Hàm Rồng - phía sau một huyền thoại (1): Huyết mạch lửa
GiadinhNet - Cầu Hàm Rồng nối đôi bờ sông Mã thành một dải, từng được ghi nhận là chiếc cầu đẹp nhất Đông Dương đầu thế kỷ 20. Và cũng trong thế kỷ ấy, nó còn lập nên nhiều cái “nhất”: Bom đạn đã trút xuống nhiều nhất, máy bay Mỹ rơi nhiều nhất, nơi ghi nhận nhiều đơn vị anh hùng nhất...
Với vị thế trọng yếu, cây cầu huyết mạch Hàm Rồng được Mỹ coi là điểm nút số 1 để cô lập con đường chi viện từ Bắc vào Nam. Ông Trịnh Ngọc Bích, 90 tuổi, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa, người từng nắm trọng trách bảo vệ tuyến giao thông và vận chuyển hàng qua cầu Hàm Rồng năm 1965 nhớ lại:
“Thực chất, sau khi tạo ra sự kiện “Vịnh Bắc Bộ” ngày 5/8/1964, máy bay Mỹ đã bắn phá vào Lạch Trường (Hoằng Hóa, Thanh Hóa). Đó được coi như sự “thăm dò” để diệt Hàm Rồng “trong chớp nhoáng”. Ngay sau đó, Trung ương Đảng, Quân khu 3 và Tỉnh ủy Thanh Hóa đã xác định: “Trọng điểm địch đánh phá quân khu vào lúc này là Thanh Hóa. Trọng điểm Thanh Hóa là Hàm Rồng. Bảo vệ được cầu Hàm Rồng là góp phần bảo vệ giao thông thông suốt”. Trung ương Đảng cũng ra chỉ thị, nêu rõ: “Không thấy rõ vị trí của giao thông chi viện cho chiến trường là một tội lỗi lớn đối với Tổ quốc”. Từ Chỉ thị của Trung ương, quân và dân Thanh Hóa đã có tới 8 tháng được huấn luyện, chuẩn bị cho cuộc đối đầu với Mỹ.
|
Trong hai ngày 3-4/4/1965 tại khu vực Hàm Rồng, địch huy động 454 lượt máy bay, ném 627 trái bom, 58 quả bom nổ chậm, bắn hàng trăm tên lửa và rốc két xuống các trọng điểm giao thông trong tỉnh. Riêng cầu Hàm rồng bị ném 350 quả bom, bắn 149 quả rốc két; nếu tính bình quân thì mỗi mét chiều dài cầu Hàm Rồng trong 2 ngày đã chịu hơn 2 quả bom và gần 3 quả rốc két, song cây cầu vẫn hiên ngang soi bóng dòng sông Mã anh hùng. Cũng 2 ngày này, quân và dân Thanh Hóa đã bắn rơi 47 máy bay, bắt sống nhiều giặc lái, đã làm rúng động nước Mỹ và được bạn bè yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới khâm phục, biết tên. |
Theo số liệu thống kê của tỉnh Thanh Hoá, ngay trong ngày đầu tiên (3/4/1965), không quân Mỹ đã huy động 109 lần tốp máy bay tấn công Hàm Rồng. Sang ngày thứ 2, mùng 4/3, mức độ đánh phá ác liệt hơn gấp nhiều lần...”
Huyết mạch không thể đứt
Theo trí nhớ của ông Trịnh Ngọc Bích thì không quân Mỹ không chỉ đánh Hàm Rồng mà đánh cả những vùng phụ cận như: Hoàng Phượng (Hoằng Hóa), Hạc Hoa (Đông Thọ), Làng cổ Đông Sơn... Ngay cả Văn Sơn (huyện Triệu Sơn), cách Hàm Rồng hơn 20 km, Đồng Cổ (Yên Định) cũng gần như bị san phẳng.
Với ý đồ cắt đứt mạch máu giao thông của từ Bắc vào Nam, các bộ não chiến tranh của Mỹ, Ngụy đã tiến hành chiến tranh theo kiểu “hủy diệt”.
Dù chiến đấu vô cùng dũng cảm với quyết tâm “đổ máu không gãy cầu”, nhưng trước sự trải thảm của bom đạn Mỹ, một số nhịp trên cầu Hàm Rồng đã bị gãy, chỉ ô tô nhẹ là qua được. Trước tình hình đó, ngoài việc tiếp tục bảo vệ cầu, nhanh chóng khắc phục sự cố, nhiều phương án vận tải khác đã được đưa ra, trong đó có việc đỡ cho cầu Hàm Rồng bằng cầu luồng và cầu tôn.
Cây luồng ở Thanh Hóa bạt ngàn, được thả từ sông Chu về sông Mã. Mỗi chiếc “cầu phao” bằng luồng này chở được trọng tải 20 - 30 tấn. Khi cầu luồng không đi được thì người chuyển. Hàng nghìn dân quân đã bơi qua sông khuân vác hàng suốt ngày đêm, tập kết tại thị trấn Ghép, rồi từ đó đưa hàng vào Nghệ An. Lực lượng xe thồ sau đó “xé lẻ” lương thực, vũ khí... để vận chuyển tiếp vào Quảng Bình. Lúc đó, nhân dân còn có một sáng kiến tuyệt vời, tại sông Nhà Lê có cây cối um tùm che chắn rất tốt, hàng được vận chuyển bằng thuyền nan, thuyền mủng vào đến tận cầu Bùng (Nghệ An). Chỉ cần 2 chiếc thuyền với 4 người chèo là thay thế được một chiếc ôtô 4 tấn hàng.
Đồng chí Đỗ Mười, lúc đó là Phó Thủ tướng phụ trách về giao thông vận tải, đã rất hoan nghênh những sáng kiến vận chuyển hàng của quân dân Thanh Hóa, đồng thời đề xuất tăng cường cho tỉnh 400 xe ben và 1 vạn xe thồ.
Khi cây cầu được khắc phục xong, cùng với cách vận chuyển đầy sáng tạo như trên, chưa một phút nào hàng hóa bị ngừng chảy vào Miền Nam, dù bom đạn Mỹ không ngớt gầm réo trên đầu quân dân Thanh Hóa.
Với sự hiệp đồng giữa các đơn vị phòng không, không quân, bộ đội, dân quân du kích địa phương, khoảng 100 máy bay, trong đó có những chiếc thuộc loại hiện đại bậc nhất của Mỹ đã phải đền tội. Cầu Hàm Rồng vẫn ngẩng cao đầu trước kẻ thù.
Theo nhận xét của Trung tướng Trần Hanh, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, người bắn rơi chiếc “thần sấm” F105 đầu tiên trên bầu trời Thanh Hoá vào ngày mùng 4/4/1965 thì: “Thế trận chiến tranh nhân dân đã hình thành từ trước đó, nhưng phải đến chiến thắng Hàm Rồng, chiến lược này mới được hoàn thiện. Sức mạnh tổng thế đó đã khiến quân Mỹ ngỡ ngàng...”.
 Ở tuổi 90, ông Trịnh Ngọc Bích, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa vẫn không quên những tháng ngày khói lửa bảo vệ Hàm Rồng (Ảnh: T.H) |
Vì sao Hàm Rồng trụ vững?
Trung tướng Trần Hanh cũng cho rằng, sai lầm lớn nhất của không quân Mỹ là “không hiểu hết địa thế của cây cầu. Cầu Hàm Rồng không lớn, do vậy nếu thả bom từ độ cao lớn sẽ khó trúng, mà bay sát cầu thì lập tức bị bắn hạ. Nhưng có lẽ, sai lầm lớn nhất của Mỹ và không quân Mỹ, đó là đã không đánh giá đúng sức mạnh của quân dân Việt Nam”.
Hàm Rồng giờ đây không còn là cây cầu huyết mạch như thủa nào. Nó đã nhường sứ mệnh cho “đứa con” của mình là cầu Hàm Long và chỉ dùng cho vận tải đường sắt. Sau nhiều năm bị xuống cấp, nay cầu đang được sửa chữa với số tiền lên tới 15 tỉ đồng để kịp chào mừng ngày lễ lớn. Tiếc rằng, sự kiện bên cầu Hàm Rồng lừng lẫy là thế, “áo mới” đã được may nhưng một chiếc biển gắn lên cầu để ghi dấu những sự kiện đáng nhớ, những mất mát đau thương nhằm nhắc nhớ đời sau, đã không được người chỉnh sửa lưu tâm.
|
Cầu Hàm Rồng được xây dựng từ năm 1901-1904 do Công ty Dayly và Pile (Pháp) thiết kế và thi công với chiều dài 160m, chiều rộng 9m. Lúc đầu, Hàm Rồng chỉ là chiếc cầu treo vòng cung hình bán nguyệt nối đôi bờ sông Mã, có một nhịp duy nhất và được coi là cây cầu đẹp nhất Đông Dương. Năm 1955, với sự giúp đỡ của các chuyên gia Trung Quốc, cầu được xây dựng lại và mở rộng gần gấp đôi cầu cũ thành 17m, gồm 2 nhịp dầm thép, ở giữa là đường sắt, hai bên là đường ô tô và đường dành cho người đi bộ. Cầu được khánh thành vào đúng dịp sinh nhật lần thứ 74 của Chủ tịch Hồ Chí Minh 19/5/1964. Khánh thành chưa tròn 1 năm thì giặc Mỹ ném bom đánh phá cầu Hàm Rồng vào ngày 3/4/1965. |
(Còn nữa)
1 người tử vong khi dỡ nhà ở TPHCM, cảnh sát phong tỏa hiện trường
Thời sự - 1 giờ trướcTrong lúc tháo dỡ, bức tượng của ngồi nhà cũ ở TPHCM bất ngờ sập xuống, vùi lấp một người đàn ông khiến nạn nhân tử vong.
Xe ô tô cháy trơ khung khi đang đỗ trong ngõ ở Hà Nội
Đời sống - 2 giờ trướcGĐXH - Sáng 20/4, chiếc xe ô tô con trong lúc dừng đỗ trong ngõ ở quận Đống Đa, TP Hà Nội thì bất ngờ bốc cháy dữ dội.
Thót tim cảnh người đi xe máy gặp tai nạn nghiêm trọng do trái bóng bé trai vô tình làm rơi
Đời sống - 3 giờ trướcGĐXH - Bé trai trong lúc chơi bóng trên vỉa hè đã vô tình làm lăn bóng xuống đường khiến người đi xe máy cán trúng, gặp tai nạn nghiêm trọng.
3 trường hợp này sẽ bị tạm dừng việc hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng
Đời sống - 3 giờ trướcGĐXH - Dưới đây là những trường hợp sẽ bị tạm dừng việc hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024.
Diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh 2/9 tại Quảng trường Ba Đình
Thời sự - 3 giờ trướcPhó Thủ tướng giao Bộ Quốc phòng xây dựng Đề án diễu binh, diễu hành tại Quảng trường Ba Đình nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9.
Một công an xã bị thương khi bắt đối tượng tàng trữ ma túy
Pháp luật - 4 giờ trướcRạng sáng ngày 19/4, trong quá trình truy bắt đối tượng có hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy trên địa bàn, lực lượng Công an xã Thuận Quý (huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận) đã bị đối tượng chống trả quyết liệt, khiến một cán bộ công an xã bị thương.
Vụ phát hiện thi thể nam thanh niên trên đường mòn tại Khánh Hòa: Hiện trường có gì?
Thời sự - 6 giờ trướcNgười dân phát hiện nam thanh niên nằm bất động trên đường mòn gần quốc lộ 1. Quá trình kiểm tra, lực lượng chức năng xác định nam thanh niên đã tử vong từ trước đó.
Nhìn số cuối ngày sinh Âm lịch, biết ngay tương lai phú quý hay bần hàn
Đời sống - 7 giờ trướcGĐXH - Theo tử vi, ngày sinh có mối quan hệ nhất định đến số mệnh của con người đó. Qua số cuối của ngày sinh Âm lịch, người ta có thể biết phần nào về tài lộc trong vận trình của mình.
Bạn thân của liệt sỹ Nguyễn Đăng Khải: 'Phong bì mừng cưới thành phúng viếng tiễn biệt'
Đời sống - 7 giờ trướcAnh Hoàng Văn Nhật chia sẻ: “Trong nhóm chỉ còn vài người chưa lập gia đình nên khi Khải tâm sự cuối năm sẽ làm đám cưới, ai cũng mừng. Ai ngờ, phong bì cưới chưa kịp trao, bây giờ đã thành phúng viếng tiễn biệt”.
Pháo hoa rực sáng trên bầu trời TP Hồ Chí Minh
Thời sự - 9 giờ trướcTối 19/4, bầu trời TP Hồ Chí Minh rực sáng bởi màn bắn pháo hoa tầm cao tại công viên bờ sông Sài Gòn.
Các loại giấy tờ sử dụng đất bắt buộc phải có khi làm sổ đỏ 2025
Đời sốngGĐXH - Sổ đỏ là thuật ngữ được sử dụng để gọi "Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất". Khi muốn làm sổ đỏ người dân cần phải chuẩn bị những loại giấy tờ gì?
