Chuyên gia cảnh báo nhóm người cần tầm soát ung thư phổi
Tại Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi xếp hàng thứ 2 ở cả hai giới. Ung thư phổi tiên lượng nặng, thường phát hiện ở giai đoạn muộn, vì vậy việc tầm soát hết sức quan trọng.
Bố tôi thường xuyên hút thuốc lá nhiều năm nay. Gia đình tôi rất lo vì nghe thông tin người hút thuốc nhiều sẽ mắc ung thư phổi . Xin bác sĩ cho biết trường hợp nào nên tầm soát ung thư phổi?
Độc giả Hùng Anh (Hà Nội)
PGS.TS Phan Thu Phương, ThS.BS Cao Trung Đức - Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), tư vấn:
Ung thư phổi là căn bệnh ung thư thường gặp trên thế giới. Theo thống kê, năm 2020, tỷ lệ bệnh nhân ung thư phổi ở nam giới đứng đầu trong các loại ung thư (17,3%); ở nữ giới, ung thư phổi (chiếm 8,4%) xếp thứ 2 sau ung thư vú.
1. Đối tượng cần sàng lọc ung thư phổi:
Trên thế giới, các hiệp hội đưa ra nhiều khuyến cáo về đối tượng sàng lọc ung thư phổi và có thay đổi, cập nhật qua các năm.
Bác sĩ tư vấn khám, tư vấn bệnh ung thư cho người dân tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: Ngọc Trang
Hiệp hội ung thư Mỹ (ACS) đưa ra khuyến cáo sàng lọc ung thư phổi lần đầu vào năm 2013 và cập nhật vào năm 2018. Tầm soát hằng năm với các đối tượng sau:
- 50-80 tuổi, có sức khỏe tốt
- Hiện hút thuốc hoặc đã bỏ thuốc dưới 15 năm
- Hút thuốc trên 20 bao/năm
Hiệp hội Lồng ngực Mỹ (ACCP) khuyến cáo về đối tượng cần sàng lọc ung thư phổi theo các nhóm nguy cơ:
- Nguy cơ cao: Người 55-77 tuổi, hút 30 bao thuốc/năm, đang hút hoặc bỏ thuốc dưới 15 năm khuyến cáo chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp hằng năm.
- Có nguy cơ: Đối tượng 50-80 tuổi, hút 20 bao thuốc/năm, đang hút hoặc bỏ thuốc dưới 15 năm gợi ý chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp hằng năm.
- Nguy cơ thấp: không thuộc hai trường hợp trên, tùy từng trường hợp cụ thể.
Mạng lưới Ung thư quốc gia Mỹ (NCCN) năm 2018 cũng đưa ra khuyến cáo về đối tượng cần sàng lọc ung thư phổi thông qua đánh giá nguy cơ.
Các yếu tố nguy cơ bao gồm tiền sử hút thuốc lá, phơi nhiễm nghề nghiệp, tiền sử ung thư, tiền sử gia đình ung thư phổi ở thế hệ thứ nhất, xơ phổi, hút thuốc lá thụ động.
Qua đó chia làm ba nhóm nguy cơ:
Nguy cơ cao:
Những người 55 - 74 tuổi, hút thuốc lá trên 30 bao/năm, bỏ thuốc lá dưới 15 năm.
Người trên 50 tuổi, hút thuốc lá trên 20 bao/năm, thêm vào các yếu tố nguy cơ khác ngoài hút thuốc lá thụ động.
Nguy cơ trung bình:
Trên 50 tuổi, hút thuốc lá trên 20 bao/năm hoặc hút thuốc lá thụ động, không có yếu tố nguy cơ nào khác.
Nguy cơ thấp:
Dưới 50 TUỔI và/hoặc hút thuốc lá dưới 20 bao/năm
Với nhóm nguy cơ cao, bác sĩ, bệnh nhân sẽ thảo luận về lợi ích và nguy cơ để đưa ra quyết định sàng lọc. Nhóm nguy cơ trung bình, thấp không được khuyến cáo sàng lọc ung thư phổi.
2. Ý nghĩa của sàng lọc ung thư phổi
Điều quan trọng trước khi sàng lọc là tư vấn bỏ hút thuốc nếu đang hút và được bác sĩ giải thích lợi ích, nguy cơ, giá trị của việc sàng lọc với chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp.
Lợi ích của sàng lọc giúp giảm tỷ lệ tử vong do ung thư phổi. Chất lượng cuộc sống người bệnh được cải thiện nhờ việc sàng lọc và phát hiện sớm ung thư. Việc sàng lọc có thể phát hiện bệnh lý khác ngoài ung thư phổi như giãn phế nang trong COPD, vôi hóa động mạch vành, phình động mạch chủ…
Nguy cơ sàng lọc: Tỷ lệ nhỏ dương tính giả dẫn đến các xét nghiệm, thăm dò xâm lấn không cần thiết thậm chí phẫu thuật. Điều này gây ảnh hưởng chi phí, chất lượng cuộc sống, tinh thần của đối tượng.
Việc sàng lọc cho kết quả âm tính giả có thể trì hoãn chẩn đoán điều trị. Ngoài ra, kết quả không xác định có thể dẫn đến các thăm dò khác.
Ung thư phổi có tiên lượng nặng, thường phát hiện ở giai đoạn muộn nên làm giảm đáng kể tuổi thọ của bệnh nhân. Do đó, việc sàng lọc ung thư phổi rất quan trọng ở các quốc gia trên thế giới cũng như ở Việt Nam.
Đối tượng sàng lọc cần được đánh giá cụ thể tránh việc sử dụng quá mức thăm dò. Đối tượng cần được hiểu về lợi ích và nguy cơ của việc sàng lọc trước khi đưa ra quyết định sàng lọc ung thư phổi.
Hiện nay, chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp được khuyến cáo để sàng lọc ung thư phổi.
Người đàn ông bất ngờ phát hiện bị ung thư biểu mô từ dấu hiệu nhiều người Việt bỏ qua
Bệnh thường gặp - 2 giờ trướcGĐXH - Trong lần khám gần đây, người đàn ông mắc ung thư biểu mô có biểu hiện mệt mỏi, xanh xao, kết quả xét nghiệm máu cho thấy chỉ số hồng cầu thấp...
Bất ngờ 4 loại rau củ mùa hè người bệnh suy thận không nên ăn thường xuyên
Bệnh thường gặp - 5 giờ trướcGĐXH - Người bệnh suy thận nên hạn chế những thực phẩm chứa kali. Trong khi rau củ và trái cây tươi lại chứa nhiều kali. Vậy nên việc chọn lựa rau phù hợp với người bệnh suy thận là rất quan trọng.
2 người bị 'bùng phát' viêm gan B mạn tính thừa nhận một sai lầm nhiều người Việt mắc phải
Bệnh thường gặp - 1 ngày trướcGĐXH - Một người bệnh có tiền sử mắc viêm gan B, thế nhưng anh lại tự dừng thuốc, không đi khám bệnh trong 1 năm nay; một người có thói quen đi khám sức khỏe định kỳ nhưng lại “quên” kiểm tra xét nghiệm về gan.
Nam sinh 21 tuổi suy tim, suy thận vì loại đồ uống khoái khẩu giới trẻ Việt yêu thích
Bệnh thường gặp - 1 ngày trướcGĐXH - Điều tra bệnh sử, các bác sĩ cho biết nam sinh bị suy thận này không có tiền sử bệnh lý nào khác ngoài việc uống quá nhiều đồ uống tăng lực.
Người phụ nữ 64 tuổi bất ngờ phát hiện ung thư đại tràng di căn phổi từ dấu hiệu nhiều người Việt bỏ qua
Bệnh thường gặp - 2 ngày trướcGĐXH - Người phụ nữ bị ung thư đại tràng di căn phổi có dấu hiệu bị táo bón liên tục trong khoảng 3 tháng, trước khi phát hiện bệnh.
7 việc nên làm để phòng nguy cơ suy thận
Bệnh thường gặp - 2 ngày trướcGĐXH - Có nhiều nguyên nhân gây suy thận ở người trẻ, trong đó phần lớn liên quan trực tiếp đến lối sống hiện đại như: thức khuya, uống ít nước, thường xuyên dùng thức ăn nhanh, lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá...
Cảnh giác với biến chứng nguy hiểm của bệnh gout
Bệnh thường gặp - 3 ngày trướcGĐXH - Nhiều trường hợp người bệnh gout vào viện trong tình trạng hạt tophi nổi nhiều ở ngón chân, ngón tay, khuỷu tay, chân gây đau đớn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Người phụ nữ 43 tuổi bất ngờ suy gan, suy thận vì 1 sai lầm trong lúc ăn phở mà nhiều người Việt mắc phải
Bệnh thường gặp - 3 ngày trướcGĐXH - Đang khỏe mạnh nhưng sau khi ăn phở tái, bệnh nhân bị nhiễm trùng, nhiễm độc nặng, sốc nhiễm trùng, nguy cơ tử vong cao do suy đa tạng, suy gan, suy thận và tổn thương cơ tim.
Phát hiện suy thận lúc khám tiền hôn nhân, cô gái trẻ chia tay mối tình 9 năm
Bệnh thường gặp - 4 ngày trướcChỉ khi khám sức khỏe tiền hôn nhân, Nguyễn Mai Ngọc mới biết mình mắc bệnh thận mạn tính và phải chạy thận suốt đời.
Người đàn ông 64 tuổi ở Vĩnh Phúc thoát cửa tử sau 3 lần ngừng tim dù tiền sử khỏe mạnh
Bệnh thường gặp - 4 ngày trướcGĐXH - Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc đã giành lại sự sống ngoạn mục cho một người bệnh 64 tuổi bị nhồi máu cơ tim cấp – một trong những tình trạng tim mạch nguy hiểm nhất, có thể cướp đi sinh mạng chỉ trong tích tắc.
Người phụ nữ 48 tuổi phát hiện u não to như quả quýt từ dấu hiệu nhiều người Việt bỏ qua
Bệnh thường gặpGĐXH - Người phụ nữ bị u não cho biết thường xuyên bị đau đầu từng cơn rồi lại hết. Những lúc đau bà chỉ chịu đựng hoặc dùng thuốc giảm đau.
