“Cưỡng hôn”

Có nhiều nguyên nhân được chỉ ra, nhưng cốt lõi vấn đề dường như lại bị né tránh.

Giờ tan tầm, đi qua Trung tâm thương mại Ô Chợ Dừa (OCD) trên đường Đê La Thành, trong khi các hàng rau, thịt vỉa hè ngay cạnh OCD mua bán tấp nập thì nơi được quy hoạch để bán hàng tại OCD lại vắng hoe. Cảnh này có thể sẽ khiến những người đưa ra chính sách “cấm hàng rong” và chủ trương biến 126 chợ ở Hà Nội thành trung tâm thương mại phải suy nghĩ lại. Người dân thích mua bán ở vỉa hè, ngoài lý do thói quen thì thu nhập cũng là một nguyên nhân. Anh Sơn, 33 tuổi, làm xe ôm ở Đê La Thành với thu nhập tháng gần 800.000 đồng chắc sẽ không muốn bỏ ra mỗi tháng 90.000 đồng gửi xe để mua rau ở trung tâm thương mại.

Những người làm chính sách của thành phố không sai khi mong muốn có một bộ mặt đô thị văn minh hiện đại hơn. Nhưng có thể chính sách này sẽ chỉ phù hợp trong tương lai nhiều năm nữa. Một chính sách nếu chỉ xuất phát từ “ý chí chủ quan” của ai đó mà bỏ qua nền tảng kinh tế - xã hội, thì nó đơn thuần chỉ là một cuộc “cưỡng hôn” – ghép 2 cá thể không có tình yêu trong một gia đình.

Anh Sơn quê ở Văn Lâm (Hưng Yên) đã phải tìm ra Hà Nội cũng xuất phát từ một vụ “cưỡng hôn” như thế. “Ruộng đồng quê tôi đã phải nhường hết cho các KCN và đô thị mới. Những người như tôi quá tuổi để làm công nhân nên phải lên thành phố kiếm việc”, anh cho biết. Từ “người quê” thành “người đô thị” với anh là việc “cực chẳng đã”. Theo tính toán, trung bình 1ha đất nông nghiệp bị thu hồi sẽ lấy đi cơ hội làm việc của 13 lao động nông thôn. Trong 5 năm (2003 – 2008), cả nước có khoảng 285.000 lao động nông thôn mất việc. Hơn một nửa số hộ bị thu hồi đất giảm thu nhập.

Đô thị hoá là quá trình tất yếu và nó thường gắn liền với việc đời sống người dân được nâng cao. Nhưng có thể điều ngược lại sẽ xảy ra khi sự đô thị hoá là “cưỡng bức”. Trong những sửa đổi Luật Quy hoạch đô thị, Luật Đất đai lần này, Quốc hội có lẽ cần phải có những điều khoản để hạn chế tối đa những sự “cưỡng bức” mang tính hành chính như thế.