Hà Nội
23°C / 22-25°C

Kỷ niệm 50 năm ngành DS-KHHGĐ Việt Nam (1): Từ một quyết định nhân văn

GiadinhNet - 50 năm trước đây, giữa lúc đất nước còn bị chia cắt, dân tộc Việt Nam phải đồng thời thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng dân tộc ở miền Nam để thống nhất đất nước, Hội đồng Chính phủ đã thông qua một Quyết định đặc biệt, đó là Quyết định số 216/CP, ngày 26/12/1961, về việc hướng dẫn sinh đẻ cho nhân dân, do Thủ tướng Phạm Văn Đồng ký.

> Kỷ niệm 50 năm ngành DS-KHHGĐ Việt Nam (2): Bước ngoặt lịch sử và sự chuyển biến toàn diện/ Kỷ niệm 50 năm ngành DS-KHHGĐ (3): Thành công nhờ sức mạnh tổng hợp/ Kỷ niệm 50 năm ngành DS-KHHGĐ Việt Nam (4): Lửa thử vàng/ Kỷ niệm 50 năm ngành DS-KHHGĐ Việt Nam (5): Nhận diện thách thức mới/ Kỷ niệm 50 năm ngành DS-KHHGĐ Việt Nam (cuối): Đồng hành vì mục tiêu dân số

50 năm qua, hàng ngàn, hàng vạn cán bộ, CTV dân số cơ sở đã không quản khó khăn vất vả “đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà” truyền thông lợi ích của việc sinh đẻ kế hoạch trong cộng đồng.
Ảnh: Dương Ngọc

Độc đáo và nhân văn

Tính độc đáo của Quyết định này ở chỗ, trong lúc hầu như phần lớn các nước trên thế giới chưa quan tâm đến vấn đề dân số, đến yếu tố dân số trong phát triển, thì Việt Nam, một nước vừa trải qua cuộc chiến tranh 9 năm ác liệt chống thực dân Pháp, lại rất quan tâm đến vấn đề này.

Khi đó, cả nước vừa hàn gắn các vết thương chiến tranh, vừa chung sức xây dựng cuộc sống mới ở miền Bắc, đồng thời chi viện cho đồng bào miền Nam tiến hành cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc để thống nhất Tổ quốc. Quyết định 216/CP đặt vấn đề điều chỉnh việc sinh đẻ, hay nói một cách rộng hơn là điều chỉnh sự phát triển dân số cho phù hợp với sự phát triển kinh tế- xã hội của đất nước, đã cho thấy sự nhìn xa, trông rộng của một chính sách đối với sự phát triển đất nước trong hiện tại và lâu dài.

Được coi là văn bản pháp quy đầu tiên của Nhà nước ta về công tác DS-KHHGĐ, Quyết định 216/CP còn là một quyết định mang đậm tính nhân văn - vì sự phát triển của con người. Ngay ở Điều 1, Quyết định đã khẳng định: "Vì sức khoẻ của người mẹ, vì hạnh phúc và hòa thuận của gia đình, vì để cho việc nuôi dạy con cái được chu đáo, việc sinh đẻ của nhân dân cần được hướng dẫn một cách thích hợp".
 
Tính nhân văn thể hiện rất rõ ở chỗ mục tiêu hàng đầu được nhấn mạnh tới không chỉ là những yếu tố về số lượng, mà là những yếu tố về chất lượng như sức khoẻ người mẹ, việc nuôi dạy con cái chu đáo... Trong đó còn nhấn mạnh tới mối quan hệ giữa việc sinh con đẻ cái với hạnh phúc và hoà thuận của gia đình, với hàm ý rằng: Số con trong mỗi gia đình phải phù hợp với điều kiện sức khoẻ, điều kiện kinh tế, khả năng chăm sóc và nuôi dạy thì gia đình mới hòa thuận, mới hạnh phúc.
 
50 năm - một chính sách nhất quán
 

Từ ý nghĩa của một quyết định mang tầm chiến lược và còn nguyên giá trị cho đến ngày nay, Thủ tướng Chính phủ đã lấy ngày 26/12 hàng năm làm Ngày Dân số Việt Nam (tại Quyết định số 326, ngày 19/5/1997) và ban hành Quyết định số 2161/QĐ-TTg, ngày 26/11/2010, lấy tháng 12 hằng năm là Tháng Hành động Quốc gia về Dân số.

Công tác DS-KHHGĐ hiện nay thực sự đã trở thành vấn đề trọng tâm của tất cả các quốc gia, các dân tộc trên thế giới. Đảng và Nhà nước ta sớm ý thức được vấn đề, đã có chủ trương và nhiều biện pháp thực hiện và sự nhất quán trong một quá trình dài, ngay từ văn bản có tính pháp quy đầu tiên về dân số.

Mục tiêu hàng đầu được chính sách dân số lúc bấy giờ nhấn mạnh chính là chất lượng dân số. Đó là sức khỏe người mẹ, là việc nuôi dạy con nên người phù hợp với điều kiện sức khỏe, điều kiện kinh tế - khả năng chăm sóc và nuôi dạy - để tạo nên gia đình hạnh phúc. Đối chiếu lại những điều khoản quy định trong Pháp lệnh Dân số sẽ thấy sự nhất quán của Đảng và Nhà nước ta qua 50 năm thực thi công tác DS-KHHGĐ.

Công tác DS-KHHGĐ có được thành công như hiện nay là nhờ vào sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng và Nhà nước; sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự tự nguyện tham gia của người dân vào chương trình DS-KHHGĐ. Điều 3 của Quyết định 216/CP nêu rõ: ''Các đoàn thể quần chúng gồm Hội Liên hiệp phụ nữ, Đoàn thanh niên Lao động, Tổng Công đoàn và Bộ Y tế sẽ cùng nhau thảo luận chương trình hoạt động nhằm thực hiện tốt đẹp chủ trương trên". Như vậy, ngay từ thuở ban đầu của Chương trình, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị thông qua tính xã hội hóa đã được nhấn mạnh qua việc nêu lên những đoàn thể quần chúng rộng rãi nhất, đại diện cho nguyện vọng và tư tưởng của người dân sẽ cùng với Bộ Y tế (cơ quan chuyên môn của Nhà nước) cùng nhau thảo luận chương trình hoạt động.

Quyết định cũng đã nêu lên cách làm phù hợp: ''Bước đầu cần tổ chức thực hiện việc hướng dẫn sinh đẻ trong cán bộ, công nhân, viên chức, bộ đội, sau đó sẽ rút kinh nghiệm và dần dần mở rộng trong nhân dân". Quan điểm chọn những đối tượng dễ chấp nhận trước để làm thí điểm từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm cần thiết để nhân rộng và từng bước chuyển sang các nhóm đối tượng khác, những đối tượng khó hơn chính là một quan điểm đúng đắn, được thực tiễn chương trình ở nước ta và nhiều nước khác khẳng định.
 
Việc thông tin - giáo dục - tuyên truyền về DS-KHHGĐ ở nước ta được thực hiện thường xuyên, liên tục và lâu dài. Đối tượng tuyên truyền không chỉ là các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, mà còn cho cả vị thành niên, thanh niên, mọi người dân từ thành thị tới nông thôn. Đặc biệt là phương pháp truyền thông đã tính đến yếu tố phù hợp đối với đồng bào các dân tộc ít người, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. Đó là công việc của mọi cấp, mọi ngành, của các đoàn thể, tổ chức xã hội và người dân cùng chung tay thực hiện.
 
Từ văn bản đầu tiên, Quyết định 216/CP ngày 26/12/1961, đến các văn bản mang tính toàn diện hơn như: Nghị quyết Hội nghị lần thứ IV Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa VII ngày 14/12/1993, Chiến lược Dân số dân số Việt Nam giai đoạn 2001 - 2010, Nghị quyết 47- NQ/TW ngày 22/3/2005 của Ban chấp hành Trung ương về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách DS-KHHGĐ, Pháp lệnh Dân số và Nghị định 104/NĐ-TW; Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011 - 2020... đã khẳng định tính nhất quán của Đảng và Nhà nước ta trong công tác DS-KHHGĐ.
 
Chính sách dân số của nước ta đang được điều chỉnh theo hướng bao quát toàn diện hơn các vấn đề dân số, chú trọng vấn đề chất lượng dân số nhằm thực hiện thành công mục tiêu bảo đảm sự hài hòa giữa ổn định dân số và phát triển bền vững của đất nước, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân. Ở đây, có thể thấy rõ nhất bước ngoặt lịch sử từ Nghị quyết Hội nghị TƯ 4, khóa VII về chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình.       

(Còn nữa)

Quyết định 216/CP - Hành động chính thức tham gia
chương trình dân số toàn cầu

Ngay tại thời điểm Quyết định 216/CP ra đời, có thể nói đó chính là thời điểm Việt Nam chính thức tuyên bố tham gia chương trình dân số toàn cầu.

Trước đó, đứng trước xu thế dân số thế giới ngày một tăng nhanh, nhiều quốc gia còn trong tình trạng đói nghèo, năm 1957, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã thông qua Nghị quyết về các vấn đề dân số. Đây là một giải pháp được đánh giá là đem lại lợi ích về nhiều mặt và có hiệu quả cao cho công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của nhiều quốc gia sau này.
 
Tuy nhiên, khi đó phần lớn các nước chưa quan tâm đến yếu tố dân số, gắn dân số với phát triển thì Quyết định 216/CP, ngày 26/12/1961 của Việt Nam đã thể hiện: Việt Nam là một trong những quốc gia sớm đi đầu trong việc thực hiện công tác DS-KHHGĐ.

Hà Thư

baoin
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Người phụ nữ 35 tuổi 'thoát' ung thư cổ tử cung nhờ thói quen làm một việc quan trọng này

Người phụ nữ 35 tuổi 'thoát' ung thư cổ tử cung nhờ thói quen làm một việc quan trọng này

Dân số và phát triển - 23 giờ trước

GĐXH – Theo các bác sĩ, phát hiện sớm ung thư cổ tử cung mang lại ý nghĩa quan trọng giúp tăng đáng kể tỷ lệ chữa khỏi bệnh, giảm nguy cơ tử vong, giảm thiểu biến chứng và gánh nặng điều trị.

Bụng to nhanh bất thường, cụ bà ở Hà Nội phát hiện mắc ung thư buồng trứng

Bụng to nhanh bất thường, cụ bà ở Hà Nội phát hiện mắc ung thư buồng trứng

Dân số và phát triển - 23 giờ trước

GĐXH - Tại bệnh viện, kết quả chẩn đoán xác định, bệnh nhân mắc ung thư biểu mô nhầy buồng trứng - một thể hiếm gặp của ung thư buồng trứng.

Người cao tuổi ăn sáng muộn ảnh hưởng tới sức khỏe và tuổi thọ

Người cao tuổi ăn sáng muộn ảnh hưởng tới sức khỏe và tuổi thọ

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Thời điểm ăn uống có thể là một yếu tố ít được chú ý nhưng lại có tác động sâu sắc đến sức khỏe và tuổi thọ của người cao tuổi.

Trí tuệ nhân tạo (AI) giúp phát hiện chính xác ung thư vú

Trí tuệ nhân tạo (AI) giúp phát hiện chính xác ung thư vú

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc phát hiện ung thư vú, đặc biệt là thông qua phân tích hình ảnh y tế. Trong tương lai AI sẽ là một công cụ hỗ trợ giúp nâng cao độ chính xác và tốc độ chẩn đoán bệnh.

4 nhóm phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư cổ tử cung

4 nhóm phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư cổ tử cung

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Ung thư cổ tử cung là một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ. Bệnh có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Dưới đây là 4 nhóm phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư cổ tử cung.

Cuộc chiến giành lại sự sống cho bé 2 ngày tuổi bị nhiễm trùng huyết sơ sinh

Cuộc chiến giành lại sự sống cho bé 2 ngày tuổi bị nhiễm trùng huyết sơ sinh

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

GĐXH - Bé trai bị nhiễm trùng huyết sơ sinh chào đời bằng phương pháp sinh mổ lấy thai thuận lợi. Nhưng chỉ nửa ngày sau, bé xuất hiện co giật, sốt cao, tím môi…

Nhiễm trùng tiết niệu có lây qua quan hệ tình dục không?

Nhiễm trùng tiết niệu có lây qua quan hệ tình dục không?

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

Quan hệ tình dục là một yếu tố nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu và khi bị nhiễm trùng tiết niệu sẽ gây khó khăn cho quan hệ tình dục và có thể khiến bệnh trầm trọng hơn.

Thận trọng với nhau cài răng lược khi mang thai

Thận trọng với nhau cài răng lược khi mang thai

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

GĐXH - Theo các bác sĩ, nhau cài răng lược là một trong những bệnh lý sản khoa đặc biệt nguy hiểm, đe dọa trực tiếp tính mạng của cả mẹ với thai nhi.

Điều trị hỗ trợ sinh sản làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ lên gấp 1,5 lần

Điều trị hỗ trợ sinh sản làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ lên gấp 1,5 lần

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Điều trị hỗ trợ sinh sản làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường thai kỳ lên 1,5 lần. Tuy nhiên, việc chẩn đoán và điều trị hiện còn chồng chéo giữa chuyên khoa Sản và Nội tiết, khiến thai phụ dễ bị bỏ sót, chẩn đoán muộn, dẫn đến nguy cơ biến chứng nặng cho cả mẹ và con.

6 bệnh lý có thể phải phẫu thuật cắt bỏ tử cung

6 bệnh lý có thể phải phẫu thuật cắt bỏ tử cung

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Cắt bỏ tử cung là một phẫu thuật lớn và thường chỉ được thực hiện khi có các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Dưới đây là những lý do phổ biến nhất mà bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật này trong một số trường hợp.

Top