Đừng chỉ trông chờ ý thức

Mùa cao điểm du lịch đã đến, bãi biển nào cũng đông, hàng quán nào cũng chật. Và nhìn chỗ nào cũng thấy rác. Nhưng điều đáng mừng là mấy bức ảnh về rác ngập ngụa các bãi tắm trong dịp nghỉ lễ đã khiến chúng ta bình tĩnh trở lại trong cơn nóng giận vì cá biển chết bất thường, để nhận ra nhiều người trong chúng ta đang hủy hoại biển còn gớm hơn nhiều. Đáng mừng là hình ảnh một “ông Tây” nhặt rác hộ chúng ta đã khiến nhiều người còn biết tự ái, xấu hổ. Mừng hơn nữa là có nơi như Vũng Tàu đã cấm tiệt bán hàng và dịch vụ ăn nhậu trên bãi biển.

Vụ cá chết sớm muộn cũng rõ nguyên nhân và khắc phục được nhưng ý thức con người với biển như mấy ngày nóng nực này thì nguyên nhân gốc rễ ở đâu, giải quyết triệt để thế nào là những câu hỏi chưa lời đáp. Một hai chục năm trước cũng thế, có khi 10 năm sau vẫn vậy. Chúng ta khó hi vọng vào chuyện ý thức “tự nhiên thành”. Người Việt thích nhậu nhẹt, bãi biển có đủ người làm dịch vụ để “chiều” điều đó. Mà dịch vụ là gì, là ai thì như đã biết, đa số là những quầy hàng tự phát, là những người bán rong không rảnh để nói chuyện môi trường. Chúng ta kêu gọi nhau nhìn “ông tây” mà học tập, xôn xao một hồi trên mạng xã hội, rồi cũng lãng quên. Biển sẽ vẫn rùng mình mỗi dịp hè đến.

Ý thức con người khó xoay chuyển nhưng hành vi có thể điều chỉnh bằng luật pháp và những nguyên tắc cộng đồng một cách cứng rắn. Hầu hết giới chức địa phương đều hiểu điều này nhưng có rất ít nơi “bảo vệ” được biển (nói riêng) và giữ gìn hình ảnh du lịch (nói chung) một cách trọn vẹn.

Đã có nhiều dấu hiệu thành công: Bãi Sầm Sơn ít chặt chém khi nhà chức trách “chịu khó” xử lý từng cái hóa đơn mà khách du lịch kêu đắt; biển Vũng Tàu sạch bong khi cấm hàng rong, ăn nhậu trên bãi biển; Mỹ Khê vắng ăn xin vì người Đà Nẵng không muốn thấy “cái bang” có trong ngành du lịch mình… Nhưng nhìn tổng thể, vẫn còn rất nhiều những cảnh khó coi, nhức mắt. Nên, đừng chờ đợi ý thức tự đổi thay, hãy làm mọi thứ có thể để điều chỉnh hành vi của đám đông xấu xí.

Việt Nguyễn/Báo Gia đình & Xã hội