắt là tốt nhất), đắp khăn mát lên trán, không ăn uống quá no…
 
Theo SGTT
hoaianh
Bình luận (0)
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Tế bào ung thư hình thành như thế nào? Cơ thể cần gì để chống lại sự phát triển của chúng?

Tế bào ung thư hình thành như thế nào? Cơ thể cần gì để chống lại sự phát triển của chúng?

Sống khỏe - 6 giờ trước

GĐXH - Thay vì chết đi khi đã không còn hữu ích như các tế bào bình thường, tế bào ung thư lại tiếp tục phát triển và phân chia vượt khỏi tầm kiểm soát.

Bệnh gì khiến người phụ nữ 27 tuổi cao 1,6m nhưng chỉ nặng 17,5kg bị "teo dạ dày" và qua đời: BS khuyến cáo loại vi khuẩn có liên quan

Bệnh gì khiến người phụ nữ 27 tuổi cao 1,6m nhưng chỉ nặng 17,5kg bị "teo dạ dày" và qua đời: BS khuyến cáo loại vi khuẩn có liên quan

Bệnh thường gặp - 9 giờ trước

Đối với nhiều cô gái, giảm cân là một bước thiết yếu để trở nên xinh đẹp hơn. Tuy nhiên, giảm cân quá mức có thể gây hại cho sức khỏe.

Loại thực phẩm rẻ tiền ngăn ngừa tế bào ung thư hiệu quả, tiếc là nhiều người Việt ăn chưa đủ

Loại thực phẩm rẻ tiền ngăn ngừa tế bào ung thư hiệu quả, tiếc là nhiều người Việt ăn chưa đủ

Sống khỏe - 9 giờ trước

GĐXH - Bổ sung đủ chất xơ không chỉ hỗ trợ tiêu hóa mà còn góp phần kìm hãm sự hình thành và phát triển của tế bào ung thư.

Bé gái 14 tuổi mắc ung thư đại tràng, bác sĩ đưa ra cảnh báo về những đồ ăn sáng cần tránh

Bé gái 14 tuổi mắc ung thư đại tràng, bác sĩ đưa ra cảnh báo về những đồ ăn sáng cần tránh

Sống khỏe - 11 giờ trước

GĐXH - Bữa sáng có ảnh hưởng lớn nhất đến sức khỏe lâu dài của trẻ, đừng tùy tiện mà cho trẻ ăn cho qua bữa.

Nam kỹ sư 26 tuổi đột ngột phát hiện suy thận giai đoạn 4 sau lần đi khám đau ngón chân

Nam kỹ sư 26 tuổi đột ngột phát hiện suy thận giai đoạn 4 sau lần đi khám đau ngón chân

Sống khỏe - 13 giờ trước

GĐXH - Chẳng ai ngờ được, bất thường ở ngón chân và bàn chân của nam kỹ sư trẻ cơ bắp này lại là dấu hiệu suy thận nặng.

Người phụ nữ 35 tuổi tử vong vì uống nước theo cách 'lạ đời'

Người phụ nữ 35 tuổi tử vong vì uống nước theo cách 'lạ đời'

Sống khỏe - 15 giờ trước

GĐXH - Một phụ nữ 35 tuổi tử vong do uống quá nhiều nước trong một khoảng thời gian ngắn. Các chuyên gia cảnh báo nguy cơ "ngộ độc nước", biết để tránh "rước bệnh vào thân".

Ngày càng nhiều người tử vong vì ung thư dạ dày? Bác sĩ khuyên: Trời lạnh lười đến mấy cũng phải nhớ làm 5 việc

Ngày càng nhiều người tử vong vì ung thư dạ dày? Bác sĩ khuyên: Trời lạnh lười đến mấy cũng phải nhớ làm 5 việc

Sống khỏe - 17 giờ trước

Đừng vì lười biếng nhất thời mà đánh đổi sức khỏe, "trả giá đắt" bằng ung thư dạ dày!

7 "tín hiệu SOS" khi cơ thể thiếu collagen trầm trọng, ăn thêm 5 món để bổ sung gấp!

7 "tín hiệu SOS" khi cơ thể thiếu collagen trầm trọng, ăn thêm 5 món để bổ sung gấp!

Sống khỏe - 1 ngày trước

Thiếu hụt collagen không chỉ khiến nhan sắc chị em "xuống cấp" mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.

Người có lá lách và dạ dày suy yếu thường lộ ngay ra trên mặt: Thay đổi 4 thói quen giúp phục hồi một nửa

Người có lá lách và dạ dày suy yếu thường lộ ngay ra trên mặt: Thay đổi 4 thói quen giúp phục hồi một nửa

Bệnh thường gặp - 1 ngày trước

Lá và dạ dày yếu có thể dẫn đến hàng trăm bệnh. Muốn bảo vệ nó, trước tiên, bạn cần chú trọng đến chế độ ăn uống của mình.

3 người trong nhà cùng phát hiện u tuyến giáp: 2 sai lầm của người mẹ khiến ai cũng giật mình

3 người trong nhà cùng phát hiện u tuyến giáp: 2 sai lầm của người mẹ khiến ai cũng giật mình

Sống khỏe - 1 ngày trước

GĐXH - Bà Triệu thừa nhận sai lầm vì tin rằng muối i-ốt và tương đậu nành có khả năng phòng ngừa ung thư nên bà đã cho cả gia đình sử dụng trong thời gian dài.

Top