Tình trạng than lậu: Nhiều lần đành phải để tàu đi

> Vụ đào thoát kỳ lạ của hàng trăm tàu than 

Mặc dù số lượng than lậu bị các cơ quan chức năng bắt giữ, xử lý khá lớn nhưng tình trạng khai thác, vận chuyển và buôn bán than trái phép vẫn không giảm.

Thợ xây cũng xuất khẩu than

Công an tỉnh Quảng Ninh vừa ra Quyết định khởi tố vụ án đối với 41/104 tàu than đang bị tạm giữ tại Hải đội 2 (Biên phòng Quảng Ninh) về các hành vi “tàng trữ, vận chuyển, lưu hành giấy tờ có dấu giả”.

Điều đáng lưu ý là không ít công ty có hợp đồng vận chuyển than là công ty “ma”. Tiến hành xác minh, cơ quan công an phát hiện giám đốc Cty TNHH thương mại và dịch vụ Bình Tiến hiện đang làm ... thợ xây. Không những thế, công ty này không có trụ sở, không có bến bãi như trong hợp đồng xuất than.

Công ty TNHH một thành viên vận tải Minh Ngọc (trụ sở tại Hải Phòng) vận chuyển gần 13.000 tấn than nhưng không có văn phòng, trụ sở. Hợp đồng, hoá đơn do công ty này lập được xác định là giả mạo. Thậm chí ở 1 công ty  kinh doanh than khác thì giám đốc đang nằm trong... trại cai nghiện.

Thượng tá Phạm Quang Dũng, Trưởng phòng trinh sát (Bộ chỉ huy Biên phòng tỉnh Quảng Ninh) cho biết: do đặc điểm vùng biển Quảng Ninh rộng (dài hơn 200km), nhiều núi đá, hang động nên việc tuần tra, kiểm soát hoạt động buôn than lậu gặp nhiều khó khăn.

Trao đổi với PV báo GĐ&XH chiều ngày 24/4/08, Thượng tá Nguyễn Trịnh Đông, Phó chánh Văn phòng công an tỉnh Quảng Ninh cho biết: Công an tỉnh đã cho tiến hành xác minh tin nhắn đe doạ giết đồng chí Bí thư Tỉnh ủy. Tuy nhiên cho đến thời điểm này xác định tin nhắn trên chỉ là tin nhắn đe doạ, chưa có yếu tố hình sự và chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm đe doạ giết người. Trong thời gian tới, Cơ quan điều tra sẽ tiếp tục xác minh làm rõ chủ tin nhắn trên là ai và tăng cường công tác bảo vệ đồng chí Bí thư tỉnh ủy.

Trong khi đó, dân buôn lậu than ngày càng tỏ ra tinh vi hơn khi đối phó với cơ quan chức năng. Các tàu vận chuyển than lậu thường trang bị công suất lớn, lợi dụng đêm tối, thời tiết xấu hoặc luồng lạch để lẩn tránh lực lượng biên phòng. Thủ đoạn thông thường của dân buôn lậu than là chuẩn bị sẵn giấy tờ như hoá đơn, hợp đồng kinh tế... Nếu tàu bị bắt, ngay lập tức họ hợp thức hoá giấy tờ để lấy hàng ra.

Trung tá Vũ Duy Ba (Hải đội 2) cho biết: không ít trường hợp khi tàu biên phòng phất cờ ra hiệu dừng để kiểm tra, nhưng họ không chấp hành. Thậm chí họ đóng kín cửa khiến lực lượng biên phòng không thể vào bên trong. Trung tá Ba nói: nhiều lần như vậy đành phải để tàu đi. Đó là chưa kể đến sự chống trả quyết liệt từ các đối tượng này.

Lợi nhuận quá cao

Theo một người từng có thời gian làm than “thổ phỉ”, hầu hết số than buôn lậu được xuất phát từ các lò “thổ phỉ” nằm rải rác trên khắp đất mỏ.

Anh này cho biết: Thông thường, các mỏ “thổ phỉ” được hình thành tại vùng giáp ranh giữa hai đơn vị quản lý than cho tiện bề hoạt động. Nhưng cũng có nhiều lò được đào ngay sau khu dân cư. Đơn cử như ở phường Cao Xanh (TP Hạ Long) chỉ trong một khu dân cư nhỏ đã có tới hơn 10 lò than khai thác trái phép.

Hồi đầu tháng 3/08, UBND phương Cao Xanh đã ra quyết định xử phạt đối với hộ ông Vũ Văn Hồng vì khai thác than trái phép. Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau đó, ông Hồng lại tiếp tục mở lò, hậu quả là bị bục nước khiến 2 người chết.

Chuyện xử phạt rồi tái phạm cứ diễn ra trong suốt thời gian qua, vì lợi nhuận quá cao. Hiện tại, 1 tấn than xuất lậu có giá là 500.000 đồng. Theo nhẩm tính của một số người thì chỉ trong 1 đêm, 1 lò than thổ phỉ cũng khai thác được tới 10 tấn.

Không có việc gần 200 chiếc tàu than “thoát” khỏi cảng Vạn Gia?

Dư luận người dân Quảng Ninh hiện đang rất quan tâm đến sự kiện trung tuần tháng 3/2008, gần 200 chiếc tàu than nửa đêm đồng loạt nổ máy “chạy thoát’ về phía biên giới Trung Quốc, trong khi lực lượng Hải quan tại cảng Vạn Gia chịu “bó tay”.

Một số nguồn thông tin cho thấy, trên thực tế sự việc này có xảy ra, lý do được đưa ra là khi số tàu than này đồng loạt chạy trốn thì tàu Hải quan Vạn Gia lại để quên chìa khoá?

Tuy nhiên, ông Lê Công Toàn - phó Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Ninh khẳng định: không có chuyện gần 200 tàu than chạy thoát khỏi cảng Vạn Gia. Vì theo ông Toàn, cảng Vạn Gia có không gian bé, không thể cùng lúc tập kết gần 200 tàu than.

Ngày 23/4, sau khi có thông tin liên quan đến vụ gần 200 tàu than “đào thoát” thành công tại cảng Vạn Gia, một đoàn công tác của Tổng Cục Hải quan đã có mặt tại Quảng Ninh để nắm thông tin.

 Tiếp đó là đoàn công tác của Cục CSĐT tội phạm về tham nhũng (C37- Bộ Công an) cũng đến Hải quan Quảng Ninh làm việc.

Theo ông Toàn, Hải quan Quảng Ninh đã báo cáo toàn bộ thực tế sự việc. Được biết, hiện C37 đang rất quan tâm đến thông tin về gần 200 chiếc tàu than đã tẩu thoát nói trên.

Năm 2007 đã có hơn 360 lò khai thác than trái phép bị triệt phá, gần 150 bến bãi, điểm thu gom than bị đình chỉ và bắt giữ gần 300 vụ tổ chức khai thác, vận chuyển, kinh doanh than lậu. Chỉ tính riêng trong đợt cao điểm vừa qua, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ninh đã tạm giữ 104 tàu chở than sai phạm. Công an tỉnh cùng công an các địa phương triệt phá gần 402 lò, điểm khai thác than trái phép, tạm giữ hơn 600 xe ô tô, 10 tàu...  Mới đây nhất, Công an các địa phương như TX Uông Bí, TX Cẩm Phả đã bắt giữ hơn 100 tấn than tại các điểm dân cư có lò than khai thác trái phép. Tại Đông Triều, công an đã bắt giữ gần 3000 tấn than khai thác trái phép.

Thanh Sơn