Orion Hanel xin phá sản: Cái chết được báo trước

Giấc mơ đi tắt đón đầu để trở thành một “cường quốc” trong sản xuất phần cứng của công nghiệp điện tử, theo nhiều tư vấn của các chuyên gia trong và ngoài nước một thời của Việt Nam có thể nói bắt đầu có dấu hiệu hoàng hôn từ nhiều năm trước đây khi công nghệ LCD lên đến đỉnh cao và thị trường bắt đầu chín muồi. Orion Hanel là dấu chấm hết!

Đoạn cuối của một công nghệ

Công nghệ CRT chỉ còn là đất sống cho những người khai thác rác điện tử. Ảnh: Trần Việt Đức

Nhận giấy phép đầu tư vào tháng 2/1993, với tổng vốn đầu tư 178 triệu USD, trong đó phía công ty điện tử Hà Nội góp 30%. Đây là máy sản xuất đèn hình cho ti vi CRT đầu tiên tại Việt Nam. Năm 2004, liên doanh Orion – Hanel tiếp tục xây dựng nhà máy sản xuất bóng đèn hình thứ hai cũng tại khu công nghiệp Sài Đồng B (Hà Nội).

Giới kinh doanh đánh giá khá cao sự đóng góp của liên doanh này vào sự phát triển của lắp ráp điện tử tại Việt Nam. Trước hết, ở thời điểm này, số vốn gần 200 triệu USD được xem là rất lớn. Nguồn hàng từ liên doanh có giá thấp hơn khi nhập các nguồn khác từ 10 – 15%.

Số phận của Orion Hanel còn phải đợi phán quyết từ toà án, nhưng theo ông Trần Quang Hùng, tổng thư ký hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam, kết cục này đã được dự đoán từ nhiều năm trước, khi Orion Hanel đầu tư dựa trên công nghệ bóng đèn hình sắp lỗi thời và bị thay thế bởi công nghệ LCD và plasma.

Kết thúc một giấc mơ

Dù lượng sở hữu ti vi bình quân đầu người ở Việt Nam vẫn không phải là cao, nhiều hộ dân ở nông thôn vẫn chưa thể mua được ti vi, nhưng các doanh nghiệp sản xuất ti vi tại Việt Nam đã giảm hẳn lượng sản xuất ti vi CRT. Giám đốc một nhà máy sản xuất hàng điện tử đặt tại Thủ Đức (TP.HCM) nói: “Bây giờ sản xuất ti vi CRT không còn ăn nữa. Các hãng nước ngoài còn có mặt hàng này để bán là vì họ mua linh kiện với số lượng lớn nên giá rẻ”.

Bình luận về sự kiện này, ông Lê Văn Chính, cố vấn kỹ thuật của công ty Sơn Ca Media, một trong những chuyên gia về sản xuất ti vi nói: “Không chỉ riêng gì Orion Hanel mà trên thế giới còn nhiều nhà máy chuyên sản xuất bóng đèn hình cũng rất khó khăn”. Việc liên doanh Orion – Hanel buộc phải phá sản không chỉ liên quan đến công nghệ mà còn năng lực về vốn của các doanh nghiệp điện tử trong nước. “Tôi không hiểu liên doanh này xin cấp cứu 10 triệu USD để làm gì? Muốn chuyển từ nhà máy sản xuất bóng đèn hình CRT sang panel để sản xuất LCD phải cần vài chục lần số tiền trên mới đủ sức xây dựng một nhà máy sản xuất panel”, ông Chính bình luận.

Sự khốn đốn của Orion Hanel, theo ông Hùng, là do thiếu nhanh nhạy trong nắm bắt công nghệ, đánh giá, phân tích xu hướng của thị trường. Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, chuyên gia viện Nghiên cứu phát triển (IDS) nói rằng, đây là một bài học đắt giá cho các doanh nghiệp Việt Nam trong hội nhập. Theo ông, với quá trình hội nhập hiện nay, cộng thêm tác động lớn của cuộc khủng hoảng tài chính, suy thoái kinh tế ở nhiều nước, các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp hàng điện tử phải chuyển hướng nhanh để có thể tồn tại, phát triển.

Tuy nhiên, người am tường ngành điện tử đều hiểu rằng, một đơn vị sản xuất linh kiện, phụ kiện khó lòng tồn tại ở một nền công nghệ trình độ “tuốc-nơ-vít”. Giai đoạn gọi là ăn nên, làm ra của các doanh nghiệp trong nước tồn tại dựa trên hàng rào bảo hộ về thuế, với hy vọng sau thời kỳ phôi thai, hình thành một ngành điện tử đủ sức cạnh tranh. Trong bối cảnh doanh nghiệp trong nước thoả mãn với lợi nhuận mà không có định hướng chiếm lĩnh công đoạn nào đó trong chuỗi giá trị hàng điện tử, doanh nghiệp nước ngoài tận dụng thời cơ ngắn hạn để thu lợi, thì khó có nhà đầu tư nào, ngoài Orion Hanel, có thể yên tâm bỏ tiền đầu tư vào ngành phụ trợ.