Chuyên gia cảnh báo nhóm người cần tầm soát ung thư phổi
Tại Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi xếp hàng thứ 2 ở cả hai giới. Ung thư phổi tiên lượng nặng, thường phát hiện ở giai đoạn muộn, vì vậy việc tầm soát hết sức quan trọng.
Bố tôi thường xuyên hút thuốc lá nhiều năm nay. Gia đình tôi rất lo vì nghe thông tin người hút thuốc nhiều sẽ mắc ung thư phổi . Xin bác sĩ cho biết trường hợp nào nên tầm soát ung thư phổi?
Độc giả Hùng Anh (Hà Nội)
PGS.TS Phan Thu Phương, ThS.BS Cao Trung Đức - Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), tư vấn:
Ung thư phổi là căn bệnh ung thư thường gặp trên thế giới. Theo thống kê, năm 2020, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi ở nam giới đứng đầu trong các loại ung thư (17,3%); ở nữ giới, ung thư phổi (chiếm 8,4%) xếp thứ 2 sau ung thư vú.
1. Đối tượng cần sàng lọc ung thư phổi:
Trên thế giới, các hiệp hội đưa ra nhiều khuyến cáo về đối tượng sàng lọc ung thư phổi và có thay đổi, cập nhật qua các năm.

Bác sĩ tư vấn khám, tư vấn bệnh ung thư cho người dân tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: Ngọc Trang
Hiệp hội ung thư Mỹ (ACS) đưa ra khuyến cáo sàng lọc ung thư phổi lần đầu vào năm 2013 và cập nhật vào năm 2018. Tầm soát hằng năm với các đối tượng sau:
- 50-80 tuổi, có sức khỏe tốt
- Hiện hút thuốc hoặc đã bỏ thuốc dưới 15 năm
- Hút thuốc trên 20 bao/năm
Hiệp hội Lồng ngực Mỹ (ACCP) khuyến cáo về đối tượng cần sàng lọc ung thư phổi theo các nhóm nguy cơ:
- Nguy cơ cao: Người 55-77 tuổi, hút 30 bao thuốc/năm, đang hút hoặc bỏ thuốc dưới 15 năm khuyến cáo chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp hằng năm.
- Có nguy cơ: Đối tượng 50-80 tuổi, hút 20 bao thuốc/năm, đang hút hoặc bỏ thuốc dưới 15 năm gợi ý chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp hằng năm.
- Nguy cơ thấp: không thuộc hai trường hợp trên, tùy từng trường hợp cụ thể.
Mạng lưới Ung thư quốc gia Mỹ (NCCN) năm 2018 cũng đưa ra khuyến cáo về đối tượng cần sàng lọc ung thư phổi thông qua đánh giá nguy cơ.
Các yếu tố nguy cơ bao gồm tiền sử hút thuốc lá, phơi nhiễm nghề nghiệp, tiền sử ung thư, tiền sử gia đình ung thư phổi ở thế hệ thứ nhất, xơ phổi, hút thuốc lá thụ động.
Qua đó chia làm ba nhóm nguy cơ:
Nguy cơ cao:
Những người 55 - 74 tuổi, hút thuốc lá trên 30 bao/năm, bỏ thuốc lá dưới 15 năm.
Người trên 50 tuổi, hút thuốc lá trên 20 bao/năm, thêm vào các yếu tố nguy cơ khác ngoài hút thuốc lá thụ động.
Nguy cơ trung bình:
Trên 50 tuổi, hút thuốc lá trên 20 bao/năm hoặc hút thuốc lá thụ động, không có yếu tố nguy cơ nào khác.
Nguy cơ thấp:
Dưới 50 TUỔI và/hoặc hút thuốc lá dưới 20 bao/năm
Với nhóm nguy cơ cao, bác sĩ, bệnh nhân sẽ thảo luận về lợi ích và nguy cơ để đưa ra quyết định sàng lọc. Nhóm nguy cơ trung bình, thấp không được khuyến cáo sàng lọc ung thư phổi.
2. Ý nghĩa của sàng lọc ung thư phổi
Điều quan trọng trước khi sàng lọc là tư vấn bỏ hút thuốc nếu đang hút và được bác sĩ giải thích lợi ích, nguy cơ, giá trị của việc sàng lọc với chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp.
Lợi ích của sàng lọc giúp giảm tỷ lệ tử vong do ung thư phổi. Chất lượng cuộc sống người bệnh được cải thiện nhờ việc sàng lọc và phát hiện sớm ung thư. Việc sàng lọc có thể phát hiện bệnh lý khác ngoài ung thư phổi như giãn phế nang trong COPD, vôi hóa động mạch vành, phình động mạch chủ…
Nguy cơ sàng lọc: Tỷ lệ nhỏ dương tính giả dẫn đến các xét nghiệm, thăm dò xâm lấn không cần thiết thậm chí phẫu thuật. Điều này gây ảnh hưởng chi phí, chất lượng cuộc sống, tinh thần của đối tượng.
Việc sàng lọc cho kết quả âm tính giả có thể trì hoãn chẩn đoán điều trị. Ngoài ra, kết quả không xác định có thể dẫn đến các thăm dò khác.
Ung thư phổi có tiên lượng nặng, thường phát hiện ở giai đoạn muộn nên làm giảm đáng kể tuổi thọ của bệnh nhân. Do đó, việc sàng lọc ung thư phổi rất quan trọng ở các quốc gia trên thế giới cũng như ở Việt Nam.
Đối tượng sàng lọc cần được đánh giá cụ thể tránh việc sử dụng quá mức thăm dò. Đối tượng cần được hiểu về lợi ích và nguy cơ của việc sàng lọc trước khi đưa ra quyết định sàng lọc ung thư phổi.
Hiện nay, chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp được khuyến cáo để sàng lọc ung thư phổi.

6 thói quen đang làm hỏng thận của bạn, phần lớn mọi người đang mắc phải hàng ngày
Bệnh thường gặp - 4 ngày trướcGĐXH - Nhiều người có thói quen sinh hoạt không tốt, lâu ngày sẽ ảnh hưởng đến chức năng thận, làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận.

Dấu hiệu chứng tỏ bạn mắc trầm cảm theo mùa
Bệnh thường gặp - 6 ngày trướcHàng triệu người trưởng thành có thể mắc chứng rối loạn cảm xúc theo mùa (trầm cảm theo mùa), mặc dù nhiều người có thể không biết mình mắc bệnh.

5 động tác yoga làm thông khí, giảm khó thở do viêm xoang
Bệnh thường gặp - 1 tuần trướcViêm xoang có thể được điều trị bằng thuốc hay thực hiện một số biện pháp khắc phục tại nhà giúp giảm triệu chứng và đẩy nhanh quá trình lành bệnh. Ngoài ra, bạn cũng có thể tập yoga để hỗ trợ đẩy lùi các biểu hiện khó chịu do bệnh.

Lưu ý trong điều trị gout để bệnh nhanh giảm và hạn chế tái phát
Bệnh thường gặp - 1 tuần trướcGout là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến hiện nay, đặc trưng bởi những cơn đau khớp dữ dội, sưng tấy. Vậy phải làm sao để bệnh giảm nhanh chóng và ít tái phát?

Mát xa xoang vùng mặt giảm ngạt mũi, khó thở do viêm xoang
Bệnh thường gặp - 1 tuần trướcViêm xoang gây tình trạng các xoang bị tắc, nghẽn có thể gây khó thở, mệt mỏi. Để giảm nhanh triệu chứng này, bạn có thể mát xa nhẹ nhàng các xoang trên khuôn mặt.

Đầu gối có biểu hiện này khi đi bộ, có 4 bệnh cần khám ngay
Bệnh thường gặp - 1 tuần trướcGĐXH - Nhiều người khi đi bộ thì đầu gối đột nhiên yếu đi, có chuyện gì vậy? Có 4 bệnh bạn cần đi khám ngay, đừng chủ quan.

5 rủi ro người bị loãng xương nhất định phải phòng ngừa khi tập thể dục!
Bệnh thường gặp - 3 tuần trướcGĐXH - Người bị loãng xương dễ bị chấn thương hơn những người khác, rủi ro của chính bạn là khi tập thể dục.

7 dấu hiệu cảnh báo ung thư dạ dày cần phải khám ngay
Bệnh thường gặp - 3 tuần trướcUng thư dạ dày rất phổ biến hay gặp ở người trên 50 tuổi. Mặc dù y học tiến bộ nhưng nhiều bệnh nhân ung thư dạ dày được chẩn đoán ở giai đoạn muộn, không còn khả năng phẫu thuật hoặc còn khả năng phẫu thuật nhưng lại tái phát trong vòng 5 năm.

Bệnh thuỷ đậu ở người lớn: Bác sĩ lưu ý những biến chứng viêm phổi, viêm não
Bệnh thường gặp - 3 tuần trướcThời tiết nồm ẩm là điều kiện thuận lợi để thủy đậu phát triển và lây lan, bệnh gây ra nhiều biến chứng như viêm phổi, viêm não.

Đau ngực chưa hẳn là đau tim nhưng 4 căn bệnh gây đau tức ngực này cần phải cảnh giác
Bệnh thường gặp - 2 tháng trướcGĐXH - Ngay khi đau tức ngực, nhiều người vội nghĩ đến tim mạch, tuy nhiên có nhiều bệnh liên quan đến đau ngực cần cảnh giác, không thể bỏ qua.

Đầu gối có biểu hiện này khi đi bộ, có 4 bệnh cần khám ngay
Bệnh thường gặpGĐXH - Nhiều người khi đi bộ thì đầu gối đột nhiên yếu đi, có chuyện gì vậy? Có 4 bệnh bạn cần đi khám ngay, đừng chủ quan.