Nắm đất nghĩa trang liệt sĩ trở thành bản đồ “Hồn thiêng đất Việt”
GiadinhNet - Sau nhiều năm rong ruổi trên chiếc xe máy cũ kĩ cùng với hành trang đơn sơ, nghệ nhân Võ Văn Hải đã đi khắp 63 tỉnh, thành để mang những nắm đất nghĩa trang về làm nên bản đồ “Hồn thiêng đất Việt”. Bên cạnh đó, ông còn sáng tạo ra “Bộ tem gỗ đầu tiên về cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam” được sách kỷ lục Việt Nam xác nhận.
Tấm bản đồ “Hồn thiêng đất Việt” được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk.
Từ chàng trai bán bóng trở thành nghệ nhân
Dạo một vòng quanh Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk (TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk), nghệ nhân Võ Văn Hải (SN 1955, tại Gò Công, tỉnh Tiền Giang) vừa kể về cuộc đời mình, vừa chỉ cho chúng tôi xem những tác phẩm mà ông coi đó là một phần hơi thở.
Ông sinh ra và lớn lên tại vùng quê Tiền Giang trong gia đình nông dân có 11 người con. Năm 1972, học chưa hết tú tài, ông đã vào Sài Gòn mưu sinh bằng nghề đạp xe ba gác.
Sau ngày giải phóng, tuy gia đình và công việc đã ổn định nhưng tận sâu trong lòng luôn thôi thúc ông bước chân đến nhiều vùng đất để khám phá những điều mới mẻ. Đến năm 1986, ông đưa cả gia đình đến sinh sống và lập nghiệp tại tỉnh Đắk Lắk. Với chiếc xe đạp cà tàng, ông rong ruổi khắp các nẻo đường để bán bong bóng dạo. Đến mỗi vùng miền, ông đều ghi chép lại những chuyện hay, món ngon vật lạ…
Mặc dù chỉ từ một người bán bong bóng hè phố nhưng bằng sự khéo léo, đam mê sáng tạo, khao khát chinh phục cái đẹp nên ông đã trở thành nghệ nhân sáng tạo ra nhiều tác phẩm đặc sắc.
Tuy nhiên, tận sâu trong thâm tâm ông luôn muốn làm điều gì đó cho đất nước Việt Nam. Ông nhớ lại những ngày chiến tranh, nhiều anh hùng đã phải đổ máu, hy sinh để bảo vệ sự bình yên cho đất nước. Có những người được gia đình tìm thấy đưa đi chôn cất, còn có những người phải bỏ mạng nơi đất khách quê người, máu họ thấm vào sâu trong lòng đất. Những nỗi đau của biết bao gia đình từ Bắc vào Nam đã thôi thúc ông thực hiện tấm bản đồ “Hồn thiêng đất Việt” để tạo niềm tin cho những bà mẹ Việt Nam, an ủi những người phụ nữ có con, có chồng ra đi mà không bao giờ trở về. Đồng thời, giúp cho những người con của các anh hùng liệt sĩ, thế hệ trẻ thấy được sự hy sinh cao cả của ông cha để từ đó nỗ lực, cố gắng hơn.
Ý tưởng đó ông cứ âm thầm giữ gìn. Sau đó, ông đã làm tờ trình gửi các cơ quan chức năng để cho ông được đi đến 63 tỉnh, thành và 4 đảo (Phú Quốc, Lý Sơn, Trường Sa và Côn Đảo) xin tiếp nhận đất ở các nghĩa trang liệt sĩ về làm bản đồ.
Ngày 1/11/2011, sau khi được sự đồng ý của các cơ quan chức năng, ông Hải bắt đầu cuộc hành trình từ Đắk Lắk chỉ với một chiếc xe máy cũ, vài bộ quần áo, công văn của các cơ quan có thẩm quyền và chiếc thùng làm bằng thiếc để đựng đất. Ông đến các nghĩa trang liệt sĩ và tìm những ngôi mộ vừa được di dời để lấy 2kg đất, rồi bọc cẩn thận vào túi.
Chiếc xe máy luôn rong ruổi cùng nghệ nhân Võ Văn Hải trên mọi nẻo đường Tổ quốc.
Do kinh phí tự túc nên những bữa cơm đạm bạc, vội vàng và những giấc ngủ chập chờn là điều không tránh khỏi đối với ông. Tuy nhiên, sự nổ lực cố gắng của ông chỉ mới được 1/3 chặng đường đã phải tạm hoãn lại, bởi đầu tháng 1/2012, ông phải chịu những cơn đau từ bệnh tật và cạn kiệt kinh phí.
Đến giữa năm 2013 khi sức khỏe ổn định dần, ông tìm đến một số Mạnh thường quân nhờ hỗ trợ kinh phí nhưng đều nhận lại những cái lắc đầu. Bên cạnh đó, gia đình cũng kịch liệt phản đối trước những dự định của ông. Thế nhưng không gì có thể ngăn được sự quyết tâm và nghị lực phi thường của ông. May mắn, ông được Trụ trì của chùa Hoa Lâm hỗ trợ 60 triệu đồng để hoàn thành nốt chặng đường còn dang dở.
Mãi đến ngày 20/5/2014, sau nhiều năm vất vả, đầy gian khổ, ông Hải đã hoàn thành việc lấy đất ở các nghĩa trang. Lúc này ông chỉ biết vỡ òa hạnh phúc vì công sức mình bỏ ra cuối cùng cũng đến hồi kết. Khi về Đắk Lắk, ông tìm mua gỗ sao làm nền và gỗ căm xe làm viền cho bản đồ. Trên mặt gỗ sao biểu tượng cho sự tỏa sáng, ông khắc 54 ô vuông, tượng trưng cho 54 dân tộc anh em. Sau đó, ông lấy đất của từng tỉnh, thành đắp lên các tỉnh tương ứng.
Qua 2 tháng lắp ráp, đến ngày 25/7/2014, ông Hải đã hoàn thành 3 tấm bản đồ “Hồn thiêng đất Việt” với kích thước khác nhau. Trong đó, tấm bản đồ nhỏ nhất được chuyển ra Trường Sa với mong muốn hướng về biển đảo, một tấm được đặt tại chùa Hoa Lâm với mong muốn “quốc thái dân an” và tấm bản đồ lớn nhất được đưa vào Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk để bảo quản, trưng bày.
Bộ tem gỗ đầu tiên về cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam
“Bộ tem bằng gỗ đầu tiên về cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam” được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam xác nhận kỷ lục. Ảnh: Đức Huy
Sau khi hoàn thành tấm bản đồ “Hồn thiêng đất Việt”, ông Hải không nghỉ ngơi mà lại tiếp tục hành trang để tìm tòi làm bộ tem 54 dân tộc bằng gỗ. Dựa trên bộ tem “Cộng đồng các dân tộc Việt Nam” do Bộ Bưu chính - Viễn thông phát hành ngày 30/8/2005, nghệ nhân Võ Văn Hải đã mô phỏng để xây dựng nên bộ tem trên nền gỗ, mặt tem được khắc bằng bút lửa.
Sau khoảng thời gian dài nghiên cứu, tháng 6/2013, khi tất cả công tác chuẩn bị đã hoàn tất, ông Hải chính thức bắt tay khắc họa bộ tem. Loại gỗ được ông lựa chọn để phục vụ cho việc khắc họa bộ tem là gỗ bạch tùng và gỗ dừa để nhắc ông luôn nhớ về quê hương, nguồn cội của mình.
Tuy nhiên, việc sử dụng bút lửa để khắc họa bộ tem rất khó, yêu cầu người sử dụng phải cẩn thân, tỉ mỉ và có kĩ thuật điêu luyện nên nhiều lần ông ngậm ngùi nhìn tác phẩm của mình bị hư hỏng. Nhưng không nản lòng, với niềm say mê nghệ thuật và ước mơ hoàn thiện tác phẩm, ông tiếp tục thực hiện. Sau 3 tháng miệt mài, bộ tem 54 dân tộc Việt Nam đã được hoàn thành với những hình ảnh mộc mạc, gần gũi như: Tà áo dài truyền thống, những chiếc cồng chiêng, căn nhà Rông...
Bộ tem không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn ẩn chứa mối tình anh em khăng khít của 54 dân tộc Việt Nam. Xuất phát từ những nét độc đáo có một không hai này, bộ tem đã được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam xác nhận kỷ lục “Bộ tem bằng gỗ đầu tiên về cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam”.
Không chỉ riêng bộ tem được xác nhận kỉ lục Việt Nam, mà nhiều tác phẩm của ông như: Cuốn sách duy nhất có bìa bằng nụ cây cà phê, cuốn sách gỗ về anh hùng dân tộc Trương Định với 3 ngôn ngữ Việt - Anh - Pháp… cũng được ghi nhận và mọi người biết đến.
Nói về dự định sau này của mình, nghệ nhân Võ Văn Hải cho hay, hiện bản thân chưa có ý định gì cho tương lai, bởi theo ông nghệ thuật là sự tìm tòi, khám phá tìm ra cái đẹp, độc đáo… Ông tâm sự: “Bản thân tôi là nghệ nhân dân gian nên sau này tôi vẫn sẽ sáng tạo nên những tác phẩm mang đậm nét văn hóa truyền thống, con người quê hương đất nước”.
Vừa qua tại Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức trưng bày chuyên đề “Tây Nguyên trong trái tim tôi” của nghệ nhân Võ Văn Hải. Ông Đinh Một, Giám đốc Bảo tàng tỉnh cho hay, thông qua buổi trưng bày lần này Bảo tàng mong muốn giới thiệu đến công chúng những tác phẩm đặc sắc được làm từ gỗ, mang tâm hồn, cốt cách Tây Nguyên. Đồng thời, đây cũng là dịp tri ân đối với nghệ nhân Võ Văn Hải về những đóng góp của ông cho mảnh đất Đắk Lắk nói riêng và Tây Nguyên nói chung.
Đức Huy
Triệt phá đường dây huy động vốn đa cấp trái phép liên tỉnh thu hút hàng ngàn người tham gia
Pháp luật - 15 phút trướcGĐXH - Công an tỉnh Phú Thọ vừa triệt phá đường dây huy động vốn đa cấp trái phép liên quan gần 2.000 tài khoản trên hệ thống Meta Whale.
Miền Bắc còn rét đậm, băng giá?
Thời sự - 16 phút trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết, miền Bắc tiếp tục trời rét, mức nhiệt dao động từ 11-14 độ; vùng núi cao có nơi dưới 8 độ có thể xuất hiện băng giá và sương muối.
Từ 1/1/2026, hàng triệu hộ kinh doanh không còn được hưởng quyền lợi đặc biệt này
Đời sống - 17 phút trướcGĐXH - Theo Thông tư 64/2025/TT-BTC, từ ngày 1/1/2026, hộ kinh doanh, cá nhân sẽ không còn được hưởng mức giảm 50% phí thẩm định kinh doanh hàng hóa, dịch vụ kinh doanh.
Học ngành gì để đạt mức lương 70 triệu đồng/tháng?
Giáo dục - 46 phút trướcĐây chính là ngành nghề dẫn đầu về mức lương trung bình cao nhất trong năm 2025.
Tin sáng 26/12: Chỉ còn 6 ngày nữa hàng triệu người làm hộ chiếu (passport) không còn được hưởng quyền lợi đặc biệt này; Từ 1/1/2026, những phương tiện nào bị hạn chế đi vào đường vành đai 3?
Thời sự - 49 phút trướcGĐXH - Từ 2026, người dân làm hộ chiếu (passport) sẽ không còn được hưởng mức giảm 50% lệ phí cấp hộ chiếu và các giấy tờ liên quan đến thủ tục xuất nhập cảnh theo Thông tư 64/2025/TT-BTC; Sở Xây dựng Hà Nội sẽ thí điểm hạn chế các phương tiện ô tô vận tải hàng hóa đi vào Vành đai 3 trong giờ cao điểm từ ngày 1/1/2026.
Khởi tố thanh niên chống người thi hành công vụ ở Bắc Ninh
Pháp luật - 12 giờ trướcGĐXH - Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Bắc Ninh đã khởi tố, tạm giam Nguyễn Cao Quý (SN 2000, trú TP Đà Nẵng) để điều tra hành vi chống người thi hành công vụ xảy ra trong quá trình kiểm tra nồng độ cồn tại phường Từ Sơn.
Hà Nội: Ăn trộm vợt pickleball, thiếu niên 17 tuổi bị bắt giữ
Pháp luật - 12 giờ trướcGĐXH - Một thiếu niên sinh năm 2008 bị người dân phát hiện, bắt giữ tại phố Nguyễn Khánh Toàn (TP Hà Nội) vì hành vi trộm cắp tài sản. Cơ quan Công an xác định đối tượng này đã lấy trộm 4 chiếc vợt pickleball.
Hé lộ nguyên nhân người phụ nữ bị chồng đâm giữa đường ở Đà Nẵng
Pháp luật - 13 giờ trướcGĐXH - Liên quan vụ người phụ nữ bị chồng đâm giữa đường ở Đà Nẵng, cơ quan điều tra cho biết, nguyên nhân ban đầu xuất phát từ mâu thuẫn tình cảm, ghen tuông. Đối tượng đã dùng kéo kim loại tấn công vợ mình.
Từ tháng 01/2026, Hà Nội thí điểm hạn chế phương tiện di chuyển trên đường Vành đai 3 trên cao
Thời sự - 13 giờ trướcGĐXH - UBND Thành phố Hà Nội vừa thống nhất triển khai phương án thí điểm hạn chế một số loại phương tiện lưu thông trên đường Vành đai 3 trên cao trong khung giờ cao điểm, nhằm giảm áp lực giao thông trên trục đường huyết mạch này.
Cao Bằng: Một cuộc kiểm tra bất ngờ, gần 12 tấn chân gà đông lạnh bị phát hiện
Thời sự - 13 giờ trướcGĐXH - Tối 24/12, Phòng Cảnh sát kinh tế - Công an tỉnh Cao Bằng phối hợp với các lực lượng chức năng kiểm tra, phát hiện một xe ô tô vận chuyển gần 12 tấn chân gà đông lạnh, không rõ nguồn gốc tại xã Hạ Lang.
Tin sáng 25/12: Phương án nghỉ Tết Dương lịch mới; miền Bắc rét sâu cỡ nào khi không khí lạnh tràn về?
Thời sựGĐXH - Theo cơ quan khí tượng, không khí lạnh sẽ tác động đến miền Bắc từ đêm 24/12; Tổng LĐLĐ Việt Nam đồng ý với đề xuất của Bộ Nội vụ về việc hoán đổi để nghỉ 4 ngày liên tục dịp tết Dương lịch năm 2026...