Huyền thoại những ngôi đền cá Ông
GiadinhNet - Dọc những vùng biển có cá Ông (cá voi) dạt vào và ở lại tại Quỳnh Lưu- Nghệ An đều lưu truyền những câu chuyện lạ lùng nhuốm màu kỳ bí.
![]() |
Những ngôi mộ cá Ông được xây cất cẩn thận trong ngôi đền Đức Ông ở Quỳnh Thọ, Quỳnh Lưu, Nghệ An. |
Tục thờ cá Ông là tín ngưỡng lâu đời của người dân biển Quỳnh Lưu, như trở thành một nét văn hóa gắn liền với cuộc sống hàng ngày. Cá Ông chính là cá voi xanh, khi gặp người bị nạn trên biển sẽ cứu sống đưa lên bờ. Bắt nguồn từ lẽ đó mà người dân quan niệm rằng cá Ông sẽ mang lại may mắn, phước lành, làm ăn phát đạt cho người đi biển. |
Theo lời kể của cụ Ngô Xuân Trước (94 tuổi), người am hiểu và nắm rõ nhất về lịch sử ngôi đền: Đền Đức Ông đã có từ thế kỷ XIII. Ngày đó, ngồi đền không phải thờ cá Ông mà thờ vua nhà Trần, sau đó thì thờ cả Sát Hải tướng quân Yết Kiêu, người có biệt tài về nghề sông nước, có công đánh giặc Nguyên Mông.
Đến thời nhà Nguyễn (Đồng Khánh năm thứ nhất), Ông cá voi đầu tiên mới dạt vào đây và được nhân dân đưa vào ngôi đền tôn làm Đại Nhân ngư ông cùng thờ. Sau đó, ngôi đền được đưa vào trong làng để nhân dân tiện thờ cúng, chỉ còn lại cái móng phía ngoài biển.
Tuy nhiên vùng đất Lạch Thơi chẳng biết có nhân duyên gì mà năm 1942, lại có tiếp một Ông cá voi nữa dạt vào. Điều đặc biệt là lúc đó Ông vẫn còn sống. Người dân tìm cách đưa Ông trở lại biển khơi nhưng Ông vẫn cứ quay về cửa lạch. Đến đúng ngày 17/3 thì Ông từ trần. Ngư dân làng Quỳnh Thọ bèn lập lại ngôi đền ở móng cũ ngoài cửa biển, rồi thờ rước các vị ngày xưa cùng vào thờ với Ông. Từ đó ngôi đền tọa lạc yên ổn ở vùng đất quay mặt ra biển.
Sự việc lại tiếp tục xảy ra khiến người dân càng tin hơn vào sự thiêng liêng của mảnh đất này khi cách đây 25 năm, tức năm 1987, một cá Ông nhỏ, gọi là Tiểu Nhân Ngư hoàng Cô dạt vào và cũng được nhân dân đưa vào đền.
Ông Mai Văn Nhâm (70 tuổi) là người hiện đang trông coi ngôi đền cho biết: "Hàng năm, dân làng chúng tôi vẫn vẫn lấy ngày 17/3, chính là ngày mà Ông thứ hai đã về đây rồi mới từ trần làm ngày giỗ chung của các Ông. Các Ông linh thiêng lắm! Còn nhớ ngày Ông về, Ông vẫn còn sống. Ông đi từ phía ngoài Quỳnh Long, Quỳnh Thuận, Quỳnh Hải... rồi vào đây, cứ lặn xuống, rồi lại nổi lên phụt nước như một con tàu. Nhưng hễ ngư dân dùng thuyền đưa ông trở ra biển thì Ông lại quay vào.
Không chỉ ở xã Quỳnh Thọ có đền thờ cá Ông mà ở những xã khác như Quỳnh Long, Quỳnh Tiến... đều có những ngôi miếu và mộ thờ cá Ông. Đối với những người dân biển, nơi nào được cá Ông vào và ở lại đồng nghĩa là sẽ đem những may mắn, an lành, phát đạt. Vì thế họ luôn tổ chức làm đám tang, chôn cất rồi xây dựng đền, miếu để thắp hương thờ cúng cá Ông.
Tháng 8 năm 2011, một cá Ông dạt vào bãi biển Quỳnh Tiến, nặng tới 9,8 tấn làm náo động cả một vùng quê biển. Bà Hứa Thị Sơn (66 tuổi) nói: "Hôm đấy quả là một ngày đặc biệt, tôi cứ nhớ như in cho tới tận bây giờ. Ông to lắm,vì thế người ta không thể chôn Ông theo cách bình thường được mà phải xẻ ông ra. Từ lúc bắt đầu xẻ ông ra cho đến lúc đưa sang làng bên kia (làng Sơn Hải, xã Quỳnh Tiến) để chôn cất trời mưa như trút.
![]() |
Ông Mai Văn Nhâm - người trông coi đền Đức Ông bên mộ cá voi. |
Ông Hồ Ngọc Cường, Phó chủ tịch UBND xã Tiến Thủy cho biết: Người dân biển họ luôn có một niềm tin đối với cá Ông, bắt nguồn từ việc cá voi là loài cá luôn cứu người hay tàu thuyền bị nạn trên biển. Ngày xưa đi biển, mỗi lần nhìn thấy cá voi là ngư dân lại rắc muối và gạo xuống. Xã Quỳnh Tiến có một ngôi miếu thờ cá Ông, tại đây chôn một cái xương cá do người dân đi biển vớt được, và một ngôi mộ cá Ông ở ngoài eo biển chôn cất con cá Voi mà năm ngoái đã dạt vào đây. Người dân đi biển vẫn thường ra 2 nơi đó thắp hương, cầu khấn để cá Ông phù hộ cho họ đi thuyền gặp nhiều may mắn, bội thu, thuận buồm xuôi gió và bình an trở về. |
Chuyện kể lại cách đây cũng khá lâu, có một thanh niên vào đền nói năng bậy bạ, đập phá lung tung, về nhà bỗng phát bệnh. Gia đình chữa hết thầy này thuốc khác thuốc mà vẫn không khỏi. Anh ta cứ mê sảng suốt ngày. May mà người nhà đến đền đặt lễ, xin nước dược về uống thì bỗng chốc anh thanh niên đó khỏe lại ngay(?!). Ông Nhâm cũng nói: "Bây giờ người ta uống thuốc Tây nhiều chứ ngày xưa, trong dân làng có người bị ốm, cứ ra đền xin nước dược về uống là khỏi. Trong đền còn để sẵn cả một chum nước để người dân đến lấy nước. Có người, không biết thế nào lại đi lấy trộm cái chum về, đêm nằm thấy có người đến đòi mà phải mang ra trả đấy."
Thời cải cách, thực hiện việc bài trừ duy tâm và mê tín dị đoan, người ta cũng đã đến để dỡ ngôi đền này. Tuy nhiên, khi có người trèo thang lên, vừa chạm tay vào viên ngói một cái là người đã ngã ngay xuống đất, nhưng lại không hề hấn gì. Thấy vậy, người ta mới sợ, không dám phá đền nữa.
Đến những năm 1980, khi bộ đội, dân quân muốn xây chòi canh biển ở chỗ ngôi đền này, nhân dân lập bàn thờ cúng xin các thần cho phép, lễ xong thì ngôi đền bốc cháy rừng rực. Người ta bảo nhau: "Thế là các ngài cho phép rồi đấy" lúc đó mới tiến hành xây dựng. Đến nay, đền thờ chỉ là một phần phía sau của đền ngày xưa thôi và đã được tu tạo lại nhiều.
Sự linh thiêng, kỳ bí của đến thờ Đức Ông còn được ông Nhâm kể lại bằng chuyện chính ông "tai nghe, mắt thấy, tay sờ". Ông kể: "Cách đây mới chỉ có 3 năm, lúc đó chúng tôi định xây lại tường bao ngoài đền cho chắc chắc, khi đào móng lên thì gặp phải phiến đá chắn lại, dưới đó ngóc lên cái đầu một con rắn hổ mang to như bắp chân. Ai cũng sợ, không dám đào tiếp. Nhưng tôi lại tin chắc chắn rằng đó không phải là một con rắn bình thường, mà là thần hiển linh.
Tin vào sự linh thiêng của ngôi đền với nhiều những câu chuyện kỳ lạ xảy ra nên cứ vào ngày rằm và mùng 1 là người dân lại đến thắp hương rất đông. Không chỉ dân ở trong làng Quỳnh Thọ mà còn dân cả những nơi khác đến nữa. Họ đến mang theo ít hoa quả, hương vàng, thắp nén nhang để cầu xin Ông cho sức khỏe, may mắn, thành đạt trong công việc. Hay đơn giản là đổi lấy sự bình an trong tâm mình khi tin rằng những lời thành khẩn đến được với đức Ông thì sẽ được phù hộ cho người thân đang đi đánh cá ngoài khơi xa được an toàn và bội thu.
Ngư dân xã Quỳnh Tiến cũng thờ cúng cá Ông rất thành kính. Bà Thị Sửu cho biết: "Con trai tôi đi biển, cứ mỗi lần tàu thuyền ra khơi là ở nhà con dâu tôi lại mang hương ra mộ cá Ông hoặc ra miếu thắp hương để cầu bình an cho chồng".
Bá Hứa Thị Sơn cũng khẳng định: "Người dân biển chúng tôi tin vào cá Ông lắm. Từ ngày Ông về đến nay, công việc làm ăn của dân ở đây phát đạt hơn nhiều. Thuyền bây giờ mỗi lần ra khơi, cứ chu kỳ 15 ngày là về, thuyền lớn thì cũng thu được đến 500 triệu, thuyền bé hơn thì 250 - 300 triệu, còn trung bình là 400 triệu đồng. Tôi có 2 người con đi câu nên cũng vẫn thường đến miếu, hoặc ra ngôi mộ ngoài biển thắp hương cầu khấn Ông phù hộ".

Xe ô tô cháy trơ khung khi đang đỗ trong ngõ ở Hà Nội
Đời sống - 24 phút trướcGĐXH - Sáng 20/4, chiếc xe ô tô con trong lúc dừng đỗ trong ngõ ở quận Đống Đa, TP Hà Nội thì bất ngờ bốc cháy dữ dội.

Thót tim cảnh người đi xe máy gặp tai nạn nghiêm trọng do trái bóng bé trai vô tình làm rơi
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Bé trai trong lúc chơi bóng trên vỉa hè đã vô tình làm lăn bóng xuống đường khiến người đi xe máy cán trúng, gặp tai nạn nghiêm trọng.

3 trường hợp này sẽ bị tạm dừng việc hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng
Đời sống - 1 giờ trướcGĐXH - Dưới đây là những trường hợp sẽ bị tạm dừng việc hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024.

Diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh 2/9 tại Quảng trường Ba Đình
Thời sự - 2 giờ trướcPhó Thủ tướng giao Bộ Quốc phòng xây dựng Đề án diễu binh, diễu hành tại Quảng trường Ba Đình nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9.

Một công an xã bị thương khi bắt đối tượng tàng trữ ma túy
Pháp luật - 3 giờ trướcRạng sáng ngày 19/4, trong quá trình truy bắt đối tượng có hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy trên địa bàn, lực lượng Công an xã Thuận Quý (huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận) đã bị đối tượng chống trả quyết liệt, khiến một cán bộ công an xã bị thương.

Vụ phát hiện thi thể nam thanh niên trên đường mòn tại Khánh Hòa: Hiện trường có gì?
Thời sự - 5 giờ trướcNgười dân phát hiện nam thanh niên nằm bất động trên đường mòn gần quốc lộ 1. Quá trình kiểm tra, lực lượng chức năng xác định nam thanh niên đã tử vong từ trước đó.

Nhìn số cuối ngày sinh Âm lịch, biết ngay tương lai phú quý hay bần hàn
Đời sống - 5 giờ trướcGĐXH - Theo tử vi, ngày sinh có mối quan hệ nhất định đến số mệnh của con người đó. Qua số cuối của ngày sinh Âm lịch, người ta có thể biết phần nào về tài lộc trong vận trình của mình.

Bạn thân của liệt sỹ Nguyễn Đăng Khải: 'Phong bì mừng cưới thành phúng viếng tiễn biệt'
Đời sống - 6 giờ trướcAnh Hoàng Văn Nhật chia sẻ: “Trong nhóm chỉ còn vài người chưa lập gia đình nên khi Khải tâm sự cuối năm sẽ làm đám cưới, ai cũng mừng. Ai ngờ, phong bì cưới chưa kịp trao, bây giờ đã thành phúng viếng tiễn biệt”.

Pháo hoa rực sáng trên bầu trời TP Hồ Chí Minh
Thời sự - 8 giờ trướcTối 19/4, bầu trời TP Hồ Chí Minh rực sáng bởi màn bắn pháo hoa tầm cao tại công viên bờ sông Sài Gòn.

Thông tin mới nhất về khối không khí lạnh đang tràn xuống miền Bắc khiến nền nhiệt giảm sâu bao nhiêu?
Thời sự - 9 giờ trướcGĐXH - Trung tâm Khí tượng Thủy văn dự báo từ ngày 23/4, không khí lạnh yếu tác động, trời chuyển mưa, giảm nhiệt.

Các loại giấy tờ sử dụng đất bắt buộc phải có khi làm sổ đỏ 2025
Đời sốngGĐXH - Sổ đỏ là thuật ngữ được sử dụng để gọi "Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất". Khi muốn làm sổ đỏ người dân cần phải chuẩn bị những loại giấy tờ gì?