Khủng hoảng, stress tâm lý ở những người mắc COVID-19

Chiều ngày 19/9, trải qua hơn một tháng điều trị tại Bệnh viện Hồi sức COVID-19 TP HCM (cơ sở 2 của Bệnh viện Ung bướu TP HCM), chị Nguyễn Thị H. khuôn mặt không giấu được niềm vui xuất viện. Chị H. đã hoàn toàn tỉnh táo, ánh mắt rạng rỡ. Trước khi về nhà, chị H. không quên viết thư cảm ơn gửi đến các y, bác sĩ và tình nguyện viên đã điều trị, chăm sóc cho mình.

Ít ai biết rằng, cũng chính người phụ nữ này cách đây hơn một tháng là người luôn trong tình trạng loạn thần, rối loạn tri giác, không chịu phối hợp với các y bác sĩ điều trị. Ở giai đoạn đầu điều trị, chị H. còn tự ý tháo máy HFNC (thở oxy dòng cao) và nhiều lần có ý định nhảy lầu, cắn lưỡi tự tử vì nghĩ rằng chồng con mình đã mất do COVID-19.

Trước khi ra về, chị H. được bác sĩ cho biết chồng con của chị đã ổn định sau khi cách ly và khuyên chị giữ gìn sức khỏe để tiếp tục chăm lo cho 2 đứa con. Chị H đã khóc, xin lỗi bác sĩ và điều dưỡng liên tục vì sợ mọi người giận.

TS Trì Thị Minh Thúy – tình nguyện viên "đặc biệt" tại Bệnh viện Hồi sức COVID-19 liên tục phải đến giường bệnh trò chuyện, động viên bệnh nhân mắc COVID-19 với liệu pháp tâm lý và phối hợp với phác đồ điều trị giúp bệnh nhân ngủ được, bệnh sẽ giảm nhanh. Ảnh: BVCC

Thực tế cho thấy, tình trạng stress, rối loạn lo âu, trầm cảm, mất ngủ nhiều ngày không chỉ của riêng chị H. mà là của hầu hết những người khi phát hiện mình vô tình trở thành F0, không rõ nguồn lây từ đâu, khi nào. Trong đó, đặc biệt phải kể đến những người mắc COVID-19 nặng và bị sang chấn tâm lý, trầm cảm vì người thân mất do dịch bệnh. Có người mất ngủ nhiều ngày khiến bệnh tình ngày một nặng. Các bác sĩ, chuyên gia, tình nguyện viên phải liên tục đến giường bệnh trò chuyện, động viên với liệu pháp tâm lý và phối hợp với phác đồ điều trị giúp bệnh nhân ngủ được, bệnh sẽ giảm nhanh

TS Lê Minh Thuận, giảng viên Đại học Y Dược TP HCM, nguyên Trưởng khoa Tâm lý học lâm sàng - Bệnh viện Lê Văn Thịnh là người trực tiếp hỗ trợ điều trị cho các F0 Bệnh viện dã chiến điều trị COVID – 19 số 2 Thủ Đức. Ông cũng là người hỗ trợ điều trị tâm lý cho các F0 mức độ nhẹ, mức độ nặng phải Hồi sức cấp cứu và cả nhân viên y tế mắc COVID-19.

TS Lê Minh Thuận chia sẻ, do các bác sĩ điều trị COVID-19 không có nhiều thời gian để giải đáp cho bệnh nhân, ông Thuận sẽ hỗ trợ các vấn đề liên quan đến tất cả hành vi lối sống, tâm tư nguyện vọng, thắc mắc của người bệnh… Thậm chí, có những F0 bị nặng quan tâm cả đến những chuyện hậu sự của chính bản thân họ, muốn được thông tin những điều đó cho người thân, gia đình. Khi đó, ông cùng các nhân viên y tế, tình nguyện viên lại tìm cách động viên, vực dậy tinh thần cho họ.

Ông Thuận cũng cho hay, khi hỗ trợ những bệnh nhân COVID đã phát sinh rất nhiều tình huống mà trước đây chưa từng có trong giáo trình giảng đường hay trải nghiệm điều trị tâm lý, mà chỉ xảy ra ở bệnh viện dã chiến. Chính ông cũng phải vừa học vừa làm và mục tiêu tâm lý trong bệnh viện là làm sao để F0 chấp nhận được thực trạng của bản thân, cùng bình tĩnh, hợp tác, lắng nghe y bác sĩ trong quá trình điều trị.

"Có nhiều F0 họ cảm thấy bị bỏ rơi bởi có người bệnh về trước mà mình về sau, họ cảm thấy buồn bã lắm. Nhiều người già vào đây không con cái chăm sóc nên không muốn ăn, họ khóc. Bác sĩ, điều dưỡng phải ăn nỉ họ ăn, tìm mọi cách để động viên họ vượt qua cơn khủng hoảng tinh thần, chấp nhận được nỗi đau đó. Khi mà chấp nhận được thì họ sẽ vượt qua".

Bác sĩ kiểm tra sức khỏe và trò chuyện, động viên bệnh nhân mắc COVID-19 tại Bệnh viện dã chiến điều trị COVID-19 Phú Nhuận. Ảnh: Vân Nhi

Tương tự, nữ tu – Tiến sĩ tâm lý Trì Thị Minh Thúy (chuyên gia trị liệu tâm lý thuộc Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM) - tình nguyện viên "đặc biệt" tại Bệnh viện Hồi sức COVID-19 TP HCM cho biết, nhận được lời mời của Ban Giám đốc Bệnh viện Hồi sức COVID-19 TP HCM, nữ tu sẵn sàng đóng góp, giúp các bệnh nhân.

"Ngày đầu tôi đi một vòng quanh bệnh viện, cảm giác lúc đó bất lực lắm vì ở đây có quá nhiều bệnh nhân nặng, không thể trò chuyện được. Tôi cứ đặt câu hỏi không biết mình giúp được gì đây? Sau đó, tôi tiếp cận với các bệnh nhân tỉnh, nói được thì thấy rằng khá nhiều người gặp vấn đề lo lắng, hoảng loạn, trầm buồn, chán nản, không muốn ăn. Cũng có nhiều người nằm im ru, không nói. Tôi cố gắng kiên nhẫn nói chuyện với bệnh nhân, khơi gợi họ, cho họ ăn, mát xa để bệnh nhân có thể giao tiếp".

"Thực tế, vấn đề lo âu, hoảng loạn trầm buồn là những vấn đề chính ở bệnh nhân mắc COVID-19. Để vượt qua giai đoạn đó cần có người kề bên đồng hành lắng nghe, trò chuyện giúp họ vượt qua", TS Trì Thị Minh Thúy nói.

F0 vượt qua lo lắng, trầm cảm do mất người thân nhờ hỗ trợ tâm lý

Kim Vân