Tags:
Việt Nam đã là cường quốc dân số
GiadinhNet - Tháng 11 năm nay, dân số Việt Nam đạt đến 90 triệu người. Nhân dịp này, PV Báo GĐ&XH có cuộc trò chuyện với GS Nguyễn Đình Cử - Giảng viên cao cấp của Viện Dân số và Các vấn đề xã hội, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân về những thời cơ và thách thức của dân số Việt Nam trong thời gian tới.
 |
|
Đạt con số 90 triệu, Việt Nam đã là “cường quốc dân số” xét theo cả về quy mô và thứ bậc. Ảnh minh họa |
Nhiều thuận lợi cho sự phát triển
Thưa Giáo sư, chỉ còn mấy ngày nữa là dân số nước ta cán mốc 90 triệu người. Xin Giáo sư cho bình luận ngắn về sự kiện này?
- 90 triệu người là một con số ấn tượng! Việt Nam nhiều năm nay đã vượt lên, lọt vào nhóm 13 nước đông dân nhất trên thế giới. Vì vậy, có thể nói nước ta đã là “cường quốc dân số”, xét theo cả về quy mô và thứ bậc.
Cũng cần nói thêm rằng, khoảng nửa thế kỷ qua, dân số nước Pháp chỉ tăng khoảng 1,5 lần, dân số thế giới tăng 2,3 lần, còn Việt Nam, mặc dù chiến tranh ác liệt, bão lũ liên miên, đời sống khó khăn, số con trung bình của người phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã giảm do làm tốt công tác KHHGĐ, dân số vẫn tăng lên gấp 3 lần! Điều này chứng tỏ sức sống mãnh liệt và khả năng phát triển giống nòi bền vững của dân tộc ta.
Xin ông cho biết, với quy mô dân số đạt 90 triệu người, sẽ mang lại cơ hội gì cho sự phát triển của nước ta?
- Với 90 triệu dân, trước hết chúng ta có thể thấy ngay rằng, Việt Nam là một thị trường lớn. Ngày nay, ai có sản phẩm hay dịch vụ gì, chỉ cần cung cấp được cho 1% dân số Việt Nam thì người đó đã có thể trở thành triệu phú đô la! Dân số đông, lao động dồi dào cũng là một lý do hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài.
Đông dân sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc phân công lao động xã hội. Chúng ta có đủ lực lượng lao động để thúc đẩy cả nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ phát triển và bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Mặt khác, giờ đây, mỗi người Việt Nam chỉ cần đóng góp một khoản tiền nhỏ, xã hội đã có một khoản tiền lớn để tập trung giải quyết một vấn đề nào đó. Chẳng hạn, mỗi người chỉ góp 1.000 đồng, cả nước đã có hàng chục tỷ đồng, góp 2.000, cả nước có tới trăm tỷ, còn nếu đóng góp 12.000 đồng thì đã có trên nghìn tỷ đồng… Đây đúng là thời kỳ “tích tiểu thành đại”.
Chúng ta lại mới bước vào thời kỳ “cơ cấu dân số vàng”, tức là thời kỳ cứ 2 người lao động mới có 1 người phụ thuộc (trẻ em dưới 15 tuổi và người từ 65 tuổi trở lên). Cách đây 30 năm thì gần như cứ 1 lao động có 1 người phụ thuộc. So sánh như thế để thấy “gánh nặng phụ thuộc” của Việt Nam đã giảm hẳn một nửa. Điều này tạo thuận lợi cho tiết kiệm và đầu tư. Thời kỳ “cơ cấu dân số vàng” dự báo kéo dài 30 - 35 năm nữa tạo ra nhiều thuận lợi cho phát triển.
Thách thức lớn hơn cơ hội
Bên cạnh những thời cơ và thuận lợi, theo Giáo sư, với quy mô dân số 90 triệu người sẽ có những thách thức gì cho sự phát triển của Việt Nam?
- Có thể nói, 90 triệu dân tạo nên sức ép rất lớn cho sự phát triển của đất nước trên tất cả các mặt kinh tế, xã hội và tài nguyên, môi trường.
Trước hết là vấn đề việc làm. Dân số đông, lại trong thời kỳ “cơ cấu dân số vàng” nên số lao động rất lớn. Giải quyết đủ việc làm, đào tạo nâng cao trình độ tay nghề cho hàng chục triệu lao động trong hoàn cảnh cạnh tranh quốc tế khốc liệt đang là những thách thức lớn nhất hiện nay.
Thất nghiệp, thiếu việc làm, làm việc với năng suất thấp không những cản trở phát triển mà còn tác động xấu đến an ninh, trật tự xã hội. Hiện nay, vợ chồng ít con, gia đình nhỏ nên thường đòi hỏi những dịch vụ như y tế, giáo dục, giao thông… có chất lượng cao hơn. Khi dân số đông, “cung” hàng hóa, dịch vụ có chất lượng cao đang không theo kịp “cầu” dễ gây ra những căng thẳng xã hội.
Vấn đề đặc biệt quan trọng là tác động của 90 triệu dân đến tài nguyên, môi trường Việt Nam. Nhiều nước có dân số lớn hơn nước ta nhưng lại có diện tích lãnh thổ rộng hơn nhiều lần. Vì vậy, mật độ dân số của họ thấp hoặc rất thấp. Chẳng hạn, mật độ dân số của Nga chỉ có 8 người/km2, Mỹ: 33 người/km2, ngay Trung Quốc cũng chỉ có gần 140 người/km2, còn Việt Nam lên đến 272 người/km2!
Quy mô dân số lớn, mật độ dân số cao làm cho đất đai trở thành tài nguyên quý hiếm, giá cả đắt đỏ cản trở sự phát triển của đất nước, khó khăn trong sản xuất và sinh hoạt của người dân. Những hiện tượng chậm giải phóng mặt bằng, khó tìm đất tái định cư, tranh chấp, tranh giành, đầu cơ đất đai diễn ra phổ biến khắp nơi. Dân số đông, lại tập trung cao ở vùng đồng bằng đã tạo ra dòng di cư lớn, là một trong những nguyên nhân làm cạn kiệt tài nguyên rừng và quá tải cơ sở kỹ thuật, ô nhiễm môi trường đô thị.
Giữa thuận lợi và khó khăn, thời cơ và thách thức của vấn đề vừa nêu; nếu chỉ nói một câu để khái quát lại, ông sẽ nói gì?
- Tôi thấy thách thức lớn hơn cơ hội, thuận lợi ít hơn khó khăn!
Trân trọng cảm ơn Giáo sư về những trao đổi này!
|
Cơ hội vàng cho nâng cao chất lượng dân số
“Đông dân nhưng tỷ lệ trẻ em của nước ta giảm mạnh đưa đến tình trạng “nhiều lao động hơn để nuôi dạy số trẻ em ít hơn”, tạo ra cơ hội vàng cho nâng cao chất lượng dân số. Chẳng hạn, nếu tỷ lệ trẻ em dưới 15 tuổi bây giờ mà cao như năm 1979 thì hiện nay chúng ta có tới hơn 36 triệu trẻ em! Trên thực tế thì chúng ta chỉ có khoảng 21 triệu! Đối với mỗi gia đình, thay vì có 4-5 con như trước đây, đã phổ biến mô hình 2 con. Sự biến chuyển lớn lao này mở ra cơ hội to lớn cả trên tầm vĩ mô (toàn quốc) cho tới mỗi gia đình (tầm vi mô) chăm sóc, nuôi dạy trẻ tốt hơn. Thực tế thì tỷ lệ suy dinh dưỡng của trẻ giảm nhanh, tỷ lệ nhập học và số năm đi học cả trẻ trai và trẻ em gái ngày càng lớn. Kết quả này góp phần nâng cao chất lượng dân số. Chất lượng dân số, chất lượng lao động sẽ ngày càng trở thành nhân tố quyết định phát triển của nước ta”. GS.TS Nguyễn Đình Cử |
Hà Thư (Thực hiện)
Ý kiến của bạn
Ăn kiêng và tập gym giảm 7kg trong 2 tháng, nữ sinh 16 tuổi đột ngột mất kinh: Nguy hiểm khó lường
Dân số và phát triển - 15 giờ trướcGĐXH - Sau khi giảm 7kg trong 2 tháng do ăn kiêng và tập gym, nữ sinh quay trở về chế độ sinh hoạt bình thường nhưng 10 tháng nay mất kinh.
6 triệu chứng cảnh báo viêm đường tiết niệu và cách phòng ngừa hiệu quả
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcViêm đường tiết niệu là bệnh lý phổ biến, xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào niệu đạo và gây viêm nhiễm. Đây là vấn đề sức khỏe ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới, đặc biệt là phụ nữ. Vậy cách phòng ngừa tình trạng này như thế nào?
Quảng Ninh: Thêm nhiều giải pháp nâng cao chất lượng dân số
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcGĐXH - Để nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn, Quảng Ninh cần 100% xã có CLB tiền hôn nhân, CLB giảm mất cân bằng giới tính; TYT truyền thông sàng lọc sinh.
4 món ăn mẹ bầu nên tránh tuyệt đối trong thai kỳ
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcDinh dưỡng ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển toàn diện của thai nhi và sức khỏe người mẹ nên việc lựa chọn thực phẩm an toàn và tránh các món ăn nguy hiểm là điều các mẹ bầu cần đặc biệt chú ý.
Kết hôn sau 2 năm không có 'tin vui', thanh niên 27 tuổi đi khám bất ngờ phát hiện nguyên nhân chính gây vô sinh
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcGĐXH - Anh C. bị giãn tĩnh mạch thừng tinh hai bên kèm cong dương vật. Đây là nguyên nhân chính gây vô sinh ở bệnh nhân 27 tuổi này.
Cục Dân số phát động cuộc thi 'Tôi là tuyên truyền viên dân số giỏi'
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcGĐXH – Cuộc thi nhằm hưởng ứng 65 năm kỷ niệm ngày thành lập ngành Dân số Việt Nam (1961-2026). Đây cũng là dịp tri ân, động viên các cán bộ dân số, truyền thông dân số, cộng tác viên dân số trong toàn bộ hệ thống dân số trên toàn quốc, tôn vinh các tấm gương làm tốt trong công tác dân số.
Có thể uống thuốc tránh thai giữa chu kỳ kinh nguyệt không?
Dân số và phát triển - 7 ngày trướcUống thuốc tránh thai giữa chu kỳ kinh nguyệt là điều có thể. Tuy nhiên, phụ nữ nên tìm hiểu về thời điểm sử dụng và biện pháp tránh thai dự phòng để đạt hiệu quả tốt nhất.
Quan tâm, nâng cao chất lượng cuộc sống cho phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh
Dân số và phát triển - 7 ngày trướcGĐXH – Theo các chuyên gia, sau mãn kinh, người phụ nữ còn sống thêm khoảng 20-30 năm nhưng phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe có thể xuất hiện ở thời gian này.
Ngoài giảm cân, hạt chia còn có 7 lợi ích sức khỏe bất ngờ
Dân số và phát triển - 9 ngày trướcGiàu chất xơ, omega-3 và khoáng chất, hạt chia được xem là ‘siêu thực phẩm’ nhỏ bé mang lại nhiều lợi ích lớn. Thêm hạt chia vào chế độ ăn hằng ngày có thể giúp cải thiện tim mạch, tiêu hóa, đường huyết và hỗ trợ kiểm soát cân nặng...
4 nguyên nhân phổ biến gây đau bụng sau sinh và cách khắc phục hiệu quả
Dân số và phát triển - 10 ngày trướcĐau bụng sau sinh không phải lúc nào cũng bất thường vì thời điểm này tử cung đang dần trở lại trạng thái bình thường. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đau bụng có thể là dấu hiệu của một vấn đề tiềm ẩn...
Giao lưu trực tuyến: Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên và tầm quan trọng của tư vấn khám sức khỏe trước khi kết hôn
Dân số và phát triểnGĐXH - Theo các chuyên gia, sức khỏe sinh sản của vị thành niên, thanh niên được coi là một trong những yếu tố quan trọng có ý nghĩa quyết định đến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực và tương lai của giống nòi.
