Hà Nội
23°C / 22-25°C

Sự khác biệt về “cái tôi” của trẻ ở tuổi vị thành niên

Trong bài viết ngắn này, chúng tôi xin giới thiệu một quan điểm về sự khác biệt tâm lý của các lứa tuổi trong giai đoạn vị thành niên.

Tuổi thứ 10
 
Đây là một giai đoạn cân bằng của sự phát triển. Đứa trẻ lúc này có khả năng chấp nhận và hiểu biết nhất định về cuộc sống.
 
Trẻ rất tự hào về gia đình, nhận rõ sự quyền uy và phân định quyền uy trong gia đình cũng như trong lớp học, có sự tự tin về bản thân trong khi vẫn vâng lời người lớn.
 
Tuy nhiên, sự khác biệt rõ rệt của lứa tuổi này là sự phân biệt giới tính rất rõ. Những em trai sẽ tự xếp mình vào “những người không thích chơi với các bạn gái” và những em gái ở lứa tuổi này sẽ xếp mình vào “những người không thích chơi với các bạn trai”. Trẻ quan trọng hoá về sự công bằng và đối xử công bằng của những người giáo viên trong lớp.
 

Tuổi thứ 11

Lứa tuổi này là bước chân đầu tiên trong quá trình phát triển và trưởng thành của trẻ.  Chúng trở nên nhiệt tình hơn, quá trình hưng phấn có phần mạnh hơn quá trình ức chế, trẻ bắt đầu thích tranh luận, tranh cãi với những anh chị em trong gia đình. Đặc biệt, trẻ đã có những biểu hiện của sự chống đối và thích làm trái lời cha mẹ mình.

Tuổi thứ 12

Trẻ có tính hợp tác hơn, hay giúp đỡ người khác và có tính xã hội hoá cao, dễ tiếp xúc. Trẻ muốn mình được nhìn nhận như một người lớn, cố gắng khẳng định tính độc lập tương đối của bản thân mình.

Đây là giai đoạn tạo nên những đặc điểm nhân cách tích cực của trẻ như tính hợp tác, biết chấp nhận, khoan dung và khiếu hài hước.

Xúc cảm với những bạn khác giới đã phát triển, trẻ đã để ý đến những trò chơi hay những tranh vẽ có nam nữ nắm tay hay ôm hôn nhau.

Tuổi thứ 13

Trẻ phát triển khả năng tự phê phán và tự nhận thức. Trẻ không hướng ra những quan hệ bên ngoài mà hướng vào những thay đổi bên trong. Có thể coi lứa tuổi này là lứa tuổi của quá trình nội tâm hoá. Đôi khi trẻ có biểu hiện của sự lo lắng, khá nhạy cảm trước những thay đổi về xúc cảm và tâm trạng của người khác. trẻ thích quan sát, bình phẩm, phê phán. Sự thay đổi về hình thức của trẻ dễ nhận biết như: chân tay dài ra, lông ở những chỗ kín bắt đầu xuất hiện, giọng nói thay đổi...

Tuổi thứ 14

Trẻ cảm thấy mình có sức mạnh hơn, nhiều năng lượng hơn và các mối quan hệ rộng hơn. Trẻ vừa có sự nhận thức về khái niệm “cái tôi”, vừa mong muốn học hỏi và tiếp thu những điều tốt đẹp.
 
Trẻ rất thích dùng từ: cá nhân, nhân cách, sự trưởng thành để nói về bản thân mình. Trẻ thích bình luận về nhân cách người khác, trẻ so sánh, miêu tả, bình phẩm về những người khác, rất thích bình luận về mọi vấn đề và bắt đầu hướng tới những hình mẫu lý tưởng như những anh hùng, những ca sỹ, diễn viên.
 
Khi xem tranh, đọc truyện, xem phim... nếu trẻ thích một hình mẫu lý tưởng, trẻ có thể vừa tưởng tượng trong đầu và thốt ra rằng: Đó là mình, mình sau này sẽ trở thành người như vậy.

Tuổi thứ 15

Trẻ nhấn mạnh đến sự khác biệt cá nhân, nhấn mạnh đến sự độc lập và khác biệt. Một số trẻ ở giai đoạn này đã nghĩ đến sự độc lập bản thân, muốn thoát khỏi sự kiểm soát của cha mẹ, mong có nhiều khả năng tự do lựa chọn.
 
Trẻ bắt đầu tự đánh giá lại chính bản thân mình, có khả năng tự nhận thức cao và cũng dễ bị tổn thương, dễ có những hành vi chống đối lại cha mẹ hoặc thầy cô giáo.
 
Sự phát triển nhanh của cơ thể cùng với sự chưa chín chắn của suy nghĩ sẽ làm cho hình ảnh cái tôi của trẻ bị ảnh hưởng, trong bản thân diễn ra những xung đột, những mâu thuẫn khó giải toả.
 
Đối với nhiều em, do sự bất cân xứng giữa “cái tôi” bên ngoài (những thay đổi về hình dáng, về cơ quan sinh dục...) và “cái tôi” bên trong (những cách thức ứng xử, những hiểu biết về chính cơ thể mình và người khác...) làm cho trẻ có cảm giác tò mò và bất lực về bản thân. Có thể coi tuổi 15 là tuổi dễ khủng hoảng và dễ có những  hành vi lệch lạc nhất, nếu thiếu sự can thiệp kịp thời của cha mẹ và những người có trách nhiệm.
 
Tuổi thứ 16
 
Giai đoạn giữa của tuổi vị thành niên. Sự độc lập, khả năng tự nhận thức, sự xác định rõ vị thế cái tôi trong xã hội là những đặc điểm tiêu biểu của lứa tuổi này.
 
“Cái tôi” của vị thành niên giai đoạn 16 tuổi đã đạt tới sự cân bằng nhất định, những xúc cảm tình cảm đã được kiểm soát và trẻ cảm thấy tự tin hơn, có khả năng điều chỉnh hành vi tốt hơn cũng như có cảm giác dễ gần và dễ kết bạn với nhiều người.
 
Trẻ bắt đầu định hướng tương lai một cách cụ thể hơn. Đối với các em gái đã nghĩ đến khả năng làm mẹ và những ý tưởng về vai trò người mẹ xuất hiện thường xuyên trong đầu các em. Mối quan hệ khác giới của trẻ đã có sự cải thiện đáng kể, các em trai có thể đã chơi thân với các em gái và ngược lại.
 
Theo Trần Mai - Viện TLH
(Tạp chí Gia đình & Trẻ em)
hoahue
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Mẹ 5 con, 2 bé bại não và hành trình mưu sinh từ những mâm lễ thôi nôi

Mẹ 5 con, 2 bé bại não và hành trình mưu sinh từ những mâm lễ thôi nôi

Gia đình - 18 phút trước

Trong khi nhiều người mẹ đang tất bật với công việc ngoài xã hội, chị Kiều Thị Nga lại lặng lẽ bên căn bếp nhỏ, ngày ngày tỉ mẩn nặn bánh, nấu chè, xếp từng mâm lễ thôi nôi gửi đến tay các mẹ, các bé.

Về già, đừng chỉ nghĩ để lại tiền: 3 “tài sản” này mới thực sự giúp con cái thành công

Về già, đừng chỉ nghĩ để lại tiền: 3 “tài sản” này mới thực sự giúp con cái thành công

Gia đình - 3 giờ trước

GĐXH - Tiền bạc có thể mất đi, nhưng 3 điều dưới đây nếu cha mẹ để lại cho con cái thì giá trị còn lớn hơn của cải vật chất.

3 kiểu học sinh khiến thầy cô "mất cảm tình" dù thành tích xuất sắc

3 kiểu học sinh khiến thầy cô "mất cảm tình" dù thành tích xuất sắc

Nuôi dạy con - 4 giờ trước

GĐXH - Không phải cứ học giỏi là được thầy cô quý mến. Một giáo viên có hơn 20 năm làm chủ nhiệm thẳng thắn chỉ ra 3 kiểu học sinh đạt thành tích tốt nhưng lại dễ khiến giáo viên giữ khoảng cách.

5 kiểu tiêu tiền nhiều người cho là 'dở hơi' nhưng hoá ra đó mới là người có EQ rất cao

5 kiểu tiêu tiền nhiều người cho là 'dở hơi' nhưng hoá ra đó mới là người có EQ rất cao

Gia đình - 4 giờ trước

GĐXH - Người EQ cao không tiêu tiền để thể hiện, họ chi tiêu để sống sâu sắc hơn, khỏe mạnh hơn và gắn kết hơn. Nếu bạn đang đầu tư vào 5 điều sau, bạn đang sống một cách thông minh.

7 câu cha mẹ hãy nói thật nhiều để con tự tin, hạnh phúc và thành công

7 câu cha mẹ hãy nói thật nhiều để con tự tin, hạnh phúc và thành công

Nuôi dạy con - 5 giờ trước

GĐXH - Không cần đến những bí quyết giáo dục cầu kỳ, đôi khi chỉ vài lời nói đúng lúc của cha mẹ cũng có thể trở thành "chìa khóa vàng" mở lối cho thành công của con sau này.

6 khoản chi bất ngờ có thể phá hỏng kế hoạch nghỉ hưu an nhàn của bạn

6 khoản chi bất ngờ có thể phá hỏng kế hoạch nghỉ hưu an nhàn của bạn

Gia đình - 7 giờ trước

GĐXH - Nhiều người tin rằng chỉ cần tiết kiệm đủ là có thể nghỉ hưu thoải mái. Nhưng có những khoản chi bất ngờ có thể "đục thủng" ngân sách hưu trí nếu không chuẩn bị trước.

Chủ gara ô tô người Hàn si mê cô gái Việt, từ bỏ sự nghiệp để ‘sống vì tình yêu’

Chủ gara ô tô người Hàn si mê cô gái Việt, từ bỏ sự nghiệp để ‘sống vì tình yêu’

Chuyện vợ chồng - 8 giờ trước

Chủ gara ô tô người Hàn yêu cô gái Việt ngay từ cái nhìn đầu tiên. Từ sau chuyến công tác đó, tuần nào anh cũng sang Việt Nam để được gặp gỡ cô gái này.

5 cung hoàng đạo hài hước, có họ cuộc sống của bạn sẽ chẳng bao giờ buồn tẻ

5 cung hoàng đạo hài hước, có họ cuộc sống của bạn sẽ chẳng bao giờ buồn tẻ

Gia đình - 9 giờ trước

GĐXH - Người thuộc các cung hoàng đạo này sẽ luôn trong trạng thái tích cực, vui vẻ. Họ luôn là "máy phát cười" trong các cuộc tán gẫu, tạo cảm giác tích cực cho người xung quanh, đồng thời là cảm hứng cho người khác.

Chuyện cảm động sau bức ảnh kỷ yếu bố mẹ chụp cùng con gái ở Hòa Bình

Chuyện cảm động sau bức ảnh kỷ yếu bố mẹ chụp cùng con gái ở Hòa Bình

Gia đình - 13 giờ trước

“Bố mẹ không hoàn hảo nhưng nuôi con lớn lên với dáng vẻ rất hạnh phúc”, dòng chú thích phía dưới một bức ảnh kỷ yếu khiến nhiều người cảm động.

'Em bé' 37 tuổi không biết giặt đồ, hẹn hò 59 lần đều thất bại

'Em bé' 37 tuổi không biết giặt đồ, hẹn hò 59 lần đều thất bại

Nuôi dạy con - 1 ngày trước

TRUNG QUỐC - Từ cậu bé giỏi giang sinh ra trong gia đình tri thức, được kỳ vọng trở thành thiên tài, giờ đây, người này đã gần 40 tuổi vẫn chỉ biết chơi game, nhờ cha mẹ già chu cấp tiền sinh hoạt.

Top