Năm 2007: Nguy cơ hạn hán trên diện rộng đã lộ rõ

Ngay từ những ngày đầu năm mới, thời tiết đã trở nên oi bức, xảy ra tình trạng nắng nóng bất thường.

Tiến sỹ Nguyễn Viết Thi - Trưởng phòng Dự báo khí tượng thủy văn I (Trung tâm Dự báo Thuỷ văn Trung ương) cho biết: Như đã nhận định từ trước của Trung tâm KTTV TW và thực tế đã chứng minh, nhiệt độ trong tháng 1, 2 cao hơn trung bình hằng năm khá cao. Trong đó đáng kể nhất là Hà Nội, Vinh và một số khu vực phục cận khác nhiệt độ chênh lệch khoảng 5,1 độ C so với năm trước.

Lượng mưa chỉ đạt ở mức dưới và xấp xỉ chuẩn ở phía Bắc (Từ Huế trở ra), còn phía Nam (từ Đà Nẵng trở vào) lượng mưa đạt ở mức dưới chuẩn. Chính vì vậy, lượng nước tại các con sông ở những khu vực này có dấu hiệu cạn kiệt. Tính từ tháng 1 đến đầu tháng 3/2007, mực nước ở những con sông Bắc bộ so với hàng năm hao hụt nghiêm trọng.

Cụ thể: Sông Đà hụt 10%; Sông Thao hụt từ 15-26%; Sông Lô khả thi hơn khi mực nước cao hơn trung bình hàng năm (tích luỹ nước từ  quá trình thi công thuỷ điện Tuyên Quang), nhưng so với thực tế vẫn hụt khoảng 10%; Hạ lưu sông Hồng, sông Thái Bình (từ Việt Trì trở xuống) hụt từ 12-14%. Hiện nay, mực nước sông Hồng tại Hà Nội xuống rất thấp (1,12m so với mặt nước biển đo vào ngày 23/2/2007), đây là mức thấp kỷ lục so với hàng trăm năm qua.

Được biết, hiện các cơ quan KTTV quốc tế chưa chính thức thông báo về sự xuất hiện của El Nino, nhưng tác động của hiện tượng này đối với khí hậu toàn cầu và khu vực đã thể hiện tương đối rõ rệt. Đó là sự thiếu hụt đáng kể của lượng mưa ở phía Tây Thái Bình Dương, trong đó có cả Việt Nam. Nếu hiện tượng này tiếp tục kéo dài đến tháng 4 và 5/2007 như dự báo, thì khả năng gió mùa hè năm nay đến muộn sẽ rất cao, dẫn đến tình trạng thiếu hụt về lượng mưa vào cuối mùa khô, đầu mùa mưa (nhất là Nam Trung bộ và Tây Nguyên).

Trước những diễn biến phức tạp này, theo dự báo mực nước trên các con sông tiếp tục cạn kiệt và thiếu hụt nặng. Nước trên sông sẽ tiếp tục cạn khoảng 15%; Hạ lưu sông Hồng từ 25-30%; Sông Lô 30% (so với tháng 1 và 2/2007).

Theo Tiến sỹ Nguyễn Viết Thi, có 3 nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu hụt nước trên các con sông: Thứ nhất là do mùa lũ 2006 không có nhiều lũ lớn, tổng lượng nước thấp hơn trung bình nhiều năm. Đặc biệt, tại sông Thao, sông Lô, sông Thái Bình mùa lũ vừa qua kết thúc sớm bất thường (tháng 8/2006). Thứ hai là do nền nhiệt độ năm nay cao (một phần ảnh hưởng của hiện tượng EL Nino năm ngoái), đã làm bốc thoát hơi nước trên hệ thống các con sông. Thứ ba, hiện nay lượng nước bị sử dụng nhiều (đặc biệt là nguồn nước ngầm), nên khi không có mưa, mực nước ngầm thấp sẽ ảnh hưởng đến các con sông.

Do lượng nước trên các con sông ngày càng cạn kiệt, nên có thể xảy ra tình trạng hạn hán trên diện rộng và kéo dài hiếm thấy. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, sản lượng cây trồng và thuỷ điện, dịch bệnh có khả năng tái phát. Theo khuyến cáo từ Trung tâm dự báo KTTV TW, bà con nông dân cần cố gắng dùng các biện pháp kéo dài vụ lúa Đông Xuân cho trổ vào đầu tháng 5/2007 để tránh đợt rét cuối (rét nàng Bân).

Quốc Tuấn