Giải mã công dụng phòng the của “nhân sâm của biển” từng được các bậc quân vương sủng ái
GiadinhNet - Phương Đông vốn là nơi xuất phát của nhiều loại “cao lương mỹ vị” nổi tiếng. Trong đó, không thể không kể đến hải sâm (tên khoa học là Stichopus japonicus selenka) – một loại động vật không xương sống, sống ở biển, trên đáy cát hoặc san hô chết, tập trung nhiều nhất ở độ sâu 2-5 m, hay gặp ở vùng vịnh và những nơi có nhiều đá ngầm.
 |
|
Hải sâm là một trong 8 món ăn “cao lương mỹ vị” nổi tiếng của phương Đông. |
Từ xa xưa, hải sâm đã trở thành vật phẩm tiến cống quý giá cho vua chúa – những người luôn cần sự mạnh mẽ trên cả chiến trường lẫn hậu cung hàng ngàn mỹ nữ. Các y gia xưa còn sử dụng loại hải sản này trong các bài thuốc điều trị chứng liệt dương, yếu sinh lý cho nam giới.
Công dụng phong phú
Hải sâm còn gọi là đỉa biển. Đông y coi nó là món ăn rất có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là công dụng trong chốn phòng the. Theo y học cổ truyền, hải sâm vị mặn, tính ấm, có công dụng bổ thận ích tinh, dưỡng huyết nhuận táo, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như tinh huyết hao tổn, hư nhược, liệt dương, di tinh, mộng tinh, tiểu tiện nhiều lần, táo bón... Trong các sách dược liệu và y học cổ, hải sâm có công dụng khá phong phú: Bổ ích cường tráng, đặc biệt tốt đối với các trường hợp tinh huyết hư tổn; bổ thận điền tinh, thích hợp với các trường hợp di tinh, liệt dương, tiểu tiện nhiều lần về đêm; tư âm nhuận táo, dùng rất tốt cho những người bị táo bón, tiêu khát (tiểu đường); lợi niệu thoái hoàng, thích hợp cho những trường hợp bị phù thũng nguyên nhân do thận và bệnh lý vàng da do các nguyên nhân khác nhau; bổ huyết, thường dùng cho các trường hợp thiếu máu; kháng ung, thường dùng để điều trị hỗ trợ cho các trường hợp ung thư…
Bởi nhiều công dụng như vậy nên từ xa xưa, hải sâm đã được coi là một trong “tứ đại danh thái” (bốn loại thực phẩm nổi tiếng) cùng với óc khỉ, tay gấu và yến sào của ẩm thực cổ truyền phương Đông và được mệnh danh là “nhân sâm của biển cả”. Về mặt thực phẩm, nhiều y gia coi thịt hải sâm là một trong tám món ăn “cao lương mỹ vị” nổi tiếng (bát trân) của phương Đông cùng với yến sào, bào ngư, vây cá...
Hải sâm được coi trọng ở Malaysia, Trung Quốc, Nhật Bản, Indonesia do người ta tin tưởng vào tác dụng chữa bệnh của nó. Tại Trung Quốc, ngay từ thời nhà Thương (thế kỷ XVI-XV trước Công nguyên) – triều đại đầu tiên được công nhận về mặt lịch sử là một triều đại ở nước này, hải sâm đã được coi trọng. Tương truyền vào thời này, có một đầu bếp tên là Duẩn Y đã chế biến ra 8 món ăn nổi tiếng gọi là “trư bát trân” từ các loại “cao lương mỹ vị” để phục vụ nhà vua; trong đó nổi tiếng nhất là món “canh thuốc quốc bảo” (món canh quý của quốc gia) với thành phần chính là hải sâm. Chính món canh thuốc này giúp vua Thành Thang – vị vua sáng lập nhà Thương hồi phục sức khỏe sau một trận ốm nghiêm trọng. Thể lực nhà vua được khôi phục dồi dào, sắc mặt hồng hào và sinh liền mấy hoàng tử sau đó.
Nhờ công lao này và tài nấu ăn làm hài lòng mấy đời vua mà Duẩn Y được phong chức “Phụ Bật” (tương đương Tể tướng); khi ông mất còn được cử hành tang lễ theo nghi thức dành cho thiên tử. Món canh thuốc với thịt hải sâm của đầu bếp Duẩn Y được lưu truyền qua các triều đại phong kiến Trung Hoa tới tận ngày nay. Nó là món ăn đại bổ mà chỉ hoàng đế được dùng để nâng cao sinh lực.
Ngoài Trung Hoa, nhiều quốc gia khác cũng rất coi trọng hải sâm. Thịt hải sâm được làm sạch trong khoảng vài ngày. Người ta thường mua hải sâm khô và nấu cho mềm dưới dạng món súp hoặc món hầm hoặc om và món hải sâm nhìn giống món thạch nhưng ăn không ngon lắm. Trong ẩm thực Nhật Bản, món Konotawa được nấu bằng hải sâm nấu thành cao, ướp muối và xử lý khô để ăn dần. Trong các nước châu Âu, chỉ có Nga có điều kiện để nuôi hải sâm ở thành phố Vladivostok. Nhiều loại hải sâm ở Malaysia được cho là cho tác dụng chữa bệnh. Có nhiều công ty dược phẩm sản xuất dược phẩm bằng hải sâm dưới dạng dầu, kem hoặc thuốc xức trong đó có một số thuốc uống. Có nhiều nghiên cứu nghiêm túc về tác dụng phục hồi mô của chiết xuất hải sâm đã được tiến hành.
“Thần dược” được y học hiện đại thừa nhận
 |
|
Hải sâm mang lại giá trị kinh tế lớn nên hải sâm đang được nuôi nhiều ở các vùng biển nước ta. |
Theo kết quả nghiên cứu của dinh dưỡng học hiện đại, hải sâm là một trong những loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng hết sức phong phú. Các nhà khoa học Trung Quốc ước tính, cứ 100g hải sâm khô có chứa 75,6g protein, cao gấp 5 lần so với thịt lợn nạc và 3,5 lần so với thịt bò, chỉ số này ở hải sâm Việt Nam là 63,23-67,22g. Trong hải sâm còn có hàm lượng cao các acid amin quý như lysine, proline, arginine, histadine, acid glutamic, thionine, leucine, isoleucine, acid aspartic, tyrosine... và nhiều nguyên tố vi lượng như P, Cu, Fe, Mn, Zn..., đặc biệt là Se - một chất giải độc kỳ diệu, làm vô hiệu hóa các kim loại nặng đi vào cơ thể qua đường ăn uống như Pb, Hg để thải ra nước tiểu. Ngoài ra, trong thành phần hải sâm còn có các loại vitamine như B1, B2, B12, C..., hormone testosteron và progesteron, các chất có hoạt tính sinh học như lectin, saponin glucoside (các glucoside triterpen), trong đó có 2 loại saponin là Rg (gây hưng phấn thần kinh, chống mỏi mệt và tăng cường thể lực) và Rh (có tác dụng ức chế tế bào ung thư).
Kết quả nghiên cứu dược lý học hiện đại còn cho thấy, hải sâm bổ sung các yếu tố tạo máu, tăng tuần hoàn máu, cải thiện khả năng hấp thu oxy và chống mệt mỏi cơ tim. Đây chính là lời giải thích cho tác dụng tăng cường “chuyện ấy” của loài thủy sản này. Bên cạnh đó, các nhà khoa học đã chứng minh lượng testosteron trong hải sâm khô cao gấp 400 lần so với lượng có trong thịt gà trống. Trong khi đó, chất testosteron, theo y học, giữ vai trò quyết định khiến đấng mày râu có thực sự “nam tính” hay không và “nam tính” đến mức nào.
Hải sâm có nhiều cách sử dụng, người ta thường dùng để chế biến thành các món ăn hoặc ngâm rượu. Các món ăn từ hải sâm có tác dụng tăng cường sinh lực là hải sâm xào mướp đắng, hải sâm hầm thịt dê, hải sâm nấu mực và chim cút, chè hải sâm… Về loại rượu hải sâm với công dụng “ông uống, bà khen”, BS Cao Thị Thanh Hương, Trung tâm Thừa kế ứng dụng Đông y, Hội Đông y Hà Nội cho biết, rượu hải sâm tốt không chỉ với đàn ông mà phụ nữ cũng uống được. Người hay bị lạnh chân tay uống rất tốt. Nên uống vào buổi tối trước khi đi ngủ - kể cả vào mùa nóng. Rượu hải sâm sau khi ngâm nên để ít nhất 3 tháng 10 ngày mới nên uống. Tuy nhiên, những người cường dương, hay nóng, bốc hỏa (biểu hiện là mặt hay đỏ, đặc biệt là ở gò má, cảm giác nóng phừng phừng) thì không nên dùng bởi dùng vào sẽ thăng dương, vượng quá lại phản tác dụng.
|
Lưu ý những loài chứa độc tố
Hải sâm là một loại dược liệu quý, một loại thực phẩm cao cấp do tính chất bổ dưỡng và hương vị thơm ngon, hấp dẫn của chúng sau khi chế biến. Người ta có thể dùng hải sâm tươi hoặc khô để chế biến các món ăn. Về mặt dinh dưỡng, hải sâm là loại thực phẩm chứa nhiều chất đạm (đến 55%), ít chất béo. Thành phần chất đạm gồm nhiều acid amin cần thiết cho cơ thể như glycine, arginine, leucine, alanine, glutamine, tauri. Hải sâm còn chứa nhiều chất khoáng vi lượng có ích như kẽm, sắt, đồng, i-ốt, crôm... hơn các loài thủy, hải sản khác. Theo đông y, hải sâm có vị mặn, tính ấm, vào hai kinh tâm và thận; tác dụng bổ thận, tráng dương, ích tinh, dưỡng huyết, nhuận táo, chống lão hóa, giảm ho, tiêu độc, cầm máu... Hải sâm thường được dùng trong các trường hợp tâm khí hư, thận khí suy, khí huyết kém, suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, di tinh, liệt dương, tiểu tiện khó, tiểu buốt, táo bón, phụ nữ sau sinh... Các nhà nghiên cứu tại Nga, Nhật Bản và Trung Quốc còn tìm thấy trong hải sâm chứa các saponin có cấu trúc hóa học tương tự các saponin trong nhân sâm, nấm linh chi. Các saponin này có những hoạt tính chống sưng và chống ung thư. Hiện nay, các nhà khoa học đang nghiên cứu sử dụng các hoạt chất holothurin trích từ hải sâm để làm thuốc giảm sưng đau, kháng nấm, chống lại một số bệnh ung thư. Hải sâm đúng là quý và tốt như đã nêu song lưu ý là chúng có đến 1.100 loài và không phải loài hải sâm nào cũng ăn được vì có khoảng 30 loài chứa độc tố. Tại vùng biển Nha Trang, có loài hải sâm Holothuria martensii không ăn được. Một lưu ý nữa là những người bị tiêu chảy, bị lỵ, viêm đại tràng cấp tính, hoạt tinh, người có thể tạng đàm thấp (mập phì) thì không nên dùng hải sâm. Theo đông y, khi đang dùng các đơn thuốc có vị cam thảo cũng không nên ăn hải sâm. |
Vọng Xưa
Bình luận
Ý kiến của bạn
Tại sao nên xét nghiệm vi chất cho bé?
Sống khỏe - 3 giờ trướcXét nghiệm vi chất cho bé là bước quan trọng giúp phát hiện sớm các thiếu hụt vi chất thiết yếu, từ đó hỗ trợ chăm sóc và phát triển toàn diện cho bé.
3 cách giúp người thoát vị đĩa đệm ngủ ngon hơn mỗi đêm
Sống khỏe - 3 giờ trướcThoát vị đĩa đệm là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau lưng và khó ngủ. Người bệnh thường khó tìm được tư thế ngủ thoải mái, dẫn đến giấc ngủ bị gián đoạn, cơ thể mệt mỏi và quá trình phục hồi chậm.
Nam kỹ sư không qua khỏi khi ngừng tim trong nhà vệ sinh lúc sáng sớm
Y tế - 6 giờ trướcNgười đàn ông vào nhà vệ sinh lúc sáng sớm, quá lâu không ra ngoài, khi gia đình phá cửa phát hiện thì đã bất tỉnh, hôn mê, ngừng tim.
Bệnh viện K triển khai 'không giấy tờ', người dân có lợi gì?
Y tế - 6 giờ trướcSau hơn 4 tháng thử nghiệm, bệnh án điện tử đã được triển khai ở Bệnh viện K, dữ liệu hàng trăm nghìn người bệnh ung thư được thu gọn trên một hệ thống.
Người đàn ông nhập viện vì phình động mạch chủ sau 10 năm bị nhồi máu cơ tim từ dấu hiệu nhiều người Việt bỏ qua
Sống khỏe - 6 giờ trướcGĐXH - Người đàn ông nhập viện phát hiện phình động mạch chủ từ dấu hiệu đau tức bụng. Trước đó 10 năm, ông từng bị nhồi máu cơ tim, được đặt hai stent mạch vành và tái khám đầy đủ.
Loại rau ở chợ Việt nhiều sắt hơn thịt bò, chuyên gia Mỹ đánh giá bổ bậc nhất: Giúp kiểm soát đường huyết và thải độc gan hiệu quả
Bệnh thường gặp - 10 giờ trướcGĐXH - Cải bó xôi với hàm lượng chất dinh dưỡng phong phú, được nhiều chuyên gia dinh dưỡng đánh giá cao.
Bổ sung gì để khỏe khi giao mùa? Những thực phẩm 'vàng' giúp tăng sức đề kháng cực nhanh
Bệnh thường gặp - 15 giờ trướcGĐXH - Giao mùa, cơ thể dễ mệt mỏi và bệnh vặt. Chỉ cần bổ sung những thực phẩm giàu dưỡng chất này, sức đề kháng của bạn sẽ được ‘nâng cấp’ ngay lập tức.
Đột ngột đau đầu trong lúc đang quét nhà, người phụ nữ 48 tuổi đi khám phát hiện vỡ túi phình động mạch não
Bệnh thường gặp - 1 ngày trướcGĐXH - Người phụ nữ bị vỡ túi phình động mạch não nhập viện với biểu hiện đau đầu dữ dội mà không có dấu hiệu báo trước, cũng không giống bất kỳ cảm giác nào chị từng trải qua.
Người phụ nữ 40 tuổi bị cường giáp nhập viện nguy kịch thừa nhận một sai lầm nhiều người Việt mắc phải
Bệnh thường gặp - 1 ngày trướcGĐXH - Nghĩ bệnh cường giáp đã được kiểm soát tốt nên người bệnh ngưng thuốc và bỏ tái khám. Sau một năm bị biến chứng đe dọa vào cơn bão giáp, nguy hiểm tính mạng.
5 loại quả ăn cả vỏ còn bổ hơn cả ruột
Sống khỏe - 1 ngày trướcGĐXH - Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng vỏ của nhiều loại trái cây chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao hơn so với phần ruột.
Không chỉ do di truyền: Ung thư vú đang gia tăng vì 5 thói quen này, bạn đã biết chưa?
Bệnh thường gặpGĐXH - Ung thư vú là căn bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ. Phát hiện sớm và thay đổi lối sống có thể giúp phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
