Phát huy vai trò uy tín của thầy mo, thầy cúng trong cải tạo tập quán đồng bào dân tộc thiểu số
GiadinhNet - Thực tế cho thấy, ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng là người có vai trò rất quan trọng, am hiểu tâm tư, nguyện vọng của cộng đồng từng dân tộc, vì vậy sức ảnh hưởng, lan tỏa của đội ngũ này đối với cộng đồng rất lớn.
Từ tập tục cưới hỏi không thể thiếu ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng
Có thể thấy trong đời sống, các phong tục tập quán của đồng bào các dân tộc thiểu số rất đa dạng và phong phú, những tập quán mang bản sắc dân tộc với những nét đẹp văn hóa truyền thống luôn được các cấp chính quyền và nhân dân bảo tồn, lưu giữ và phát huy.
Tuy nhiên, trên thực tế vẫn còn một số tập quán lưu truyền từ xa xưa trong cộng đồng các dân tộc thiểu số hiện không còn phù hợp với sự phát triển chung của xã hội cần được cải tạo như: Tục thách cưới, kéo vợ, tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, ốm đau không đi bệnh viện, trong đám tang người chết chưa được đưa vào áo quan và để quá thời gian quy định.

Các đại biểu thầy mo, thầy cúng, thầy then ở Lào Cai tham gia bàn giải pháp cải tạo tập quán. Ảnh: P.V
Trong đời sống của phần đông người DTTS, đám cưới tổ chức không thể thiếu ông mai, bà mối. Không có sự chứng kiến, đồng ý của ông mai, bà mối, dù đôi lứa có yêu thương nhau, về chung sống với nhau thì vẫn không được cộng đồng công nhận nên vợ, nên chồng.
Nét văn hóa đó của cộng đồng một số dân tộc vùng cao đã mở ra một "giải pháp mềm", đó là vận dụng vai trò của những ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng để ngăn chặn tảo hôn.
Để phát huy vai trò của thầy mo, thầy cúng, thầy then trong cải tạo tập quán, thời gian tới, các ngành, các cấp và địa phương sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân cải tạo tập quán; xây dựng kế hoạch nhằm giữ gìn các giá trị truyền thống văn hóa của các dân tộc thiểu số. Phối hợp chặt chẽ giữa đoàn thể với đội ngũ thầy mo, thầy cúng, thầy then, ông mai, bà mối trong thực hiện cải tạo tập quán.
Đặc biệt, một trong những giải pháp hiệu quả đang được rất nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh áp dụng, đó là phát huy vai trò của những người có uy tín, trong đó có các ông mai, bà mối trong việc tuyên tuyền, góp phần làm giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.
Đến việc vận động ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng tuyên truyền… Luật Hôn nhân và gia đình
Năm 2019, Ban Dân tộc tỉnh Lào Cai phối hợp với UBND các huyện Bảo Thắng, Bảo Yên và Văn Bàn tổ chức hội nghị gặp mặt thầy mo, thầy cúng, thầy then có uy tín bàn giải pháp cải tạo tập quán lạc hậu trong đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện trên địa bàn tỉnh Lào Cai có 2.747 thầy mo, thầy cúng, thầy then, trong đó dân tộc Dao chiếm 52%, dân tộc Mông chiếm gần 40%; còn lại là các dân tộc khác như: Tày, Nùng, Giáy, Phù Lá, Xa Phó, Hà Nhì… Trên địa bàn 3 huyện nói trên thì huyện Bảo Thắng có 184 người, Bảo Yên có 322 người, Văn Bàn có 410 người.

Một tiết mục biểu diễn hát then. Ảnh: T.L
Các thầy mo, thầy cúng, thầy then đã tham gia ý kiến, bàn giải pháp nhằm góp phần cải tạo tập quán lạc hậu trong đời sống của dân tộc mình; đồng thời, tìm biện pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc.
Với hiệu quả từ công tác vận động, tuyên truyền, rất nhiều các ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng đã ký cam kết không xem ngày và tổ chức nghi lễ kết hôn cho các cặp đôi chưa đủ tuổi kết hôn; kết hôn cận huyết thống, ép cưới, lợi dụng tục bắt vợ, kéo vợ để buôn bán phụ nữ, thách cưới; không để người chết quá 48 tiếng trong nhà; giảm sự rườm rà trong việc cúng; vận động nhân dân không thả rông gia súc, đến cơ sở y tế khám bệnh khi ốm đau…
Những ông mai, bà mối, thầy mo, thầy cúng này đã trở thành những "tuyên truyền viên" tuyên truyền, giảng giải Luật Hôn nhân và Gia đình cũng như phân tích cho cộng đồng dân tộc tại địa phương những hệ lụy khi kết hôn sớm. Bên cạnh công tác vận động, tuyên truyền, những người có uy tín đứng ra "làm lý" cho các cặp kết hôn khi chưa đủ tuổi cũng sẽ bị xử phạt bằng chính quy ước, hương ước thôn, bản.
Cách làm trên cũng được huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh triển khai hiệu quả. Là huyện miền núi biên giới, Bình Liêu có tỷ lệ người dân tộc thiểu số cao, trình độ nhận thức về văn hóa, xã hội, am hiểu về pháp luật còn hạn chế, còn tồn tại một số phong tục lạc hậu cần được xóa bỏ như: tục thách cưới, tảo hôn, hôn nhân cận huyết, ốm đau không đi bệnh viện, đám tang để quá thời gian quy định.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm cùng các thành viên trong mô hình điểm tại xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: T.L
Để ngăn chặn các hủ tục trên, thực hiện chỉ thị số 657 ngày 31/12/2019 của Ban Thường vụ Huyện ủy về xây dựng mô hình "Phát huy vai trò của thầy cúng, thầy mo trong tuyên truyền, vận động, giữ gìn an ninh trật tự tại cơ sở gắn với việc xóa bỏ tập quán lạc hậu trên địa bàn", UBND huyện Bình Liêu đã ra quyết định phê duyệt danh sách, ra mắt mô hình kèm theo quy chế hoạt động.
Mô hình thực sự đã hoạt động hiệu quả khi có 314 thầy mo, thầy cúng đều là dân tộc thiểu số tham gia bởi uy tín và vai trò của họ trong đời sống cộng đồng. Những người đứng đầu các dòng họ lớn, thầy mo, thầy cúng,…đều được những người trong dòng họ, thôn bản kính trọng. Họ có tiếng nói tác động đến tư tưởng và hành động của bà con trong một khu vực, địa bàn nhất định; vận động người dân cải tạo những tập quán lạc hậu không còn phù hợp với xu thế phát triển của xã hội và gìn giữ những giá trị bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình…
Duy Minh

Hướng dẫn cách tính lượng calo cần thiết cho trẻ dậy thì
Dân số và phát triển - 9 giờ trướcĐể hỗ trợ quá trình dậy thì cho trẻ, việc bổ sung đủ năng lượng (calo) đóng vai trò rất quan trọng. Vậy làm sao để biết con mình cần khoảng bao nhiêu calo mỗi ngày?

4 lưu ý trong chế độ ăn giúp tăng sức khỏe tinh trùng
Dân số và phát triển - 19 giờ trướcNghiên cứu mới cho thấy, chế độ ăn uống, đặc biệt là chế độ ăn Địa Trung Hải có thể tạo ra sự khác biệt thực sự đối với chất lượng tinh trùng và khả năng sinh sản ở nam giới.

Nhóm phụ nữ nào dễ mắc ung thư buồng trứng?
Dân số và phát triển - 22 giờ trướcDấu hiệu ung thư buồng trứng thường không rõ ràng, mơ hồ nên nhiều trường hợp chẩn đoán muộn. Hiểu rõ các đối tượng nguy cơ cao giúp nâng cao nhận thức và phòng ngừa sớm.

6 món ăn ngon bổ sung collagen tốt cho da và khớp
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcCollagen là yếu tố quan trọng giúp da săn chắc, đàn hồi và khớp linh hoạt. Bổ sung collagen qua thực phẩm là cách hiệu quả để hỗ trợ sức khỏe da và khớp từ bên trong.

Người phụ nữ 56 tuổi nhập viện vì u buồng trứng xoắn khủng, chị em cảnh giác khi có dấu hiệu này
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcGĐXH - Đau bụng nhiều vùng hạ vị kèm theo nôn ói, người phụ nữ đi khám phát hiện khối u buồng trứng xoắn kích thước khủng.

Vì sao hạt bí ngô tốt cho nam giới?
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcHạt bí ngô giàu chất chống oxy hóa, vitamin, khoáng chất rất tốt cho tim mạch và hệ miễn dịch, đồng thời giảm viêm. Lợi ích của hạt bí ngô với nam giới có thể giúp giảm nguy cơ ung thư, cải thiện sức khỏe tuyến tiền liệt, sức mạnh tinh trùng.

4 biện pháp lối sống giúp giảm triệu chứng tiền mãn kinh
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcKhi bước vào tuổi 40, cơ thể phụ nữ trải qua những biến đổi đáng kể ở thời kỳ chuyển tiếp trước khi mãn kinh. Giai đoạn tiền mãn kinh mang đến nhiều thách thức như thay đổi tâm trạng, tăng cân, kinh nguyệt không đều và giảm khối lượng cơ.

Các chất dinh dưỡng cha mẹ cần bổ sung cho con khi dậy thì
Dân số và phát triển - 6 ngày trướcChăm sóc dinh dưỡng đúng cách trong tuổi dậy thì không chỉ giúp trẻ phát triển tối ưu về thể chất mà còn đặt nền móng cho sức khỏe tâm lý và tinh thần. Do đó, việc định hướng thói quen ăn uống khoa học, lựa chọn thực phẩm lành mạnh là vô cùng quan trọng.

Phường Hà Đông (Hà Nội) đẩy mạnh công tác truyền thông hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới 11/7
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcGĐXH - Sáng nay (11/7), Trạm Y tế phường Hà Đông đã tổ chức truyền thông lưu động hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới 11/7.

Thanh Hóa: Nâng tầm chất lượng dân số vì một tương lai bền vững
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcGĐXH - Thanh Hóa đã và đang triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dân số toàn diện, từ chăm sóc sức khỏe, truyền thông, đến hoàn thiện pháp luật, góp phần kiến tạo tương lai bền vững.

Giao lưu trực tuyến: Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên và tầm quan trọng của tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn
Dân số và phát triểnGĐXH - Theo các chuyên gia, sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên được coi là một trong những yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi.