Loại cây quý có nhiều ở Việt Nam nhưng hiếm trên thế giới, được người Trung Quốc thích mê: Vừa là gia vị, vừa là thuốc tốt

"Báu vật" tự nhiên mà hiếm quốc gia nào có

Hoa hồi, một trong những loại gia vị quý hiếm nhất thế giới, từ lâu đã trở thành niềm tự hào của nông sản Việt Nam. Theo Hiệp hội Gia vị Thế giới, Việt Nam hiện là một trong những quốc gia đứng đầu về sản lượng hoa hồi, bên cạnh Trung Quốc. Loài cây này không chỉ có giá trị kinh tế cao mà còn được xem là "báu vật" tự nhiên, một đặc sản hiếm hoi mà rất ít quốc gia trên thế giới có thể trồng được.

Với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đặc thù, cây hồi sinh trưởng mạnh mẽ ở vùng Đông Bắc Việt Nam, chủ yếu tại các tỉnh như Lạng Sơn và Cao Bằng. Điều này tạo nên lợi thế cạnh tranh độc đáo, giúp hoa hồi Việt Nam trở thành sản phẩm được nhiều quốc gia săn đón, từ châu Á đến châu Âu.

Trong năm 2023, ngành xuất khẩu hoa hồi Việt Nam đạt tổng sản lượng đạt hơn 16.000 tấn và kim ngạch xuất khẩu lên đến 83 triệu USD, tăng trưởng 26% so với năm trước. Mặc dù giá xuất khẩu trung bình giảm nhẹ xuống mức 6.376 USD/tấn, hoa hồi vẫn duy trì sức hút mạnh mẽ tại các thị trường lớn như Ấn Độ và Trung Quốc, chiếm gần 75% tổng sản lượng xuất khẩu.

Điều này chứng minh không chỉ giá trị kinh tế mà còn vị thế quan trọng của hoa hồi Việt Nam trong chuỗi cung ứng gia vị toàn cầu. Sản phẩm này đóng góp vào kim ngạch xuất khẩu và nguồn thu nhập ổn định cho hàng nghìn hộ dân tại các vùng trồng hồi, góp phần phát triển kinh tế địa phương một cách bền vững.

Hoa hồi còn được gọi là "cánh hoa nghìn tỷ," có những đặc điểm sinh học và điều kiện sinh trưởng đặc biệt. Đây là loại cây gỗ nhỡ cao từ 2–6 mét, có thân mọc thẳng, tán lá xanh tốt quanh năm và hình dáng thon như quả trám. Nếu được trồng và chăm sóc tốt, cây hồi sẽ bắt đầu ra hoa sau bốn năm.

Trong một năm, hoa hồi nở hai vụ, thường vào tháng 6 và từ tháng 8–9. Vụ hoa đầu tiên gọi là vụ tứ quý, còn vụ thứ hai được gọi là vụ hồi mùa. Năng suất của cây hồi cũng tăng dần theo thời gian, từ 0,5–1 kg/cây ở giai đoạn đầu lên đến 40–50 kg/cây khi cây trưởng thành, thường từ năm thứ 20 trở đi. Với mỗi chu kỳ thu hoạch, hoa hồi mang lại giá trị kinh tế cao, tạo nên nguồn lực quan trọng cho ngành nông nghiệp Việt Nam.

Vừa là gia vị quen thuộc, vừa là thuốc quý được săn đón

Không chỉ nổi bật trong ngành xuất khẩu, hoa hồi còn có vai trò to lớn trong đời sống ẩm thực và y học. Loài hoa này sở hữu mùi thơm đặc trưng, quyến rũ, thường được sử dụng làm gia vị trong các món ăn truyền thống như phở, thịt hầm hay nước sốt.

Quả hồi có hình dáng cánh sao độc đáo, sau khi được phơi khô và tán thành bột, trở thành một thành phần quan trọng trong gia vị ngũ vị hương nổi tiếng. Hương vị đặc biệt của hoa hồi không chỉ chinh phục khẩu vị của người dân châu Á mà còn được yêu thích tại các nước phương Tây, nơi nó góp mặt trong nhiều công thức chế biến bánh ngọt, thịt nướng và các món ăn cao cấp khác.

Ngoài giá trị ẩm thực, hoa hồi còn là nguyên liệu quý trong lĩnh vực y học và công nghiệp mỹ phẩm. Tinh dầu hồi, chiết xuất từ quả hồi, là thành phần chính trong nhiều loại thuốc xoa bóp, chế phẩm tiêu hóa và các sản phẩm chăm sóc sức khỏe.

Y học cổ truyền sử dụng hoa hồi để kích thích tiêu hóa, giảm đau bụng và hỗ trợ điều trị các bệnh về đường ruột. Ngay từ đầu thế kỷ 20, người Pháp đã nhận ra giá trị này và xây dựng nhà máy chế biến tinh dầu hồi tại Lạng Sơn, biến nguồn tài nguyên quý báu thành sản phẩm có giá trị cao. Ngày nay, tinh dầu hồi không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước mà còn xuất khẩu sang nhiều quốc gia, đóng góp thêm vào giá trị thương mại của sản phẩm.

Để bảo vệ và phát triển loài cây quý hiếm này, từ năm 2007, hoa hồi đã được Cục Sở hữu Trí tuệ Việt Nam công nhận chỉ dẫn địa lý, khẳng định đây là tài sản quốc gia cần được bảo vệ nghiêm ngặt. Việc xây dựng thương hiệu cho hoa hồi không chỉ nhằm mục tiêu tăng giá trị kinh tế mà còn góp phần bảo tồn một loài cây đặc trưng, giàu tiềm năng của đất nước.

Với mức giá dao động từ 150.000–200.000 đồng/kg trên thị trường nội địa, hoa hồi tiếp tục chứng minh sức hút của mình không chỉ ở giá trị kinh tế mà còn ở sự đa dụng, từ ẩm thực, y học đến công nghiệp chế biến.

Nhìn chung, hoa hồi là biểu tượng của sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, giữa giá trị tự nhiên và tiềm năng kinh tế. Loài cây này không chỉ đại diện cho nền nông nghiệp Việt Nam mà còn là minh chứng cho khả năng phát triển bền vững của các sản phẩm đặc sản địa phương.