Chuyện nhóm “nhân sĩ Hà Đông” tìm sắc phong cho làng
GiadinhNet - Trong câu chuyện đầu Xuân cùng Báo GĐ&XH, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều – một thành viên trong nhóm “nhân sĩ Hà Đông” bồi hồi kể lại, một trong những hình ảnh gây xúc động với ông trong năm qua là những người nông dân vùng chiêm trũng Bình Lục, Hà Nam mang gạo của làng trồng được lên Hà Nội để tỏ lòng cảm kích trước việc nhóm “nhân sĩ” tìm lại đạo sắc phong cho ngôi làng đã mất tên 70 năm nay. Đây không phải địa phương duy nhất được nhóm “nhân sĩ” tìm lại đạo sắc phong vốn chứa đựng giá trị văn hóa, tinh thần và lịch sử.

Vì đạo sắc phong mà nảy ra hiềm khích
Trong giới “chơi” cổ vật, đạo sắc phong được quy ước như một giá trị quý báu về cả tinh thần lẫn vật chất. Đó là văn bản cổ do vua ban tặng cho những người có công với đất nước và mỗi địa phương đều coi đó như xác nhận tối cao về mặt văn hóa, lịch sử, hành chính lẫn tâm linh. Có đạo sắc phong trong tay, người chơi cổ vật có thể mua bán, đổi chác, coi đó như một xác tín cho những món đồ cổ cùng thời, cùng xuất xứ. Từ hấp lực ấy, rất nhiều sắc phong của làng Việt đã lọt vào tay “đạo chích”, bị bán ra cả nước ngoài. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều tiết lộ, có ngôi làng tìm ra sắc phong, được nhà tài trợ tặng hẳn cho một bộ khóa “hiểm hóc”, rốt cuộc vẫn bị cắt khóa, lấy trộm.
Ý tưởng tìm sắc phong cho làng quê Việt được nhóm “nhân sĩ Hà Đông” khởi động cách đây 3 năm khi một vài thành viên trong nhóm sưu tập khoảng hơn 200 đạo sắc phong. Xót xa trước những giá trị quý báu bị tản mạn, trở thành hàng hóa, cả nhóm đã bàn nhau rồi quyết định thuê dịch hàng trăm sắc phong với giá khoảng 2 triệu đồng/bản, hợp tác với chuyên gia phân loại, liên hệ về địa phương bị mất.
Kể về hành trình gian nan này, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều tâm sự: “Hầu hết, những nơi mất sắc phong đều rơi vào những trường hợp: Không có khả năng đi tìm, chấp nhận bỏ rất nhiều tiền để chuộc lại và cũng có những làng quê nghèo, họ thật lòng không muốn nhận vì sợ giữ ở đình làng tiếp tục mất trộm lại mang “tội”. Nhóm chúng tôi gồm có 7 người, hầu hết làm văn chương, nghệ thuật, một vài người là doanh nhân và tự ý thức được mình không đủ sức làm một việc lớn như thế suốt quá trình lâu dài nên chúng tôi đưa lên Facebook, kêu gọi ai đang giữ sắc phong hoặc hãy dâng tặng, hoặc trước đây mua bao nhiêu thì để lại giá ấy cho dân làng. Một số người buôn bán, sưu tập đã trao trả, nhiều nhà nghiên cứu cũng vào cuộc dịch “công đức”. Nhóm “nhân sĩ” nhận nghĩa vụ kết nối, làm việc với địa phương để trao trả lại bằng nghi lễ long trọng về văn hóa, tinh thần. Nơi nào không có kinh phí, chúng tôi cùng chung tay hỗ trợ”.
Trò chuyện với nhóm “nhân sĩ Hà Đông” mới thấy câu chuyện về đạo sắc phong nhiều ly kì. Gần nhất, nhóm “nhân sĩ” đã tìm và trao lại đạo sắc phong cho làng Gòi Thượng (xã Xuân Lôi, Bình Lục, Hà Nam). Đối chiếu với tên xã trong địa giới hành chính thì tên xã ở sắc phong đã mất 70 năm. Tìm được xã rồi ấy vậy mà đạo sắc phong suýt lạc. Năm 2007, thông tin sắc phong làng Gòi Thượng bị mất cắp đã khuấy động đời sống yên bình vốn có. Sự việc bị đẩy lên thành rắc rối khi làng Gòi Hạ kế bên được tỉnh Hà Nam công nhận di tích lịch sử cấp tỉnh. “Một mất mười ngờ”, dân làng Gòi Thượng truyền tai nhau đồn thổi chuyện làng bên đánh cắp phong làng mình mới đủ tiêu chuẩn công nhận di tích. Bên quán nước, trong quán rượu… lời đồn thành ra cạnh khóe, gây gổ dẫn đến mối “thâm thù”.
Giữa tháng 5/2016, nhóm “nhân sĩ Hà Đông” tìm về làng Gòi Hạ để báo việc đang giữ 7 đạo sắc và ngỏ ý muốn dâng cho làng. Oái ăm thay, bô lão trong làng dịch lại, phát hiện đó là 7 sắc phong của làng Gòi Thượng. Gạt bỏ hiềm khích, làng Gòi Hạ thông báo, cung cấp bản sao cho làng bên để họ liên hệ nhận về. Tìm được đạo sắc phong trong niềm xúc động, mối “thâm thù” cũng được hóa giải, dân làng Gòi Thượng mang những bao gạo lên bày tỏ tấm lòng với nhóm “nhân sĩ”. Biết làng nghèo khó, cả nhóm đề nghị sẽ tài trợ kinh phí để địa phương tổ chức lễ đón rước.
“Từ nay đình mới có hồn!”
Theo chân nhóm “nhân sĩ Hà Đông” về làng Hậu Xá (xã Phương Tú, Ứng Hòa, Hà Nội) trong những ngày cuối năm khi chính quyền, nhân dân nơi đây vừa đón về 4 đạo sắc phong, cụ thủ từ đình làng Hậu Xá Đặng Văn Thao xúc động nói: “Bao năm nay kể từ ngày đình mất sắc phong, nhân dân đã tìm kiếm khắp nơi mà vô vọng. Từ khi nhóm “nhân sĩ” thông báo về sự tồn tại của 4 đạo sắc phòng, địa phương tổ chức lễ rước, chúng tôi như trút bỏ được tâm tư dằn vặt bấy lâu nay. Từ nay, đình làng đã có hồn, văn hóa địa phương đã có xác tín về nguồn cội”.
Hiện tại, 4 đạo sắc phong của làng Hậu Xá đã an vị trong két sắt lớn nhưng kí ức của các bô lão vẫn như còn vẹn nguyên nỗi ám ảnh lần “đạo chích” cuỗm sạch 10 đạo sắc phong đựng trong hộp gỗ duối cùng bộ chấp kích (lỗ bộ), lư đồng, khí tự tại đình làng. Liên tiếp những cuộc họp bàn được tổ chức những mong tìm lại sắp phong rơi vào vô vọng. Tình cờ, một thành viên nhóm “nhân sĩ Hà Đông” mua được 4 đạo sắc phong, khi đem dịch mới biết đó là đạo sắc thần hoàng làng Hậu Xá (tên cũ của làng là Bạch Xá Trang). Người dân làng này kể lại, ngày làm lễ đón rước, họ “đặt tiền xăng cộ” cho nhóm “nhân sĩ” vì biết họ bỏ tiền túi ra mua, mất công thuê dịch, đi lại nhưng nhóm nhất quyết dâng biếu làng và thỉnh thoảng trở về như những người con tình nghĩa.
“Sống đẹp” không khó!
Nhóm “nhân sĩ Hà Đông” xuất thân mỗi người một ngành nghề, nơi ở nhưng đều gặp nhau ở tinh thần “sống đẹp”, hướng đến đạo làm người với nền tảng căn cốt là văn hóa. Tên gọi mang địa danh Hà Đông nhưng không phải tất cả thành viên trong nhóm đều cư trú ở đó. Người sống ở phố cổ, người từ Cao Bằng về định cư, người bán nhà chuyển cả gia đình về Hà Đông sinh sống… nhưng hễ có công việc, sự kiện thì đều “tụ tập”. Nơi ấy, họ có nhiều sinh hoạt văn hóa, thường xuyên tiếp đón những đoàn khách nước ngoài về nghe chèo cổ, chầu văn, xem múa rối nước.
Các thành viên nhóm “nhân sĩ” cho rằng, nét đẹp văn hóa văn hóa ấy trước hết mang lại giá trị cho chính đời sống của họ, giúp họ đón vào lòng mình năng lượng lớn lao của văn hóa, thu nạp được những bài học giáo dục con cái sau đó mới đến sức lan tỏa, mong muốn đóng góp một phần nào đó vào cách bảo tồn vẻ đẹp đời sống người Việt dựng lên suốt bao thế hệ.
Nói về tinh thần “sống đẹp”, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhận định, đó là giá trị mà đa số con người muốn vươn tới. Một hình ảnh, hành động đẹp sẽ đánh thức cộng đồng, ủng hộ sự thiện chí.
“Nhiều khi, chúng ta bi quan, tưởng rằng đời sống hiện đại chỉ xoay quanh mỗi tiền bạc, tội ác, tham vọng, vô cảm... nhưng nếu biết khơi gợi, vẻ đẹp đời sống vẫn trỗi dậy, lan tỏa. Ở đời sống đương đại, khi sự vô cảm đang xâm lấn, chúng ta có quá nhiều cơ hội để sống đẹp. Từ việc lớn như kêu gọi cứu trợ cho hàng nghìn người đến chăm sóc một người già, bảo vệ trẻ em, nhường nhau miếng cơm manh áo, chút đường đi cũng là sống đẹp”, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nói.
Lữ Mai

Dự án đường sắt tốc độ cao qua bao nhiêu xã, phường của Thanh Hóa?
Xã hội - 1 giờ trướcGĐXH - Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam qua địa phận 18 xã, phường với chiều dài khoảng 95,33km tại tỉnh Thanh Hóa.

8 khoản tiền này khi chuyển vào tài khoản phải chịu thuế thu nhập cá nhân theo quy định từ tháng 7/2025
Đời sống - 2 giờ trướcGĐXH - Theo quy định khi nhận tiền vào tài khoản cá nhân mà đó là những khoản thu nhập phải chịu thuế thì cá nhân đó phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Dưới đây là 8 khoản tiền khi chuyển vào tài khoản phải chịu thuế thu nhập cá nhân.

Bật mí nguyên nhân khiến Bắc Bộ và nhiều nơi có mưa dông kéo dài chưa dứt
Thời sự - 2 giờ trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết hôm nay, từ Bắc Bộ trở vào Nam Bộ tiếp tục có mưa dông do tác động của dải hội tụ nhiệt đới kéo dài. Cảnh báo các hiện tượng thời tiết nguy hiểm có thể đi kèm.

Danh sách 34 Giám đốc Sở GD&ĐT sau hợp nhất
Giáo dục - 2 giờ trướcTrong số 34 Giám đốc, Phó Giám đốc phụ trách Sở GD&ĐT các địa phương trên cả nước tỷ lệ có 9 nữ và 25 nam.

Tin sáng 4/7: Chủ khách sạn ở Cửa Lò nói gì vụ khách hút thuốc làm thủng đệm bị phạt 4,8 triệu đồng? Hà Nội công bố điểm chuẩn vào lớp 10 các trường THPT
Thời sự - 2 giờ trướcGĐXH - Giám đốc điều hành khách sạn Kingdom Cửa Lò đã lên tiếng xác nhận vụ việc khách hút thuốc làm thủng đệm bị phạt 4,8 triệu đồng là có thật; Hôm nay, Hà Nội công bố điểm chuẩn vào lớp 10 các trường THPT.

Bắt giữ đối tượng gây ra 7 vụ cướp giật điện thoại của phụ nữ
Pháp luật - 2 giờ trướcCông an phường Trường Thi, tỉnh Ninh Bình phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh đã bắt giữ Nguyễn Văn Duy (SN 1996, trú tại xã Vạn Thắng, huyện Gia Viễn) - nghi phạm gây ra 7 vụ cướp giật tài sản trên địa bàn.

Hải Phòng: Liên tiếp xảy ra 3 vụ tai nạn giao thông làm 4 người thương vong trong một ngày
Xã hội - 13 giờ trướcGĐXH - Theo thông tin từ Ban An toàn giao thông TP Hải Phòng, trên địa bàn vừa xảy ra 3 vụ tai nạn giao thông khiến hai người chết và hai người bị thương. Hiện nguyên nhân các vụ việc đang được cơ quan chức năng tiến hành xác minh, làm rõ.

Bộ Công an thông tin vụ sữa giả Hiup và dầu ăn chăn nuôi dùng cho người
Thời sự - 13 giờ trướcVụ án sản xuất, buôn bán sữa giả Hiup, cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố 10 đối tượng về 2 nhóm hành vi. Còn vụ buôn lậu, sản xuất dầu thực vật giả đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can với 3 đối tượng.

Bắt nhóm côn đồ dùng hung khí đánh trọng thương nam thiếu niên ở Đà Nẵng
Pháp luật - 14 giờ trướcNhóm côn đồ trong độ tuổi từ 16 - 21 sử dụng rựa, mã tấu, vỏ chai thuỷ tinh tấn công vào đầu, lưng khiến nam thiếu niên ở TP Đà Nẵng trọng thương.

Nguyên nhân tiền điện tháng 6 tăng đột biến
Đời sống - 14 giờ trướcLý giải nguyên nhân tiền điện tăng cao, Tổng Công ty Điện lực TP Hà Nội (EVNHANOI) cho biết, trong tháng 6/2025, sản lượng điện bình quân theo ngày trên toàn địa bàn Hà Nội đạt hơn 90 triệu kWh, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2024.

Xe khách biến dạng phần đầu sau va chạm ô tô tải trên Quốc lộ 1
Thời sựGĐXH - Sau chạm với ô tô tải trên Quốc lộ 1, chiếc xe khách bị biến dạng phần đầu, hư hỏng nặng.