Hàm Rồng - phía sau một huyền thoại (1): Huyết mạch lửa
GiadinhNet - Cầu Hàm Rồng nối đôi bờ sông Mã thành một dải, từng được ghi nhận là chiếc cầu đẹp nhất Đông Dương đầu thế kỷ 20. Và cũng trong thế kỷ ấy, nó còn lập nên nhiều cái “nhất”: Bom đạn đã trút xuống nhiều nhất, máy bay Mỹ rơi nhiều nhất, nơi ghi nhận nhiều đơn vị anh hùng nhất...
Với vị thế trọng yếu, cây cầu huyết mạch Hàm Rồng được Mỹ coi là điểm nút số 1 để cô lập con đường chi viện từ Bắc vào Nam. Ông Trịnh Ngọc Bích, 90 tuổi, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa, người từng nắm trọng trách bảo vệ tuyến giao thông và vận chuyển hàng qua cầu Hàm Rồng năm 1965 nhớ lại:
“Thực chất, sau khi tạo ra sự kiện “Vịnh Bắc Bộ” ngày 5/8/1964, máy bay Mỹ đã bắn phá vào Lạch Trường (Hoằng Hóa, Thanh Hóa). Đó được coi như sự “thăm dò” để diệt Hàm Rồng “trong chớp nhoáng”. Ngay sau đó, Trung ương Đảng, Quân khu 3 và Tỉnh ủy Thanh Hóa đã xác định: “Trọng điểm địch đánh phá quân khu vào lúc này là Thanh Hóa. Trọng điểm Thanh Hóa là Hàm Rồng. Bảo vệ được cầu Hàm Rồng là góp phần bảo vệ giao thông thông suốt”. Trung ương Đảng cũng ra chỉ thị, nêu rõ: “Không thấy rõ vị trí của giao thông chi viện cho chiến trường là một tội lỗi lớn đối với Tổ quốc”. Từ Chỉ thị của Trung ương, quân và dân Thanh Hóa đã có tới 8 tháng được huấn luyện, chuẩn bị cho cuộc đối đầu với Mỹ.
|
Trong hai ngày 3-4/4/1965 tại khu vực Hàm Rồng, địch huy động 454 lượt máy bay, ném 627 trái bom, 58 quả bom nổ chậm, bắn hàng trăm tên lửa và rốc két xuống các trọng điểm giao thông trong tỉnh. Riêng cầu Hàm rồng bị ném 350 quả bom, bắn 149 quả rốc két; nếu tính bình quân thì mỗi mét chiều dài cầu Hàm Rồng trong 2 ngày đã chịu hơn 2 quả bom và gần 3 quả rốc két, song cây cầu vẫn hiên ngang soi bóng dòng sông Mã anh hùng. Cũng 2 ngày này, quân và dân Thanh Hóa đã bắn rơi 47 máy bay, bắt sống nhiều giặc lái, đã làm rúng động nước Mỹ và được bạn bè yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới khâm phục, biết tên. |
Theo số liệu thống kê của tỉnh Thanh Hoá, ngay trong ngày đầu tiên (3/4/1965), không quân Mỹ đã huy động 109 lần tốp máy bay tấn công Hàm Rồng. Sang ngày thứ 2, mùng 4/3, mức độ đánh phá ác liệt hơn gấp nhiều lần...”
Huyết mạch không thể đứt
Theo trí nhớ của ông Trịnh Ngọc Bích thì không quân Mỹ không chỉ đánh Hàm Rồng mà đánh cả những vùng phụ cận như: Hoàng Phượng (Hoằng Hóa), Hạc Hoa (Đông Thọ), Làng cổ Đông Sơn... Ngay cả Văn Sơn (huyện Triệu Sơn), cách Hàm Rồng hơn 20 km, Đồng Cổ (Yên Định) cũng gần như bị san phẳng.
Với ý đồ cắt đứt mạch máu giao thông của từ Bắc vào Nam, các bộ não chiến tranh của Mỹ, Ngụy đã tiến hành chiến tranh theo kiểu “hủy diệt”.
Dù chiến đấu vô cùng dũng cảm với quyết tâm “đổ máu không gãy cầu”, nhưng trước sự trải thảm của bom đạn Mỹ, một số nhịp trên cầu Hàm Rồng đã bị gãy, chỉ ô tô nhẹ là qua được. Trước tình hình đó, ngoài việc tiếp tục bảo vệ cầu, nhanh chóng khắc phục sự cố, nhiều phương án vận tải khác đã được đưa ra, trong đó có việc đỡ cho cầu Hàm Rồng bằng cầu luồng và cầu tôn.
Cây luồng ở Thanh Hóa bạt ngàn, được thả từ sông Chu về sông Mã. Mỗi chiếc “cầu phao” bằng luồng này chở được trọng tải 20 - 30 tấn. Khi cầu luồng không đi được thì người chuyển. Hàng nghìn dân quân đã bơi qua sông khuân vác hàng suốt ngày đêm, tập kết tại thị trấn Ghép, rồi từ đó đưa hàng vào Nghệ An. Lực lượng xe thồ sau đó “xé lẻ” lương thực, vũ khí... để vận chuyển tiếp vào Quảng Bình. Lúc đó, nhân dân còn có một sáng kiến tuyệt vời, tại sông Nhà Lê có cây cối um tùm che chắn rất tốt, hàng được vận chuyển bằng thuyền nan, thuyền mủng vào đến tận cầu Bùng (Nghệ An). Chỉ cần 2 chiếc thuyền với 4 người chèo là thay thế được một chiếc ôtô 4 tấn hàng.
Đồng chí Đỗ Mười, lúc đó là Phó Thủ tướng phụ trách về giao thông vận tải, đã rất hoan nghênh những sáng kiến vận chuyển hàng của quân dân Thanh Hóa, đồng thời đề xuất tăng cường cho tỉnh 400 xe ben và 1 vạn xe thồ.
Khi cây cầu được khắc phục xong, cùng với cách vận chuyển đầy sáng tạo như trên, chưa một phút nào hàng hóa bị ngừng chảy vào Miền Nam, dù bom đạn Mỹ không ngớt gầm réo trên đầu quân dân Thanh Hóa.
Với sự hiệp đồng giữa các đơn vị phòng không, không quân, bộ đội, dân quân du kích địa phương, khoảng 100 máy bay, trong đó có những chiếc thuộc loại hiện đại bậc nhất của Mỹ đã phải đền tội. Cầu Hàm Rồng vẫn ngẩng cao đầu trước kẻ thù.
Theo nhận xét của Trung tướng Trần Hanh, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, người bắn rơi chiếc “thần sấm” F105 đầu tiên trên bầu trời Thanh Hoá vào ngày mùng 4/4/1965 thì: “Thế trận chiến tranh nhân dân đã hình thành từ trước đó, nhưng phải đến chiến thắng Hàm Rồng, chiến lược này mới được hoàn thiện. Sức mạnh tổng thế đó đã khiến quân Mỹ ngỡ ngàng...”.
 Ở tuổi 90, ông Trịnh Ngọc Bích, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa vẫn không quên những tháng ngày khói lửa bảo vệ Hàm Rồng (Ảnh: T.H) |
Vì sao Hàm Rồng trụ vững?
Trung tướng Trần Hanh cũng cho rằng, sai lầm lớn nhất của không quân Mỹ là “không hiểu hết địa thế của cây cầu. Cầu Hàm Rồng không lớn, do vậy nếu thả bom từ độ cao lớn sẽ khó trúng, mà bay sát cầu thì lập tức bị bắn hạ. Nhưng có lẽ, sai lầm lớn nhất của Mỹ và không quân Mỹ, đó là đã không đánh giá đúng sức mạnh của quân dân Việt Nam”.
Hàm Rồng giờ đây không còn là cây cầu huyết mạch như thủa nào. Nó đã nhường sứ mệnh cho “đứa con” của mình là cầu Hàm Long và chỉ dùng cho vận tải đường sắt. Sau nhiều năm bị xuống cấp, nay cầu đang được sửa chữa với số tiền lên tới 15 tỉ đồng để kịp chào mừng ngày lễ lớn. Tiếc rằng, sự kiện bên cầu Hàm Rồng lừng lẫy là thế, “áo mới” đã được may nhưng một chiếc biển gắn lên cầu để ghi dấu những sự kiện đáng nhớ, những mất mát đau thương nhằm nhắc nhớ đời sau, đã không được người chỉnh sửa lưu tâm.
|
Cầu Hàm Rồng được xây dựng từ năm 1901-1904 do Công ty Dayly và Pile (Pháp) thiết kế và thi công với chiều dài 160m, chiều rộng 9m. Lúc đầu, Hàm Rồng chỉ là chiếc cầu treo vòng cung hình bán nguyệt nối đôi bờ sông Mã, có một nhịp duy nhất và được coi là cây cầu đẹp nhất Đông Dương. Năm 1955, với sự giúp đỡ của các chuyên gia Trung Quốc, cầu được xây dựng lại và mở rộng gần gấp đôi cầu cũ thành 17m, gồm 2 nhịp dầm thép, ở giữa là đường sắt, hai bên là đường ô tô và đường dành cho người đi bộ. Cầu được khánh thành vào đúng dịp sinh nhật lần thứ 74 của Chủ tịch Hồ Chí Minh 19/5/1964. Khánh thành chưa tròn 1 năm thì giặc Mỹ ném bom đánh phá cầu Hàm Rồng vào ngày 3/4/1965. |
(Còn nữa)
Lời sám hối muộn màng trong vụ 'chặt chém' 4,2 triệu đồng tiền taxi ở Hà Nội
Thời sự - 2 giờ trước"Em gửi lời xin lỗi người bị hại và xin gửi lại 4,9 triệu đồng, nhờ anh chuyển đến gia đình họ... đó là lời nhắn nhủ muộn màng từ người thân của tài xế taxi trong vụ “chặt chém” 4,2 triệu đồng ở Hà Nội.
Hà Nội: Phó chủ tịch UBND thị trấn Chúc Sơn bị bắt vì sản xuất cồn giả
Pháp luật - 3 giờ trướcGĐXH - Phạm Đình Tuấn - Phó Chủ tịch UBND thị trấn Chúc Sơn (huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội) vừa bị cơ quan công an bắt giữ vì hành vi sản xuất hàng giả là cồn y tế.
Tiến độ đường vào hồ Nặm Cắt ở Bắc Kạn hiện ra sao, còn vướng mắc gì?
Đời sống - 4 giờ trướcGĐXH - Sau gần 3 năm thi công, dự án đường vào hồ Nặm Cắt, TP Bắc Kạn gặp nhiều khó khăn do vướng giải phóng mặt bằng và kinh phí trước thêm sáp nhập.
Hiện trạng tuyến đường dài 2 km nối 2 quận ở Hà Nội dang dở gần 10 năm
Đời sống - 5 giờ trướcGĐXH - Tuyến đường dài hơn 2km nối phố Tố Hữu với đường 70 kéo dài, đi qua 2 quận Hà Đông và Nam Từ Liêm (TP Hà Nội) dù được khởi công đã gần 10 năm, thế nhưng đến nay vẫn trong cảnh dở dang, nhếch nhác.
Hà Nội: Tạm giữ 3 đối tượng liên quan vụ 'chặt chém' gần 5 triệu đồng của 2 người đồng bào dân tộc
Pháp luật - 7 giờ trướcGĐXH - Công an phường Mỹ Đình 2 (quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội) đã tạm giữ 3 đối tượng liên quan đến vụ 2 người đồng bào dân tộc thiểu số bị “chặt chém” gần 5 triệu đồng tiền taxi và xe ôm.
Tin vui: Thêm một chính sách có lợi cho hàng triệu người Việt chính thức có hiệu lực từ 1/7
Đời sống - 7 giờ trướcGĐXH - Từ ngày 1/7/2025, người dân trên toàn quốc có thể thực hiện công chứng ngay cả khi không có mặt tại văn phòng công chứng. Nhưng công chứng điện tử là gì? Giao dịch nào bắt buộc công chứng? Và làm sao để phân biệt thật - giả trong kỷ nguyên số? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp tất cả.
Giờ sinh Âm lịch của người có đường công danh sáng lạn, dễ thăng quan, tiến chức
Đời sống - 7 giờ trướcGĐXH - Người sinh vào những khung giờ Âm lịch dưới đây có tính cách tốt, không chỉ được yêu mến ở nơi làm việc mà còn gặp được nhiều cơ hội phát triển sự nghiệp.
Không phải phượng đỏ, đây mới là loài hoa đang âm thầm ‘chiếm sóng’ Hà Nội tháng 6 khiến dân tình thổn thức
Đời sống - 8 giờ trướcGĐXH - Giữa mùa hè cháy nắng, khi phượng đỏ đã quá quen mắt thì sắc vàng dịu nhẹ của những tán phượng vàng bất ngờ trở thành “nốt nhạc lạ” làm dịu lòng người Hà Nội. Không cần nổi bật, không cần viral, phượng vàng vẫn lặng lẽ nở ở những con phố như lời thì thầm dành riêng cho những ai biết sống chậm và ngước nhìn.
10 năm trao nhịp đập, gieo hy vọng: Hành trình nhân ái của "Quỹ Hạnh phúc cho mọi người"
Đời sống - 8 giờ trướcGĐXH - Trải qua một thập kỷ hoạt động thiện nguyện, "Quỹ Hạnh phúc cho mọi người" đã và đang viết tiếp hành trình của yêu thương khi từng nhịp tim yếu ớt của các em nhỏ mang bệnh tim bẩm sinh được hồi sinh nhờ vào sự chung tay của cộng đồng. Không chỉ dừng lại ở việc trao tặng sự sống, Quỹ còn khơi dậy tinh thần sẻ chia, lan tỏa lòng nhân ái và xây dựng một hệ sinh thái thiện nguyện minh bạch, bền vững.
Hai thanh niên ngoại quốc bị dụ dỗ 'việc nhẹ lương cao' đi lạc sang Việt Nam
Thời sự - 8 giờ trướcGĐXH - Trong lúc tuần tra trên quốc lộ, CSGT Hà Tĩnh phát hiện 2 thanh niên nghi là người nước ngoài đang đi bộ với biểu hiện mệt mỏi, lạc đường. Cả 2 khai bị lừa nhập cảnh trái phép để sang nước thứ ba tìm 'việc nhẹ lương cao'.
Hai thanh niên ngoại quốc bị dụ dỗ 'việc nhẹ lương cao' đi lạc sang Việt Nam
Thời sựGĐXH - Trong lúc tuần tra trên quốc lộ, CSGT Hà Tĩnh phát hiện 2 thanh niên nghi là người nước ngoài đang đi bộ với biểu hiện mệt mỏi, lạc đường. Cả 2 khai bị lừa nhập cảnh trái phép để sang nước thứ ba tìm 'việc nhẹ lương cao'.
