Hàm Rồng - phía sau một huyền thoại (1): Huyết mạch lửa
GiadinhNet - Cầu Hàm Rồng nối đôi bờ sông Mã thành một dải, từng được ghi nhận là chiếc cầu đẹp nhất Đông Dương đầu thế kỷ 20. Và cũng trong thế kỷ ấy, nó còn lập nên nhiều cái “nhất”: Bom đạn đã trút xuống nhiều nhất, máy bay Mỹ rơi nhiều nhất, nơi ghi nhận nhiều đơn vị anh hùng nhất...
Với vị thế trọng yếu, cây cầu huyết mạch Hàm Rồng được Mỹ coi là điểm nút số 1 để cô lập con đường chi viện từ Bắc vào Nam. Ông Trịnh Ngọc Bích, 90 tuổi, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa, người từng nắm trọng trách bảo vệ tuyến giao thông và vận chuyển hàng qua cầu Hàm Rồng năm 1965 nhớ lại:
“Thực chất, sau khi tạo ra sự kiện “Vịnh Bắc Bộ” ngày 5/8/1964, máy bay Mỹ đã bắn phá vào Lạch Trường (Hoằng Hóa, Thanh Hóa). Đó được coi như sự “thăm dò” để diệt Hàm Rồng “trong chớp nhoáng”. Ngay sau đó, Trung ương Đảng, Quân khu 3 và Tỉnh ủy Thanh Hóa đã xác định: “Trọng điểm địch đánh phá quân khu vào lúc này là Thanh Hóa. Trọng điểm Thanh Hóa là Hàm Rồng. Bảo vệ được cầu Hàm Rồng là góp phần bảo vệ giao thông thông suốt”. Trung ương Đảng cũng ra chỉ thị, nêu rõ: “Không thấy rõ vị trí của giao thông chi viện cho chiến trường là một tội lỗi lớn đối với Tổ quốc”. Từ Chỉ thị của Trung ương, quân và dân Thanh Hóa đã có tới 8 tháng được huấn luyện, chuẩn bị cho cuộc đối đầu với Mỹ.
|
Trong hai ngày 3-4/4/1965 tại khu vực Hàm Rồng, địch huy động 454 lượt máy bay, ném 627 trái bom, 58 quả bom nổ chậm, bắn hàng trăm tên lửa và rốc két xuống các trọng điểm giao thông trong tỉnh. Riêng cầu Hàm rồng bị ném 350 quả bom, bắn 149 quả rốc két; nếu tính bình quân thì mỗi mét chiều dài cầu Hàm Rồng trong 2 ngày đã chịu hơn 2 quả bom và gần 3 quả rốc két, song cây cầu vẫn hiên ngang soi bóng dòng sông Mã anh hùng. Cũng 2 ngày này, quân và dân Thanh Hóa đã bắn rơi 47 máy bay, bắt sống nhiều giặc lái, đã làm rúng động nước Mỹ và được bạn bè yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới khâm phục, biết tên. |
Theo số liệu thống kê của tỉnh Thanh Hoá, ngay trong ngày đầu tiên (3/4/1965), không quân Mỹ đã huy động 109 lần tốp máy bay tấn công Hàm Rồng. Sang ngày thứ 2, mùng 4/3, mức độ đánh phá ác liệt hơn gấp nhiều lần...”
Huyết mạch không thể đứt
Theo trí nhớ của ông Trịnh Ngọc Bích thì không quân Mỹ không chỉ đánh Hàm Rồng mà đánh cả những vùng phụ cận như: Hoàng Phượng (Hoằng Hóa), Hạc Hoa (Đông Thọ), Làng cổ Đông Sơn... Ngay cả Văn Sơn (huyện Triệu Sơn), cách Hàm Rồng hơn 20 km, Đồng Cổ (Yên Định) cũng gần như bị san phẳng.
Với ý đồ cắt đứt mạch máu giao thông của từ Bắc vào Nam, các bộ não chiến tranh của Mỹ, Ngụy đã tiến hành chiến tranh theo kiểu “hủy diệt”.
Dù chiến đấu vô cùng dũng cảm với quyết tâm “đổ máu không gãy cầu”, nhưng trước sự trải thảm của bom đạn Mỹ, một số nhịp trên cầu Hàm Rồng đã bị gãy, chỉ ô tô nhẹ là qua được. Trước tình hình đó, ngoài việc tiếp tục bảo vệ cầu, nhanh chóng khắc phục sự cố, nhiều phương án vận tải khác đã được đưa ra, trong đó có việc đỡ cho cầu Hàm Rồng bằng cầu luồng và cầu tôn.
Cây luồng ở Thanh Hóa bạt ngàn, được thả từ sông Chu về sông Mã. Mỗi chiếc “cầu phao” bằng luồng này chở được trọng tải 20 - 30 tấn. Khi cầu luồng không đi được thì người chuyển. Hàng nghìn dân quân đã bơi qua sông khuân vác hàng suốt ngày đêm, tập kết tại thị trấn Ghép, rồi từ đó đưa hàng vào Nghệ An. Lực lượng xe thồ sau đó “xé lẻ” lương thực, vũ khí... để vận chuyển tiếp vào Quảng Bình. Lúc đó, nhân dân còn có một sáng kiến tuyệt vời, tại sông Nhà Lê có cây cối um tùm che chắn rất tốt, hàng được vận chuyển bằng thuyền nan, thuyền mủng vào đến tận cầu Bùng (Nghệ An). Chỉ cần 2 chiếc thuyền với 4 người chèo là thay thế được một chiếc ôtô 4 tấn hàng.
Đồng chí Đỗ Mười, lúc đó là Phó Thủ tướng phụ trách về giao thông vận tải, đã rất hoan nghênh những sáng kiến vận chuyển hàng của quân dân Thanh Hóa, đồng thời đề xuất tăng cường cho tỉnh 400 xe ben và 1 vạn xe thồ.
Khi cây cầu được khắc phục xong, cùng với cách vận chuyển đầy sáng tạo như trên, chưa một phút nào hàng hóa bị ngừng chảy vào Miền Nam, dù bom đạn Mỹ không ngớt gầm réo trên đầu quân dân Thanh Hóa.
Với sự hiệp đồng giữa các đơn vị phòng không, không quân, bộ đội, dân quân du kích địa phương, khoảng 100 máy bay, trong đó có những chiếc thuộc loại hiện đại bậc nhất của Mỹ đã phải đền tội. Cầu Hàm Rồng vẫn ngẩng cao đầu trước kẻ thù.
Theo nhận xét của Trung tướng Trần Hanh, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, người bắn rơi chiếc “thần sấm” F105 đầu tiên trên bầu trời Thanh Hoá vào ngày mùng 4/4/1965 thì: “Thế trận chiến tranh nhân dân đã hình thành từ trước đó, nhưng phải đến chiến thắng Hàm Rồng, chiến lược này mới được hoàn thiện. Sức mạnh tổng thế đó đã khiến quân Mỹ ngỡ ngàng...”.
 Ở tuổi 90, ông Trịnh Ngọc Bích, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa vẫn không quên những tháng ngày khói lửa bảo vệ Hàm Rồng (Ảnh: T.H) |
Vì sao Hàm Rồng trụ vững?
Trung tướng Trần Hanh cũng cho rằng, sai lầm lớn nhất của không quân Mỹ là “không hiểu hết địa thế của cây cầu. Cầu Hàm Rồng không lớn, do vậy nếu thả bom từ độ cao lớn sẽ khó trúng, mà bay sát cầu thì lập tức bị bắn hạ. Nhưng có lẽ, sai lầm lớn nhất của Mỹ và không quân Mỹ, đó là đã không đánh giá đúng sức mạnh của quân dân Việt Nam”.
Hàm Rồng giờ đây không còn là cây cầu huyết mạch như thủa nào. Nó đã nhường sứ mệnh cho “đứa con” của mình là cầu Hàm Long và chỉ dùng cho vận tải đường sắt. Sau nhiều năm bị xuống cấp, nay cầu đang được sửa chữa với số tiền lên tới 15 tỉ đồng để kịp chào mừng ngày lễ lớn. Tiếc rằng, sự kiện bên cầu Hàm Rồng lừng lẫy là thế, “áo mới” đã được may nhưng một chiếc biển gắn lên cầu để ghi dấu những sự kiện đáng nhớ, những mất mát đau thương nhằm nhắc nhớ đời sau, đã không được người chỉnh sửa lưu tâm.
|
Cầu Hàm Rồng được xây dựng từ năm 1901-1904 do Công ty Dayly và Pile (Pháp) thiết kế và thi công với chiều dài 160m, chiều rộng 9m. Lúc đầu, Hàm Rồng chỉ là chiếc cầu treo vòng cung hình bán nguyệt nối đôi bờ sông Mã, có một nhịp duy nhất và được coi là cây cầu đẹp nhất Đông Dương. Năm 1955, với sự giúp đỡ của các chuyên gia Trung Quốc, cầu được xây dựng lại và mở rộng gần gấp đôi cầu cũ thành 17m, gồm 2 nhịp dầm thép, ở giữa là đường sắt, hai bên là đường ô tô và đường dành cho người đi bộ. Cầu được khánh thành vào đúng dịp sinh nhật lần thứ 74 của Chủ tịch Hồ Chí Minh 19/5/1964. Khánh thành chưa tròn 1 năm thì giặc Mỹ ném bom đánh phá cầu Hàm Rồng vào ngày 3/4/1965. |
(Còn nữa)
Hành trình thoát ánh hào quang của Quán quân Olympia duy nhất không du học
Giáo dục - 7 phút trướcQuán quân cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia năm 2019 Trần Thế Trung mong thoát khỏi "hào quang" quá khứ, theo đuổi giá trị phù hợp thay vì chạy theo số đông.
Phạt 3 thanh niên đăng ảnh nhạy cảm của người khác lên nhóm Zalo
Pháp luật - 11 phút trước3 thanh niên ở Đà Nẵng có hành vi chia sẻ hình ảnh nhạy cảm của người khác lên các nhóm Zalo có nhiều thành viên tham gia, vừa bị xử phạt.
Hà Nội: Xử phạt lái xe ôm công nghệ 'kẹp 4' trên đường Trần Duy Hưng
Pháp luật - 9 giờ trướcGĐXH - Từ hình ảnh được đăng tải trên mạng xã hội, Phòng Cảnh sát Giao thông (CSGT) Hà Nội đã nhanh chóng truy tìm, xác minh và xử phạt nghiêm tài xế xe ôm công nghệ có hành vi chở quá số người, cả người lái và người ngồi trên xe đều không đội mũ bảo hiểm.
Thót tim cảnh dựng cầu tạm đưa cô giáo mang thai qua dòng lũ chảy xiết
Xã hội - 10 giờ trướcCô giáo mang thai 37 tuần được lực lượng chức năng dựng cầu tạm, đưa qua dòng suối khi lũ dữ đang về để đến Trung tâm Y tế chờ sinh.
Hai sinh viên sập bẫy 'ước mơ du học', mất gần 5 tỷ đồng
Xã hội - 11 giờ trướcLiên tiếp hai sinh viên sập bẫy mới của tội phạm mạng, bị dụ dỗ bởi thủ đoạn 'nhận học bổng du học ở nước ngoài', lừa các em yêu cầu gia đình chuyển gần 5 tỷ đồng.
Sạt lở vùi lấp 6 căn nhà, công an giải cứu người đàn ông trong đống bùn lầy
Xã hội - 12 giờ trước6 ngôi nhà và một người dân bị vùi lấp sau vụ sạt lở đất ở xã Phước Thành, TP Đà Nẵng.
Lật thuyền, người đàn ông đuối nước tử vong
Xã hội - 13 giờ trướcGĐXH - Trong lúc lùa trâu về nhà, người đàn ông ở Hà Tĩnh không bị lật thuyền dẫn tới đuối nước tử vong.
Nhận được tin nhắn này, người dùng Zalo, Facebook phải xoá ngay nếu không muốn mất tiền trong tài khoản
Xã hội - 14 giờ trướcCông an tỉnh Gia Lai vừa cảnh báo về chiêu thức lừa đảo mới qua các hội nhóm Zalo, Facebook,...
Hà Nội: Xuất hiện hố sụt lớn trên đường Trần Hưng Đạo
Đời sống - 15 giờ trướcGĐXH - Một hố sụt bất ngờ xuất hiện ngay trên đường Trần Hưng Đạo (phường Cửa Nam, TP Hà Nội), tồn tại gần một tuần, tiềm ẩn nguy hiểm cho người tham gia giao thông tại khu vực trung tâm Thủ đô.
Khách Tây đi chân trần, xắn quần dọn lũ cùng dân Hội An
Xã hội - 15 giờ trướcKhông ngại khó khăn, nhiều du khách quốc tế đã đi chân trần, xắn quần áo để hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả sau bão.
Tháng sinh Âm lịch của người kiên trì, càng nỗ lực càng dễ thành công
Đời sốngGĐXH - Những ai sinh vào các tháng Âm lịch dưới đây thường sở hữu tinh thần bền bỉ, ý chí kiên định, dù khởi đầu khó khăn nhưng càng kiên trì lại càng dễ thành công.
