Chuyên gia 'điểm mặt' các yếu tố nguy cơ gây ung thư
Cùng với bệnh lý tim mạch, ung thư là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới.
Sự phát triển và di căn của ung thư
Một cơ thể khỏe mạnh có hàng nghìn tỷ tế bào được tạo ra từ sự phát triển, phân chia nhằm duy trì các hoạt động hàng ngày của cơ thể.
Các tế bào khỏe mạnh đều có những chu kỳ sống riêng biệt, sinh sản và chết đi theo chương trình định sẵn, tùy theo mỗi loại tế bào. Các tế bào mới được sinh ra thay thế cho các tế bào già cỗi, hoặc các tế bào bị hư tổn khi chúng chết đi.
Ung thư làm phá vỡ quá trình bình thường ở trên, dẫn đến sự phát triển hỗn loạn các tế bào. Điều này được giải thích là do những biến đổi hoặc sự đột biến DNA trong tế bào.
Phẫu thuật cắt ung thư thực quản tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Ảnh: BVCC
DNA tồn tại trong các gen riêng lẻ của mỗi tế bào, chúng giúp định hướng cho tế bào thực hiện đúng chức năng và cả sự phát triển, phân chia tế bào. Hầu hết các đột biến DNA được tế bào sửa chữa nhưng một khi có một lỗi nào đó không sửa chữa được, tế bào có thể sẽ bị ung thư hóa. Các tế bào ung thư sẽ phát triển quá mức, không kiểm soát dẫn tới hình thành các khối u. Tùy thuộc vào vị trí khối u, nó gây ra những mức độ ảnh hưởng khác nhau cho cơ thể.
Không phải tất cả các khối u đều gọi là ung thư. Có những khối u lành tính, không gọi là ung thư, chúng không xâm lấn và lan ra các mô cơ quan khác. Dù vậy, khi chúng phát triển to quá mức chèn ép vào các cơ quan lân cận sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe.
Các khối u ác tính hay còn gọi là ung thư đặc trưng bởi tính xâm lấn và di căn xa. Các tế bào ung thư có thể di cư thông qua dòng chảy mạch máu hay hệ bạch huyết để đi đến các vùng khác của cơ thể, gọi là hiện tượng di căn xa. Ung thư đã di căn xa thường khó điều trị và có tiên lượng xấu.
Các yếu tố nguy cơ gây ung thư
Nguyên nhân trực tiếp của ung thư là những biến đổi, hay đột biến tại các DNA bên trong tế bào. Các đột biến gen này có thể được di truyền bẩm sinh. Chúng cũng có thể xuất hiện trong quá trình sinh sống do tác động của môi trường.
Một số các yếu tố nguy cơ gây ung thư có thể là:
- Phơi nhiễm với hóa chất gây ung thư.
- Phơi nhiễm với bức xạ.
- Phơi nhiễm với ánh nắng mặt trời.
- Một số loại virus, ví dụ như virus u nhú ở người (HPV).
- Hút thuốc lá.
- Lối sống: chế độ ăn kém lành mạnh, ít hoạt động thể chất.
Nguy cơ mắc ung thư có xu hướng gia tăng theo độ tuổi. Một số tình trạng viêm nhiễm sẵn có cũng có thể làm tăng nguy cơ gây ung thư, ví dụ bệnh viêm loét đại tràng mạn tính.
Hiểu biết được các yếu tố nguy cơ của ung thư giúp chúng ta biết điều chỉnh và thực hiện lối sống lành mạnh, khoa học, làm giảm nguy cơ ung thư cho cơ thể.
Các cách tốt nhất để dự phòng ung thư
- Bỏ thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc
- Chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng
- Hạn chế sử dụng các loại thịt chế biến sẵn
- Cân nhắc áp dụng chế độ ăn Địa Trung Hải, tập trung vào thực phẩm nguồn gốc thực vật, protein nạc, chất béo có lợi cho cơ thể
- Không uống rượu bia hoặc tiết chế việc uống rượu bia
- Giữ được cân nặng hợp lý và hoạt động thể chất ít nhất 30 phút mỗi ngày
- Che chắn bảo vệ khỏi ánh nắng mặt trời: Che chắn bằng quần áo, kính râm, mũ, và thoa kem chống nắng thường xuyên. Tránh ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian từ 10h đến 16h. Đây là lúc tia nắng mặt trời ở mức mạnh nhất
- Tiêm vắc xin phòng virus có thể dẫn đến ung thư, chẳng hạn virus viêm gan B, virus gây u nhú ở người HPV
- Không thực hiện các hành động có tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư: Thực hành tình dục an toàn, không sử dụng chung bơm kim tiêm, chỉ xăm hình ở các cơ sở có uy tín và an toàn
- Thường xuyên khám định kỳ để có thể phát hiện sớm các loại ung thư, làm tăng cơ hội chữa khỏi cho người bệnh.
Như vậy, ung thư là bệnh lý nguy hiểm do sự đột biến DNA của tế bào, dẫn đến sự phát triển không kiểm soát, có tính chất xâm lấn và di căn xa. Hiểu biết được các yếu tố nguy cơ của ung thư giúp chúng ta biết điều chỉnh và thực hiện lối sống lành mạnh, khoa học, làm giảm nguy cơ ung thư cho cơ thể.
Vì sao cải bó xôi được xem là một trong những loại rau xanh tốt nhất cho sức khỏe?
Sống khỏe - 5 giờ trướcGĐXH - Cải bó xôi là loại rau quen thuộc nhưng thường bị đánh giá thấp trong bữa ăn hằng ngày. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, loại rau xanh này chứa nhiều dưỡng chất quan trọng, mang lại lợi ích cho tim mạch, hệ miễn dịch và sức khỏe tổng thể. Vậy điều gì khiến cải bó xôi được xếp vào nhóm rau “nên ăn thường xuyên”?
Người đàn ông 39 tuổi đột ngột phát hiện nhiễm sán não trong lần đi khám vì đau đầu
Bệnh thường gặp - 5 giờ trướcGĐXH - Bệnh nhân bị nhiễm sán não nhập viện trong tình trạng co giật, đau đầu... những biểu hiện này dễ khiến nhiều người nghĩ đến u não.
Chuyên gia dinh dưỡng tiết lộ: Loại rau giúp phòng ngừa ung thư nhưng phần bổ dưỡng nhất lại hay bị bỏ đi
Sống khỏe - 8 giờ trướcGĐXH - Không ít người vẫn quen chỉ ăn phần ngon nhất của loại rau này mà không biết rằng phần thường bị cắt bỏ lại chứa nhiều hoạt chất quý cho sức khỏe. Theo chuyên gia dinh dưỡng, đây là loại rau giàu chất chống oxy hóa, có khả năng hỗ trợ phòng ngừa ung thư nếu được sử dụng và chế biến đúng cách.
Người phụ nữ phát hiện ung thư da từ nốt đen dưới mắt, tồn tại nhiều năm mà không biết
Bệnh thường gặp - 10 giờ trướcGĐXH - Ung thư da của người bệnh được phát hiện từ nốt đen nhỏ dưới mi, tồn tại suốt nhiều năm, không đau, không chảy máu, chỉ sậm màu hơn theo thời gian.
Tế bào ung thư phát triển thế nào trong cơ thể? Hiểu đúng để giảm nguy cơ mắc bệnh
Sống khỏe - 14 giờ trướcGĐXH - Tế bào ung thư có thể phát triển nhanh, hình thành khối u và trong một số trường hợp lan sang các cơ quan khác trong cơ thể.
Trẻ bị rôm sảy: Nguyên nhân và cách chăm sóc bé tại nhà
Sống khỏe - 14 giờ trướcRôm sảy là tình trạng da liễu rất phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong những ngày nắng nóng. Dù không nguy hiểm, nhưng rôm sảy khiến bé ngứa ngáy, khó chịu, quấy khóc và thậm chí mất ngủ.
Sau tuổi 40, ăn sáng thế nào để giảm mỡ bụng? Gợi ý 5 thực phẩm giàu protein được chuyên gia khuyên dùng
Sống khỏe - 15 giờ trướcGĐXH - Bước qua tuổi 40, nhiều người nhận ra mỡ bụng ngày càng “cứng đầu” dù vẫn duy trì thói quen tập luyện. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, chìa khóa không chỉ nằm ở phòng tập mà còn bắt đầu ngay từ bữa sáng. Những thực đơn giàu protein, nếu lựa chọn đúng cách, có thể giúp no lâu, hỗ trợ duy trì cơ bắp và thúc đẩy quá trình đốt mỡ hiệu quả hơn theo thời gian.
Tế bào ung thư 'thích' gì nhất? Hiểu đúng để phòng bệnh từ trong bữa cơm nhà bạn
Sống khỏe - 17 giờ trướcGĐXH - Chế độ ăn nhiều đường không trực tiếp khiến tế bào ung thư phát triển, nhưng có thể dẫn đến thừa cân, béo phì, đái tháo đường – yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.
3 thực phẩm quen thuộc giúp bảo vệ gan, theo lời khuyên của bác sĩ Harvard
Sống khỏe - 1 ngày trướcGĐXH - Gan là cơ quan âm thầm làm việc suốt ngày đêm để lọc độc tố và duy trì hoạt động sống của cơ thể. Theo các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng từ Đại học Harvard, chỉ cần lựa chọn đúng thực phẩm trong bữa ăn hằng ngày cũng có thể giúp gan hoạt động hiệu quả hơn và giảm nguy cơ tổn thương lâu dài. Vậy đâu là những thực phẩm được khuyến nghị?
Cô gái 22 tuổi bị đột quỵ xuất huyết não, từng xuất hiện dấu hiệu này nhưng đã bỏ qua
Bệnh thường gặp - 1 ngày trướcGĐXH - Cô gái nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu do đột quỵ xuất huyết não. Đáng chú ý, trước đó cô phát hiện mắc dị dạng mạch máu não nhưng chưa điều trị.
Tế bào ung thư 'thích' gì nhất? 4 nhóm thực phẩm được nghiên cứu có lợi trong việc giảm nguy cơ ung thư
Sống khỏeGĐXH - Tế bào ung thư trong cơ thể sẽ tiến triển rất nhanh khi gặp điều kiện thuận lợi.
