Giải mã công dụng phòng the của “nhân sâm của biển” từng được các bậc quân vương sủng ái
GiadinhNet - Phương Đông vốn là nơi xuất phát của nhiều loại “cao lương mỹ vị” nổi tiếng. Trong đó, không thể không kể đến hải sâm (tên khoa học là Stichopus japonicus selenka) – một loại động vật không xương sống, sống ở biển, trên đáy cát hoặc san hô chết, tập trung nhiều nhất ở độ sâu 2-5 m, hay gặp ở vùng vịnh và những nơi có nhiều đá ngầm.
 |
|
Hải sâm là một trong 8 món ăn “cao lương mỹ vị” nổi tiếng của phương Đông. |
Từ xa xưa, hải sâm đã trở thành vật phẩm tiến cống quý giá cho vua chúa – những người luôn cần sự mạnh mẽ trên cả chiến trường lẫn hậu cung hàng ngàn mỹ nữ. Các y gia xưa còn sử dụng loại hải sản này trong các bài thuốc điều trị chứng liệt dương, yếu sinh lý cho nam giới.
Công dụng phong phú
Hải sâm còn gọi là đỉa biển. Đông y coi nó là món ăn rất có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là công dụng trong chốn phòng the. Theo y học cổ truyền, hải sâm vị mặn, tính ấm, có công dụng bổ thận ích tinh, dưỡng huyết nhuận táo, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như tinh huyết hao tổn, hư nhược, liệt dương, di tinh, mộng tinh, tiểu tiện nhiều lần, táo bón... Trong các sách dược liệu và y học cổ, hải sâm có công dụng khá phong phú: Bổ ích cường tráng, đặc biệt tốt đối với các trường hợp tinh huyết hư tổn; bổ thận điền tinh, thích hợp với các trường hợp di tinh, liệt dương, tiểu tiện nhiều lần về đêm; tư âm nhuận táo, dùng rất tốt cho những người bị táo bón, tiêu khát (tiểu đường); lợi niệu thoái hoàng, thích hợp cho những trường hợp bị phù thũng nguyên nhân do thận và bệnh lý vàng da do các nguyên nhân khác nhau; bổ huyết, thường dùng cho các trường hợp thiếu máu; kháng ung, thường dùng để điều trị hỗ trợ cho các trường hợp ung thư…
Bởi nhiều công dụng như vậy nên từ xa xưa, hải sâm đã được coi là một trong “tứ đại danh thái” (bốn loại thực phẩm nổi tiếng) cùng với óc khỉ, tay gấu và yến sào của ẩm thực cổ truyền phương Đông và được mệnh danh là “nhân sâm của biển cả”. Về mặt thực phẩm, nhiều y gia coi thịt hải sâm là một trong tám món ăn “cao lương mỹ vị” nổi tiếng (bát trân) của phương Đông cùng với yến sào, bào ngư, vây cá...
Hải sâm được coi trọng ở Malaysia, Trung Quốc, Nhật Bản, Indonesia do người ta tin tưởng vào tác dụng chữa bệnh của nó. Tại Trung Quốc, ngay từ thời nhà Thương (thế kỷ XVI-XV trước Công nguyên) – triều đại đầu tiên được công nhận về mặt lịch sử là một triều đại ở nước này, hải sâm đã được coi trọng. Tương truyền vào thời này, có một đầu bếp tên là Duẩn Y đã chế biến ra 8 món ăn nổi tiếng gọi là “trư bát trân” từ các loại “cao lương mỹ vị” để phục vụ nhà vua; trong đó nổi tiếng nhất là món “canh thuốc quốc bảo” (món canh quý của quốc gia) với thành phần chính là hải sâm. Chính món canh thuốc này giúp vua Thành Thang – vị vua sáng lập nhà Thương hồi phục sức khỏe sau một trận ốm nghiêm trọng. Thể lực nhà vua được khôi phục dồi dào, sắc mặt hồng hào và sinh liền mấy hoàng tử sau đó.
Nhờ công lao này và tài nấu ăn làm hài lòng mấy đời vua mà Duẩn Y được phong chức “Phụ Bật” (tương đương Tể tướng); khi ông mất còn được cử hành tang lễ theo nghi thức dành cho thiên tử. Món canh thuốc với thịt hải sâm của đầu bếp Duẩn Y được lưu truyền qua các triều đại phong kiến Trung Hoa tới tận ngày nay. Nó là món ăn đại bổ mà chỉ hoàng đế được dùng để nâng cao sinh lực.
Ngoài Trung Hoa, nhiều quốc gia khác cũng rất coi trọng hải sâm. Thịt hải sâm được làm sạch trong khoảng vài ngày. Người ta thường mua hải sâm khô và nấu cho mềm dưới dạng món súp hoặc món hầm hoặc om và món hải sâm nhìn giống món thạch nhưng ăn không ngon lắm. Trong ẩm thực Nhật Bản, món Konotawa được nấu bằng hải sâm nấu thành cao, ướp muối và xử lý khô để ăn dần. Trong các nước châu Âu, chỉ có Nga có điều kiện để nuôi hải sâm ở thành phố Vladivostok. Nhiều loại hải sâm ở Malaysia được cho là cho tác dụng chữa bệnh. Có nhiều công ty dược phẩm sản xuất dược phẩm bằng hải sâm dưới dạng dầu, kem hoặc thuốc xức trong đó có một số thuốc uống. Có nhiều nghiên cứu nghiêm túc về tác dụng phục hồi mô của chiết xuất hải sâm đã được tiến hành.
“Thần dược” được y học hiện đại thừa nhận
 |
|
Hải sâm mang lại giá trị kinh tế lớn nên hải sâm đang được nuôi nhiều ở các vùng biển nước ta. |
Theo kết quả nghiên cứu của dinh dưỡng học hiện đại, hải sâm là một trong những loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng hết sức phong phú. Các nhà khoa học Trung Quốc ước tính, cứ 100g hải sâm khô có chứa 75,6g protein, cao gấp 5 lần so với thịt lợn nạc và 3,5 lần so với thịt bò, chỉ số này ở hải sâm Việt Nam là 63,23-67,22g. Trong hải sâm còn có hàm lượng cao các acid amin quý như lysine, proline, arginine, histadine, acid glutamic, thionine, leucine, isoleucine, acid aspartic, tyrosine... và nhiều nguyên tố vi lượng như P, Cu, Fe, Mn, Zn..., đặc biệt là Se - một chất giải độc kỳ diệu, làm vô hiệu hóa các kim loại nặng đi vào cơ thể qua đường ăn uống như Pb, Hg để thải ra nước tiểu. Ngoài ra, trong thành phần hải sâm còn có các loại vitamine như B1, B2, B12, C..., hormone testosteron và progesteron, các chất có hoạt tính sinh học như lectin, saponin glucoside (các glucoside triterpen), trong đó có 2 loại saponin là Rg (gây hưng phấn thần kinh, chống mỏi mệt và tăng cường thể lực) và Rh (có tác dụng ức chế tế bào ung thư).
Kết quả nghiên cứu dược lý học hiện đại còn cho thấy, hải sâm bổ sung các yếu tố tạo máu, tăng tuần hoàn máu, cải thiện khả năng hấp thu oxy và chống mệt mỏi cơ tim. Đây chính là lời giải thích cho tác dụng tăng cường “chuyện ấy” của loài thủy sản này. Bên cạnh đó, các nhà khoa học đã chứng minh lượng testosteron trong hải sâm khô cao gấp 400 lần so với lượng có trong thịt gà trống. Trong khi đó, chất testosteron, theo y học, giữ vai trò quyết định khiến đấng mày râu có thực sự “nam tính” hay không và “nam tính” đến mức nào.
Hải sâm có nhiều cách sử dụng, người ta thường dùng để chế biến thành các món ăn hoặc ngâm rượu. Các món ăn từ hải sâm có tác dụng tăng cường sinh lực là hải sâm xào mướp đắng, hải sâm hầm thịt dê, hải sâm nấu mực và chim cút, chè hải sâm… Về loại rượu hải sâm với công dụng “ông uống, bà khen”, BS Cao Thị Thanh Hương, Trung tâm Thừa kế ứng dụng Đông y, Hội Đông y Hà Nội cho biết, rượu hải sâm tốt không chỉ với đàn ông mà phụ nữ cũng uống được. Người hay bị lạnh chân tay uống rất tốt. Nên uống vào buổi tối trước khi đi ngủ - kể cả vào mùa nóng. Rượu hải sâm sau khi ngâm nên để ít nhất 3 tháng 10 ngày mới nên uống. Tuy nhiên, những người cường dương, hay nóng, bốc hỏa (biểu hiện là mặt hay đỏ, đặc biệt là ở gò má, cảm giác nóng phừng phừng) thì không nên dùng bởi dùng vào sẽ thăng dương, vượng quá lại phản tác dụng.
|
Lưu ý những loài chứa độc tố
Hải sâm là một loại dược liệu quý, một loại thực phẩm cao cấp do tính chất bổ dưỡng và hương vị thơm ngon, hấp dẫn của chúng sau khi chế biến. Người ta có thể dùng hải sâm tươi hoặc khô để chế biến các món ăn. Về mặt dinh dưỡng, hải sâm là loại thực phẩm chứa nhiều chất đạm (đến 55%), ít chất béo. Thành phần chất đạm gồm nhiều acid amin cần thiết cho cơ thể như glycine, arginine, leucine, alanine, glutamine, tauri. Hải sâm còn chứa nhiều chất khoáng vi lượng có ích như kẽm, sắt, đồng, i-ốt, crôm... hơn các loài thủy, hải sản khác. Theo đông y, hải sâm có vị mặn, tính ấm, vào hai kinh tâm và thận; tác dụng bổ thận, tráng dương, ích tinh, dưỡng huyết, nhuận táo, chống lão hóa, giảm ho, tiêu độc, cầm máu... Hải sâm thường được dùng trong các trường hợp tâm khí hư, thận khí suy, khí huyết kém, suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, di tinh, liệt dương, tiểu tiện khó, tiểu buốt, táo bón, phụ nữ sau sinh... Các nhà nghiên cứu tại Nga, Nhật Bản và Trung Quốc còn tìm thấy trong hải sâm chứa các saponin có cấu trúc hóa học tương tự các saponin trong nhân sâm, nấm linh chi. Các saponin này có những hoạt tính chống sưng và chống ung thư. Hiện nay, các nhà khoa học đang nghiên cứu sử dụng các hoạt chất holothurin trích từ hải sâm để làm thuốc giảm sưng đau, kháng nấm, chống lại một số bệnh ung thư. Hải sâm đúng là quý và tốt như đã nêu song lưu ý là chúng có đến 1.100 loài và không phải loài hải sâm nào cũng ăn được vì có khoảng 30 loài chứa độc tố. Tại vùng biển Nha Trang, có loài hải sâm Holothuria martensii không ăn được. Một lưu ý nữa là những người bị tiêu chảy, bị lỵ, viêm đại tràng cấp tính, hoạt tinh, người có thể tạng đàm thấp (mập phì) thì không nên dùng hải sâm. Theo đông y, khi đang dùng các đơn thuốc có vị cam thảo cũng không nên ăn hải sâm. |
Vọng Xưa
Bình luận
Ý kiến của bạn
5 lợi ích sức khỏe hàng đầu của hạt chia
Sống khỏe - 2 giờ trướcHạt chia là một trong những loại thực phẩm bổ dưỡng được mệnh danh là 'siêu thực phẩm'. Chỉ với một lượng nhỏ hạt chia mỗi ngày, bạn đã nạp vào cơ thể một lượng đáng kể các dưỡng chất quan trọng.
Người bệnh suy thận và bệnh tiểu đường cần biết điều này! Nên và không nên ăn gì để kéo dài tuổi thọ?
Bệnh thường gặp - 3 giờ trướcGĐXH - Bệnh suy thận mạn và bệnh tiểu đường có nhiều biến chứng khó lường, nhưng có thể được quản lý hiệu quả nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.
Ba mẹ con cùng mắc ung thư
Y tế - 4 giờ trướcBa mẹ con cùng phát hiện mắc ung thư tuyến giáp do yếu tố di truyền, sau một lần khám sức khỏe định kỳ.
Cách uống cà phê có thể làm giảm nguy cơ tử vong
Sống khỏe - 5 giờ trướcCà phê không chỉ giúp tỉnh táo vào buổi sáng mà thức uống đắng này còn có tác dụng giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2, bệnh tim và tử vong. Tuy nhiên cần có cách uống đúng.
Bất ngờ 'thủ phạm' khiến người phụ nữ 40 tuổi bị rong kinh suốt 20 ngày
Mẹ và bé - 18 giờ trướcGĐXH - Người phụ nữ 40 tuổi đi khám vì bị rong kinh, kết quả giải phẫu bệnh cho thấy quá sản nội mạc tử cung điển hình. Cần phải điều trị bằng thuốc nội tiết, kháng sinh và tư vấn đặt dụng cụ tử cung chứa thuốc nội tiết.
Người phụ nữ 61 tuổi suy gan nặng, nguy cơ tử vong cao do chủ quan với dấu hiệu này
Y tế - 23 giờ trướcGĐXH - Tại bệnh viện, bệnh nhân được chẩn đoán xơ gan mất bù, viêm gan B mạn tính, suy gan rất nặng, nguy cơ tử vong cao nếu không được ghép gan kịp thời.
Người đàn ông 33 tuổi ở Phú Thọ đi khám vì đau đầu âm ỉ, bác sĩ làm ngay điều này để ngăn ngừa đột quỵ
Bệnh thường gặp - 1 ngày trướcGĐXH - Đặt stent chuyển dòng là phương pháp tối ưu được bác sĩ áp dụng để điều trị các túi phình khó, chưa vỡ, được xem là “chìa khóa” ngăn ngừa đột quỵ.
Người phụ nữ suýt tử vong vì mỡ máu cao gấp 37 lần
Bệnh thường gặp - 1 ngày trướcNhập viện trong tình trạng đau bụng dữ dội, người phụ nữ 37 tuổi được chẩn đoán viêm tụy cấp do mỡ máu tăng vọt.
Loại quả rẻ tiền, giàu dinh dưỡng, người bệnh suy thận ăn theo cách này để kéo dài tuổi thọ
Bệnh thường gặp - 1 ngày trướcGĐXH - Người bệnh suy thận ăn được trứng. Tuy nhiên, chỉ nên dùng tối đa 3-4 quả trứng/ tuần bởi thực phẩm này khá giàu cholesterol...
Nam thanh niên 30 tuổi tiên lượng nặng sau khi ăn tiết canh và những điều nhất định nên biết về món ăn 'khoái khẩu' này
Sống khỏe - 1 ngày trướcGĐXH - Sau 3 ngày ăn tiết canh, bệnh nhân được đưa đến viện trong tình trạng rất nặng, nhiễm khuẩn huyết và suy đa cơ quan. Tiên lượng hiện tại rất dè dặt.
Người phụ nữ 61 tuổi suy gan nặng, nguy cơ tử vong cao do chủ quan với dấu hiệu này
Y tếGĐXH - Tại bệnh viện, bệnh nhân được chẩn đoán xơ gan mất bù, viêm gan B mạn tính, suy gan rất nặng, nguy cơ tử vong cao nếu không được ghép gan kịp thời.
