Hà Nội
23°C / 22-25°C

Sự khác biệt về “cái tôi” của trẻ ở tuổi vị thành niên

Trong bài viết ngắn này, chúng tôi xin giới thiệu một quan điểm về sự khác biệt tâm lý của các lứa tuổi trong giai đoạn vị thành niên.

Tuổi thứ 10
 
Đây là một giai đoạn cân bằng của sự phát triển. Đứa trẻ lúc này có khả năng chấp nhận và hiểu biết nhất định về cuộc sống.
 
Trẻ rất tự hào về gia đình, nhận rõ sự quyền uy và phân định quyền uy trong gia đình cũng như trong lớp học, có sự tự tin về bản thân trong khi vẫn vâng lời người lớn.
 
Tuy nhiên, sự khác biệt rõ rệt của lứa tuổi này là sự phân biệt giới tính rất rõ. Những em trai sẽ tự xếp mình vào “những người không thích chơi với các bạn gái” và những em gái ở lứa tuổi này sẽ xếp mình vào “những người không thích chơi với các bạn trai”. Trẻ quan trọng hoá về sự công bằng và đối xử công bằng của những người giáo viên trong lớp.
 

Tuổi thứ 11

Lứa tuổi này là bước chân đầu tiên trong quá trình phát triển và trưởng thành của trẻ.  Chúng trở nên nhiệt tình hơn, quá trình hưng phấn có phần mạnh hơn quá trình ức chế, trẻ bắt đầu thích tranh luận, tranh cãi với những anh chị em trong gia đình. Đặc biệt, trẻ đã có những biểu hiện của sự chống đối và thích làm trái lời cha mẹ mình.

Tuổi thứ 12

Trẻ có tính hợp tác hơn, hay giúp đỡ người khác và có tính xã hội hoá cao, dễ tiếp xúc. Trẻ muốn mình được nhìn nhận như một người lớn, cố gắng khẳng định tính độc lập tương đối của bản thân mình.

Đây là giai đoạn tạo nên những đặc điểm nhân cách tích cực của trẻ như tính hợp tác, biết chấp nhận, khoan dung và khiếu hài hước.

Xúc cảm với những bạn khác giới đã phát triển, trẻ đã để ý đến những trò chơi hay những tranh vẽ có nam nữ nắm tay hay ôm hôn nhau.

Tuổi thứ 13

Trẻ phát triển khả năng tự phê phán và tự nhận thức. Trẻ không hướng ra những quan hệ bên ngoài mà hướng vào những thay đổi bên trong. Có thể coi lứa tuổi này là lứa tuổi của quá trình nội tâm hoá. Đôi khi trẻ có biểu hiện của sự lo lắng, khá nhạy cảm trước những thay đổi về xúc cảm và tâm trạng của người khác. trẻ thích quan sát, bình phẩm, phê phán. Sự thay đổi về hình thức của trẻ dễ nhận biết như: chân tay dài ra, lông ở những chỗ kín bắt đầu xuất hiện, giọng nói thay đổi...

Tuổi thứ 14

Trẻ cảm thấy mình có sức mạnh hơn, nhiều năng lượng hơn và các mối quan hệ rộng hơn. Trẻ vừa có sự nhận thức về khái niệm “cái tôi”, vừa mong muốn học hỏi và tiếp thu những điều tốt đẹp.
 
Trẻ rất thích dùng từ: cá nhân, nhân cách, sự trưởng thành để nói về bản thân mình. Trẻ thích bình luận về nhân cách người khác, trẻ so sánh, miêu tả, bình phẩm về những người khác, rất thích bình luận về mọi vấn đề và bắt đầu hướng tới những hình mẫu lý tưởng như những anh hùng, những ca sỹ, diễn viên.
 
Khi xem tranh, đọc truyện, xem phim... nếu trẻ thích một hình mẫu lý tưởng, trẻ có thể vừa tưởng tượng trong đầu và thốt ra rằng: Đó là mình, mình sau này sẽ trở thành người như vậy.

Tuổi thứ 15

Trẻ nhấn mạnh đến sự khác biệt cá nhân, nhấn mạnh đến sự độc lập và khác biệt. Một số trẻ ở giai đoạn này đã nghĩ đến sự độc lập bản thân, muốn thoát khỏi sự kiểm soát của cha mẹ, mong có nhiều khả năng tự do lựa chọn.
 
Trẻ bắt đầu tự đánh giá lại chính bản thân mình, có khả năng tự nhận thức cao và cũng dễ bị tổn thương, dễ có những hành vi chống đối lại cha mẹ hoặc thầy cô giáo.
 
Sự phát triển nhanh của cơ thể cùng với sự chưa chín chắn của suy nghĩ sẽ làm cho hình ảnh cái tôi của trẻ bị ảnh hưởng, trong bản thân diễn ra những xung đột, những mâu thuẫn khó giải toả.
 
Đối với nhiều em, do sự bất cân xứng giữa “cái tôi” bên ngoài (những thay đổi về hình dáng, về cơ quan sinh dục...) và “cái tôi” bên trong (những cách thức ứng xử, những hiểu biết về chính cơ thể mình và người khác...) làm cho trẻ có cảm giác tò mò và bất lực về bản thân. Có thể coi tuổi 15 là tuổi dễ khủng hoảng và dễ có những  hành vi lệch lạc nhất, nếu thiếu sự can thiệp kịp thời của cha mẹ và những người có trách nhiệm.
 
Tuổi thứ 16
 
Giai đoạn giữa của tuổi vị thành niên. Sự độc lập, khả năng tự nhận thức, sự xác định rõ vị thế cái tôi trong xã hội là những đặc điểm tiêu biểu của lứa tuổi này.
 
“Cái tôi” của vị thành niên giai đoạn 16 tuổi đã đạt tới sự cân bằng nhất định, những xúc cảm tình cảm đã được kiểm soát và trẻ cảm thấy tự tin hơn, có khả năng điều chỉnh hành vi tốt hơn cũng như có cảm giác dễ gần và dễ kết bạn với nhiều người.
 
Trẻ bắt đầu định hướng tương lai một cách cụ thể hơn. Đối với các em gái đã nghĩ đến khả năng làm mẹ và những ý tưởng về vai trò người mẹ xuất hiện thường xuyên trong đầu các em. Mối quan hệ khác giới của trẻ đã có sự cải thiện đáng kể, các em trai có thể đã chơi thân với các em gái và ngược lại.
 
Theo Trần Mai - Viện TLH
(Tạp chí Gia đình & Trẻ em)
hoahue
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Cụ ông 70 tuổi cho cháu họ thừa kế toàn bộ tài sản 5 tỷ đồng, con gái duy nhất phản đối kịch liệt: Khi biết lý do ai cũng tán đồng

Cụ ông 70 tuổi cho cháu họ thừa kế toàn bộ tài sản 5 tỷ đồng, con gái duy nhất phản đối kịch liệt: Khi biết lý do ai cũng tán đồng

Gia đình - 6 giờ trước

Quyết định trao quyền thừa kế tài sản của cha già khiến cô con gái tức tối bất mãn, nhưng ý ông đã quyết.

Sự thật gây vỡ mộng về những chiếc kiềng vàng cô dâu đeo ngày cưới

Sự thật gây vỡ mộng về những chiếc kiềng vàng cô dâu đeo ngày cưới

Gia đình - 8 giờ trước

Đoạn clip hiện tại đang thu hút gần 5 triệu lượt xem bởi ai cũng ngỡ ngàng khi biết sự thật.

4 cung hoàng đạo nữ là 'mẹ hổ'

4 cung hoàng đạo nữ là 'mẹ hổ'

Gia đình - 8 giờ trước

GĐXH - Trái ngược với những phụ huynh hay yêu chiều con cái, những bà mẹ thuộc các cung hoàng đạo dưới đây nuôi dạy con rất nghiêm khắc.

Độc đáo lớp học làm chồng ở Trung Quốc

Độc đáo lớp học làm chồng ở Trung Quốc

Gia đình - 10 giờ trước

Năm ngoái, một lớp học ở Bắc Kinh (Trung Quốc) đã thu hút 9 người đăng ký tham gia. Người trẻ tuổi nhất là một sinh viên đại học 23 tuổi, người lớn tuổi nhất 59 tuổi, là một giáo viên. Tất cả đều là nam giới với xuất thân, nghề nghiệp và hoàn cảnh hôn nhân khác nhau.

Mẹ già U60 chu cấp 14 triệu đồng/tháng cho con trai suốt 10 năm, òa khóc khi nghe con nói 1 câu: Tưởng yêu chiều mà hại cả đời con

Mẹ già U60 chu cấp 14 triệu đồng/tháng cho con trai suốt 10 năm, òa khóc khi nghe con nói 1 câu: Tưởng yêu chiều mà hại cả đời con

Nuôi dạy con - 12 giờ trước

Đôi khi sự nuông chiều, bao bọc con quá mức của cha mẹ đã tạo nên những đứa trẻ vô ơn, không biết thế nào là đủ.

Gặp 7 ngày đã cưới rồi ly dị sau 3 tháng, chàng trai đến show hẹn hò tìm bạn đời

Gặp 7 ngày đã cưới rồi ly dị sau 3 tháng, chàng trai đến show hẹn hò tìm bạn đời

Gia đình - 14 giờ trước

Tổn thương vì cưới vợ sau 7 ngày gặp gỡ nhưng 3 tháng đã ly hôn, anh Tuấn Liệt đến show hẹn hò mong tìm người yêu chung thủy và đã gặp được cô gái chưa yêu lần nào.

Người phụ nữ U50 sụp đổ hôn nhân sau buổi họp lớp vì 1 bức ảnh và dòng tin nhắn có nội dung "nhạy cảm"

Người phụ nữ U50 sụp đổ hôn nhân sau buổi họp lớp vì 1 bức ảnh và dòng tin nhắn có nội dung "nhạy cảm"

Gia đình - 16 giờ trước

Nội dung bức ảnh và tin nhắn khiến người chồng tức giận đùng đùng.

8 quy tắc nơi công sở người EQ cao thường áp dụng khiến sự nghiệp lên như diều gặp gió

8 quy tắc nơi công sở người EQ cao thường áp dụng khiến sự nghiệp lên như diều gặp gió

Gia đình - 16 giờ trước

GĐXH - Có 8 nguyên tắc người EQ cao thường thực hiện để đạt được nhiều thành tựu trong công việc.

Đang tranh đất đai với em trai gay gắt, khi nghe tiếng cãi nhau bên nhà hàng xóm, lương tâm tôi chợt thức tỉnh

Đang tranh đất đai với em trai gay gắt, khi nghe tiếng cãi nhau bên nhà hàng xóm, lương tâm tôi chợt thức tỉnh

Gia đình - 18 giờ trước

Hóa ra, em trai tôi mới xứng đáng được hưởng mảnh đất của bố mẹ.

Công việc chăm sóc không lương tạo gánh nặng với phụ nữ

Công việc chăm sóc không lương tạo gánh nặng với phụ nữ

Gia đình - 1 ngày trước

GĐXH – Công việc chăm sóc không lương đã và đang cản trở phụ nữ kinh doanh phát huy hết tiềm năng của mình. Với việc đẩy mạnh nâng cao kỹ năng số cho phụ nữ giúp cân bằng giữa phát triển kinh doanh và công việc chăm sóc.

Top