eMagazine

Phú Quốc - điểm đến được nhiều du khách ưa thích lựa chọn, đây còn được mệnh danh là Đảo Ngọc, là hòn đảo lớn nhất của Việt Nam, cũng là đảo lớn nhất trong quần thể 22 đảo nằm trong vịnh Thái Lan. Không những sở hữu những bãi biển đẹp, thiên nhiên còn ưu ái ban tặng cho Phú Quốc hệ sinh thái san hô đa dạng khiến du khách trầm trồ khi chiêm ngưỡng. 

Hiện nay các đơn vị du lịch vẫn khai thác dịch vụ lặn ngắm san hô bằng cách đưa du khách đi cano tới các hòn đảo, đeo kính lặn và ngụp lặn dưới nước rồi chạm vào những rặng san hô đầy màu sắc. Nhưng ít ai biết rằng việc làm ấy đang từng ngày, từng giờ làm chết hệ sinh thái biển, vậy mà mỗi ngày vẫn có hàng trăm khách du lịch đến với Phú Quốc và dùng cách thức quen thuộc đó để lặn ngắm san hô.

Mang trong mình vẻ đẹp như vậy nhưng san hô là một loài rất nhạy cảm với môi trường và nếu khai thác không đúng cách thì hệ sinh thái san hô sẽ biến mất trong thời gian ngắn.

Ecobeach là một trong số ít những đơn vị chính thống được cấp phép khai thác lặn biển ở Phú Quốc, đồng thời là một đơn vị đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Nhưng điều bất ngờ là doanh nghiệp lại tìm cho mình một lối đi chẳng giống ai, đi ngược lại xu thế kinh doanh của số đông hiện tại. Và đằng sau đó là câu chuyện về hành trình đầy thú vị của những người ngày đêm tái tạo lại hệ sinh thái biển nơi đây.

Tranh thủ quãng thời gian ngắn ngủi, chúng tôi được trò chuyện với anh Trần Hưng (Phó Giám đốc điều hành lặn biển Ecobeach - một trong hai đơn vị chính thức được cấp phép dịch vụ lặn biển ở Phú Quốc) sau nhiều lẫn lỡ hẹn.

Người đàn ông với nước da rám nắng, đôi mắt đỏ au vì gió biển phấn khởi chia sẻ: "Sau COVID-19 tôi cũng không ngờ du khách dành nhiều tình cảm cho Phú Quốc đến vậy, Ecobeach cũng đang tập trung tối đa cho việc phục vụ trải nghiệm lặn biển. Thật may mắn khi Ecobeach cũng được mọi người yêu mến và phản hồi khá tốt sau khi trải nghiệm".

"Thực sự bén duyên với du lịch biển, đặc biệt là gắn bó với san hô là điều tôi cũng không ngờ tới. San hô biển thực sự đẹp lắm và khi đã "yêu" nhau thì phải dành những điều tốt đẹp nhất cho đối phương", anh Hưng cười khi chia sẻ về mối tình với biển và san hô.

Với vẻ đẹp trời ban, Phú Quốc có nhiều tiềm năng đầu tư về du lịch. Nhưng đứng trước một mảnh đất màu mỡ như Phú Quốc, anh Hưng không chọn cách "ăn xổi ở thì" mà muốn chọn một con đường chưa ai đi vì sự phát triển bền vững sau này. 

"Nếu như muốn giàu nhanh, chúng ta sẽ phải chịu hậu quả nặng nề, chẳng mấy chốc lặn xuống biển sẽ không còn gì mà ngắm nữa", anh Hưng chia sẻ.

Hệ sinh thái san hô thường được chia làm 2 phần: phần lõi giống như một cánh rừng nguyên sinh với đa dạng các loại san hô cùng sinh vật, mọi thứ rất đẹp và ấn tượng; phần đệm như một cánh rừng tự trồng với ít lượng san hô hơn, có nhiều san hô bị gãy và muốn khai thác thì nhà đầu tư phải trồng lại san hô từ chính vùng đệm này.

Do đó, để nhanh thu hồi vốn đầu tư và kiếm được nhiều lợi nhuận nhiều người không ngần ngại khai thác ở phần lõi san hô. Tuy nhiên, ít người biết rằng san hô rất nhạy cảm, nếu khách tham quan quá nhiều, hay chỉ cần sờ vào san hô, thậm chí tàu thuyền thường xuyên qua lại cũng có thể làm chúng chết.

Nhớ lại bài học sau nhiều năm khai thác lặn biển ở Nha Trang và câu chuyện đáng tiếc của Thái Lan khi từng phải tuyên bố đóng cửa vô thời hạn vịnh biển nổi tiếng quốc tế ở Krabi để bảo vệ hệ sinh thái và khôi phục rặng san hô, anh Hưng cho rằng đó là một bài học cảnh tỉnh những ai đang hoạt động kinh doanh lặn biển một cách bất chấp lợi nhuận.

"Nếu chọn phần lõi san hô để khai thác du lịch thì khách sẽ rất thích, nhưng sẽ không đảm bảo được vấn đề môi trường. Mà như vậy chỉ thời gian không lâu hệ sinh thái san hô ở Phú Quốc sẽ lại giảm dần như Thái Lan hay Nha Trang trước đây.

Nhiều người cứ bảo tôi cứ chọn chỗ khó để đâm đầu vào, nhưng phải đến lúc nhìn vẻ đẹp của thiên nhiên mới thấy xót. Anh em trong đội ngũ lúc đó lại tự nói với nhau, thôi tiền kiếm ít một tí để con cháu mình sau này còn được ngắm cảnh này", anh Hưng cười khi nói về mong muốn gìn giữ vẻ đẹp của san hô ở Phú Quốc

Ngay từ cái tên Ecobeach – bãi biển sinh thái đã nói lên ấp ủ mà anh Hưng và đội ngũ muốn hướng đến, đặt việc bảo vệ môi trường lên hàng đầu và muốn hướng du khách đến lựa chọn dịch vụ thân thiện hơn với môi trường. Vì thế, khi quyết định đầu tư vào dịch vụ lặn biển ở Hòn Thơm, Ecobeach đã chọn bài toán khó hơn là khai thác vùng đệm chứ không muốn "một phát ăn ngay" chọn vùng lõi.

Nếu đi từ cáp treo Hòn Thơm và phóng tầm mắt xuống, du khách sẽ thấy rất nhiều rặng san hô bắt mắt với màu sắc rực rỡ có thể khiến mọi người ồ lên kinh ngạc. Nhưng thực tế đó là những rặng san hô đang sắp sửa biến mất do tác động của sức nóng mặt trời khi ở mức nước biển không đủ sâu.

Đôi mắt ánh lên vẻ rạng rỡ khi nói về vẻ đẹp của san hô, anh Hưng cho rằng nhiều khi người ta cứ thấy màu sắc rực rỡ của san hô mà trầm trồ tán thưởng, nhưng ai biết được rằng đó là chút tinh túy lóe sáng của chúng trước buổi hoàng hôn.

Rồi khi tàu thuyền qua lại, họ thả neo vào những rặng san hô, khi nhổ neo lại kéo lê cả trăm mét như những vết dao cứa vào đó. "Ngư dân nhiều khi họ không để ý đâu, chắc chắn họ không biết hoặc không để ý rằng mất một loài san hô là cũng sẽ mất đi một loại cá, tôm hay sinh vật biển trú ngụ ở đó".

Nét mặt chùng xuống, anh Hưng nói về những ngày đầu đến với Hòn Thơm. Anh cho biết để có được phần "công viên san hô" như hôm nay thì đội ngũ Ecobeach đã phải đi nhặt những mảnh vụn san hô ghép lại với nhau. Chăm sóc cố giữ cho san hô có thể sống, từ đó lại có thêm cá hay các sinh vật khác về với vùng biển nơi đây.

Dưới thời tiết nắng mưa bất chợt vào đầu mùa mưa năm 2019, du khách đến Hòn Thơm sẽ bắt gặp hình ảnh vài ba người đang lúi húi nhặt rác ở bãi biển, chăm chút từng chồi non, cặm cụi lặn ngụp tìm từng vụn san hô và tò mò không biết họ đang làm gì. Cứ thế cả tháng trời, khi trên cạn, khi dưới nước, không quản nắng mưa họ cứ miệt mài như vậy để "dọn" cho san hô một ngôi nhà mới, mà tại ngôi nhà đó chúng sẽ được bảo vệ.

"Nhân lực cũng không có nhiều, cũng không có sự hỗ trợ từ bên ngoài, chỉ toàn anh em tự tìm tòi học cách bảo tồn san hô. Cũng may trong đội ngũ có một người từng hoạt động tại Hiệp hội phi chính phủ về bảo tồn san hô với lượng kiến thức chuyên sâu nhiều sẽ chịu trách nhiệm chính về việc lặn tìm và trồng cấy, tái tạo lại san hô", anh Hưng cho biết thêm.

Dành nhiều tình yêu cho biển và san hô ở Hòn Thơm – Phú Quốc, nhưng anh Hưng cho rằng là đó là tình yêu đơn phương bình thường khi đứng trước cái đẹp. Anh tin rằng nhiều người cũng sẽ yêu san hô, yêu biển như cách của anh, chỉ có điều anh may mắn hơn khi được bén duyên với nơi này.

"Cũng không biết diễn tả thế nào, thực sự nhiều hôm vui lắm, mình bảo vệ khu vực biển này, bảo vệ san hô. Rồi có những ngày đột nhiên cả đàn cá khổng lồ về đây bơi lội như là biết ở đây sẽ được an toàn, những lúc như vậy mọi người cũng được an ủi rất nhiều".

Sau một thời gian nuôi cấy, bảo vệ san hô và không cho tàu thuyền qua lại, khu vực công viên san hô của Ecobeach đã thu hút được nhiều loại cá về trú ngụ. Anh Hưng cho biết cả ngày lẫn đêm đơn vị đều có người canh giữ không cho ngư dân quăng lưới đánh bắt cá.

"Chúng tôi xây dựng một cây cầu dài nối từ bờ biển ra đến bè lặn, để đảm bảo không có rác thải sinh hoạt bị xả xuống biển, ngay cả dịch vụ vệ sinh và ăn uống đều không được phép hoạt động trên bè lặn. 

Bãi biển bờ đông Hòn Thơm trước và sau khi đội ngủ EcoBeach phối hợp với nhân viên SunWorld dọn dẹp rác.

Chiếc bè lặn chỉ đơn giản là một chiếc bè như của ngư dân, làm từ vật liệu tự nhiên khiến du khách cảm thấy thoải mái và thân thiện với môi trường. Máy móc chúng tôi để ở trên bờ biển và dùng hệ thống ống dẫn lần theo bên dưới chiếc cầu nối ra bè lặn, giảm thiểu tiếng ồn cho du khách".

Hiện tại, vẫn còn nhiều ngư dân săn bắt cá và các sinh vật khác với mục đích kinh tế nhưng không hề biết chúng lại có giá trị rất lớn đối với hệ sinh thái biển. "Có những con ốc tai tượng giá trị lên tới gần chục triệu đồng, hoặc những loài cá sống trong rặng san hô màu sắc sặc sỡ nhiều người muốn mua về làm cảnh, cả trăm nghìn con cá như vậy nhưng chỉ cần một lần quăng lưới là đi sạch. Hoặc tàu thuyền nếu đi vào khu vực này cũng sẽ khiến san hô bị chết", anh Hưng tỏ ra lo lắng khi thỉnh thoảng vẫn có những ngư dân tìm đến khu vực này.

Việc bảo vệ môi trường luôn được Ecobeach chú trọng, khi khách du lịch trải nghiệm dịch vụ lặn tại đây, các hướng dẫn viên sẽ khuyến cáo không được sờ vào san hô lúc tham quan hay bẻ một mẫu vật mang về làm kỷ niệm. Thay vào đó đơn vị sẽ truyền tải đến khách những thông điệp ý nghĩa về thiên nhiên và cố gắng đảm bảo những trải nghiệm thú vị khi tham gia dịch vụ lặn biển nơi đây.

Có thể mất đến hàng chục năm, những rặng san hô bị tổn tương mới có thể phục hồi lại hiện trạng ban đầu, đã chọn con đường này thì không thể nóng vội được. Nhưng không đi thì không thể đến đích, cứ thế anh và đội ngũ từng bước, từng bước tái tạo lại một hệ sinh thái cho riêng Ecobeach chậm mà chắc!

Hiện tại, Ecobeach đang sở hữu diện tích khai thác lên tới 1000m2 trong đó có tới 600m2 là vùng lõi với khoảng hơn 100 loài san hô hiện có tại vùng biển Phú Quốc.

Với gần 5 năm kinh nghiệm trong ngành lặn biển ở Nha Trang, anh Hưng biết rằng nếu không cẩn thận đại dương cũng có thể biến thành sa mạc. Là người trực tiếp khai thác khu lặn biển này, đội ngũ Ecobeach phải tìm tòi rất nhiều tư liệu, từ Viện Hải dương học Nha Trang cho đến các hiệp hội bảo tồn san hô và cả trên mạng internet…

Song song với việc khai thác dịch vụ lặn biển, Ecobeach vẫn phải tái tạo lại rặng san hô bị sóng đánh gãy để đưa vào khai thác trở lại. Anh Hưng chia sẻ về dự định đã ấp ủ từ lâu: "Sắp tới, chúng tôi sẽ mời chuyên gia của Viện Hải dương học Nha Trang về đào tạo cho đội ngũ Ecobeach một cách bài bản về việc trồng cấy và bảo vệ san hô, bởi lẽ mỗi loài san hô lại có một đặc tính riêng biệt chỉ phù hợp với từng vùng thủy sinh, không phải đơn giản.

Đây là một dự định đã ấp ủ từ rất lâu, đồng thời chúng tôi cũng sẽ tham gia vào hiệp hội bảo vệ san hô thế giới để thường xuyên cập nhật những giống loài san hô cần được bảo tồn tại nơi đây"

Hiện tại, Ecobeach cũng đang ấp ủ việc xây dựng một nông trại san hô trên vùng mặt nước của Hòn Thơm. Tại đó, ít tàu thuyền đi lại, Ecobeach sẽ trồng cấy san hô để phục vụ việc tái tạo các rặng san hô đã chết khi chuyển mùa và là vùng lưu trữ sinh quyển cho chính Ecobeach sau này, không cần phải lấy san hô từ vùng biển tự nhiên, đảm bảo yêu cầu về bảo tồn hệ sinh thái.

Ecobeach là một trong hai đơn vị được Sở văn hóa thể thao và du lịch Kiêm Giang cấp phép chính thức cho việc khai thác lặn biển tại Phú Quốc. Các quy trình về đảm bảo an toàn cho du khách cũng như đảm bảo hệ sinh thái môi trường tự nhiên luôn được đơn vị đưa lên hàng đầu.

Hiện tại, ngoài các dịch vụ về lặn biển, Ecobeach còn kết hợp các hoạt động thể thao dưới nước khác như dù bay, mô tô nước.. tại Hòn Thơm, đây được đánh giá là dịch vụ có nhiều tiềm năng phát triển khi trên cả nước không có nhiều địa phương sở hữu những khu vực san hô đẹp như Phú Quốc.

Với lặn biển, du khách có thể lựa chọn hình thức lặn bằng bình dưỡng khí hoặc đi bộ bằng mũ đi bộ dưới biển. Dù đối với hình thức nào, Eacobeach cũng bố trí một nhân viên đi cùng hướng dẫn, giới thiệu. Ngoài ra, đơn vị còn cung cấp các dịch cụ chụp ảnh, quay phim các hoạt động dưới đáy biển của du khách.

Đối với đội ngũ nhân viên hướng dẫn lặn biển của Ecobeach, tất cả đều có đủ chứng chỉ lặn biển do PADI cấp (Hiệp hội thợ lặn chuyên nghiệp thế giới – của Mỹ). Anh Hưng cho biết: "Với Ecobeach, vấn đề an toàn của khách hàng phải được đặt lên hàng đầu. Hệ thống bình dưỡng khí cho dịch vụ đi bộ bằng mũ lặn của Ecobeach có thể đảm bảo vẫn hoạt động bình thường trong vòng 3 tiếng nếu gặp trục trặc về kỹ thuật không thể đẩy khí xuống dưới biển cho khách. Hơn nữa, mỗi du khách luôn có 1 nhân viên lặn biển đi kèm, vừa đảm bảo an toàn cho khách, vừa hướng dẫn khách không làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái.

Trước khi lặn biển, du khách sẽ được học một lớp cơ bản về giao tiếp bằng cử chỉ dưới nước để tiện trao đổi, đây đều là những giao tiếp theo đúng quy chuẩn quốc tế. Hoạt động lặn biển bằng mũ đi bộ của Ecobeach giúp những vị khách không biết bơi vẫn có thể tham quan và trải nghiệm".

Trong tương lai, anh Hưng cho biết mong muốn đưa những nét lịch sử của Phú Quốc lồng ghép vào chương trình du lịch. Theo đó, Ecobeach dự định sẽ tái hiện khung cảnh làng chài, khung cảnh sinh hoạt trước đây cũng như những nét kiến trúc cổ xưa thuở sơ khai của Phú Quốc.

"Các loại hình du lịch ở Phú Quốc thì rất nhiều, nhưng nét văn hóa thì rất ít. Tình cờ trong lần tìm hiểu về lịch sử, văn hóa của Phú Quốc, tôi được xem những hình ảnh về kiến trúc ngày xưa ở đây. Thực sự lối kiến trúc này rất đẹp, đáng tiếc là hiện tại không còn được lưu giữ nữa, các ngư dân giờ đã thay thế bằng nhà cấp bốn, mái tôn, trước đây đều dùng vật liệu gỗ để xây dựng. Chúng tôi mong rằng trong tương lai, du khách biết đến Phú Quốc không chỉ là một địa điểm du lịch, nghỉ dưỡng mà còn biết đến hòn Đảo Ngọc sở hữu những nét văn hóa độc đáo".