Các mốc siêu âm dị tật thai nhi quan trọng mẹ bầu cần ghi nhớ để có một thai kỳ khỏe mạnh

Khám thai định kỳ là một phần thiết yếu trong suốt hành trình mang thai, giúp theo dõi sát sao sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi. Các mốc khám thường được bác sĩ chỉ định vào những thời điểm quan trọng, trải dài từ những tuần đầu tiên cho đến giai đoạn cận sinh.

Trong mỗi lần thăm khám, mẹ bầu sẽ được kiểm tra sức khỏe tổng quát, siêu âm thai và thực hiện các xét nghiệm cần thiết. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường nếu có sẽ giúp bác sĩ chủ động xây dựng kế hoạch theo dõi, điều trị và can thiệp kịp thời, góp phần đảm bảo một thai kỳ an toàn, khỏe mạnh cho cả mẹ và bé.

TS.BS Phan Chí Thành, Bệnh viện Phụ sản Trung ương cho biết, siêu âm thai là phương pháp quan trọng trong quá trình theo dõi thai kỳ. Không chỉ giúp xác định tuổi thai, đánh giá sự phát triển của thai nhi, siêu âm còn có giá trị đặc biệt trong việc tầm soát dị tật bẩm sinh và phát hiện những bất thường tiềm ẩn.

Tùy theo từng giai đoạn thai kỳ, bác sĩ sẽ chỉ định các mốc siêu âm cần thiết. Dưới đây là bốn mốc siêu âm quan trọng mà thai phụ cần đặc biệt lưu ý:

Tuần 12 – Tầm soát lệch bội và bất thường lớn

Ở giai đoạn này, siêu âm có vai trò kết hợp với xét nghiệm để tầm soát các bất thường nhiễm sắc thể thông qua đo độ mờ da gáy và xét nghiệm sinh hóa. Đây là bước đầu tiên trong sàng lọc lệch bội, giúp phát hiện các hội chứng di truyền nguy hiểm như Down (NST 21), Edwards (NST 18), Patau (NST 13) và các hội chứng liên quan đến nhiễm sắc thể giới tính như Turner (X) hay Klinefelter (XXY).

Bên cạnh đó, siêu âm quý I còn cho phép phát hiện sớm những dị tật nghiêm trọng, không có khả năng can thiệp như thai vô sọ, tật não thất không phân chia, hoặc các bất thường phức tạp của cơ quan nội tạng như ruột, gan, tim nằm ngoài cơ thể. Đây là cơ sở để bác sĩ tư vấn hướng xử trí kịp thời cho thai phụ.

Theo bác sĩ, có khoảng 25% dị tật thai nhi được phát hiện trong 12–13 tuần đầu, khoảng 50% phát hiện trong quý II và III, 25% còn lại phát hiện muộn hơn, có thể sau khi sinh.

Tuần 22 – Siêu âm hình thái học quý II

Đây là thời điểm quan trọng nhất trong việc đánh giá hình thái học của thai. Khoảng 50–60% các dị tật có thể được phát hiện ở giai đoạn này. Thông qua các chỉ số sinh trắc học như đường kính lưỡng đỉnh (BPD), chu vi đầu (HC), chu vi bụng (AC) và chiều dài xương đùi (FL), bác sĩ đánh giá được sự phát triển của thai nhi.

Ngoài ra, siêu âm tuần 22 cho phép khảo sát toàn bộ cấu trúc cơ thể thai như đầu, mặt, cổ, ngực, tim, bụng, xương, hệ tiết niệu – sinh dục, bánh nhau và dây rốn. Đây là thời điểm vàng để phát hiện những bất thường về hình thái tim, hệ thần kinh trung ương, cột sống, chi, bộ phận sinh dục ngoài...

Thai phụ cũng thường được chỉ định siêu âm 3D hoặc 4D để nâng cao chất lượng hình ảnh. Công nghệ này hỗ trợ phát hiện rõ hơn những dị tật mà siêu âm 2D có thể bỏ sót, đồng thời giúp cha mẹ có cơ hội ngắm nhìn gương mặt thai nhi rõ nét hơn.

Tuần 32 – Đánh giá sự phát triển và tầm soát dị tật muộn

Ở giai đoạn cuối của quý III thai kỳ, siêu âm giúp bác sĩ theo dõi sự phát triển của thai nhi và phát hiện những dị tật xuất hiện muộn hoặc trước đó chưa biểu hiện rõ. Bác sĩ sẽ đánh giá nguy cơ thai phát triển chậm trong tử cung, dấu hiệu suy dinh dưỡng bào thai hoặc hạn chế tăng trưởng nội tử cung – tình trạng có thể dẫn đến suy thai, lưu thai nếu không được can thiệp kịp thời.

Đồng thời, đây cũng là mốc thời gian quan trọng để nhận biết nguy cơ thai to ở những mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ. Những trường hợp này nếu không được theo dõi và xử lý đúng cách có thể gây khó khăn khi sinh hoặc làm tăng nguy cơ tai biến cho mẹ và bé.

Tuần 36 – Chuẩn bị cho cuộc sinh an toàn

Siêu âm ở tuần thai 36 giúp bác sĩ đánh giá vị trí, tư thế của thai, lượng nước ối, vị trí bánh nhau, cũng như cân nặng ước tính. Đặc biệt, siêu âm giai đoạn này có thể phát hiện chính xác hơn tình trạng thai chậm tăng trưởng so với mốc 32 tuần.

TS.BS Phan Chí Thành nhấn mạnh, siêu âm tuần 36 giúp hoàn thiện kế hoạch sinh nở, hỗ trợ bác sĩ và thai phụ lựa chọn phương pháp sinh phù hợp, hạn chế rủi ro. Với những trường hợp thai có bất thường, việc nắm rõ tình hình trước sinh là rất quan trọng để chuẩn bị điều kiện y tế tốt nhất khi bé chào đời.

Những mốc siêu âm trên đóng vai trò then chốt để theo dõi một thai kỳ khỏe mạnh. Tuy nhiên, tùy tình trạng sức khỏe của mẹ và bé, bác sĩ có thể chỉ định siêu âm nhiều hơn hoặc làm thêm các xét nghiệm chuyên sâu. Trong các thai kỳ nguy cơ cao như đa thai, tiền sản giật, tiểu đường thai kỳ, chậm phát triển trong tử cung… việc theo dõi sát bằng siêu âm định kỳ là cần thiết để dự phòng các biến chứng nghiêm trọng như sảy thai, thai lưu hay sinh non.

Mỗi lần siêu âm không chỉ là cơ hội theo dõi sự phát triển của em bé mà còn là dịp để bác sĩ sớm phát hiện các nguy cơ tiềm ẩn, từ đó chủ động lên kế hoạch chăm sóc thai sản an toàn, hiệu quả cho cả mẹ và bé.

Minh Diễm