Kỳ thi quốc gia THPT: Thay đổi chỉ để gây sốc?

Tránh thi kiểu “tắc - bụp”

Bộ GD&ĐT vừa công bố các phương án của đổi mới thi tốt nghiệp THPT, trong đó kỳ thi quốc gia ngoài việc xét công nhận tốt nghiệp, các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp sử dụng kết quả để tuyển sinh. Bộ cũng đặt mục tiêu kỳ thi tác động tích cực đối với việc đổi mới phương pháp dạy học, thi, kiểm tra, đánh giá, nâng cao chất lượng dạy học. Bộ cũng lấy ý kiến rộng rãi về các phương án trước khi ra quyết định cho kỳ thi năm sau.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT từ lâu đã được xã hội đặc biệt quan tâm, nhất là trong bối cảnh những năm gần đây tỷ lệ đỗ tốt nghiệp tăng cao (gần cán đích tuyệt đối) cùng với những vụ việc tiêu cực, gian lận thi cử bị phát giác. Dù Bộ GD&ĐT đã có nhiều sự bổ sung, điều chỉnh, song tới nay vẫn chưa giữ được sự ổn định, mang tính lâu dài.

Bởi thế, sau khi Bộ GD&ĐT công bố 3 phương án kỳ thi quốc gia THPT, nhiều nhà quản lý giáo dục, chuyên gia, lẫn đông đảo phụ huynh quan tâm. Theo ông Lê Hồng Sơn - Giám đốc Sở GD&ĐT TP Hồ Chí Minh, kỳ thi tốt nghiệp THPT vừa qua đã được tổ chức và nhận được sự đánh giá cao của đội ngũ giáo viên, học sinh, nhà trường. Đề thi theo hướng mở khiến thí sinh hào hứng, tránh được hiện tượng học tủ, học vẹt bấy lâu nay…

Cũng theo ông Sơn, nếu triển khai thực hiện ngay năm 2015, nên lấy theo phương án 1, bởi phương án này cơ bản giống với kỳ thi vừa qua. Cần có lộ trình cụ thể, xây dựng theo từng phương án để giáo viên và học sinh có thời gian chuẩn bị, thích nghi. "Phương án 2 có thể thực hiện sớm nhất vào năm 2016, phương án này đáp ứng kịp với cách thức đổi mới dạy học. Quan trọng nhất là đội ngũ giáo viên, chuyên viên sở có thể đáp ứng điều kiện ra đề. Sau khi rút kinh nghiệm, có thời gian chuẩn bị sẽ hướng tởi thực hiện theo phương án 3” - ông Sơn chia sẻ.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2014 có nhiều thay đổi bất ngờ cho các nhà trường, thí sinh.

PGS Trần Xuân Nhĩ - Nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT đánh giá: “Phương án 1 chẳng khác gì với kỳ thi tốt nghiệp THPT vừa qua, kết quả thi tốt nghiệp đạt tới 99%, đỗ cao như thế thì thi làm gì? Phương án này cũng nảy sinh tình trạng học lệch. Còn phương án 2, theo tôi phương án này khá khả quan, nhưng cần có sự điều chỉnh lại đôi chút ở môn tự chọn Tự nhiên và Xã hội. Với phương án 3, thi kiểu tích hợp thì phải gắn với chương trình học tích hợp, thực chất là tổng hợp giữa các môn học với nhau”.

Dù lựa chọn phương án nào thì theo PGS Nhĩ, cái cốt lõi không phải ở sự điểu chỉnh, cắt xén các môn thi, chương trình học mà cần có chương trình sách giao khoa chuẩn. “Chúng ta loay hoay với đổi mới giáo dục phổ thông mà đến giờ vẫn chưa có chương trình, sách giáo khoa chuẩn. Tiêu cực, gian lận trong thi cử vẫn chưa được loại bỏ, dù có tổ chức thi theo phương án nào cũng thế thôi” - PGS Trần Xuân Nhĩ băn khoăn.

Theo dự kiến, nếu được dư luận ủng hộ, kỳ thi quốc gia THPT sẽ được triển khai từ năm 2015. Nếu làm ngay trong năm tới, kỳ thi sẽ gấp gáp, cả các đơn vị tổ chức thi cũng như học sinh đều lúng túng, trước sự thay đổi mang tính đột ngột này. Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2014 là một ví dụ, cách thay đổi chỉ ở khoảng thời gian vài tháng khiến nhà trường lẫn học sinh loay hoay ôn tập với đề thi mở.

Bên cạnh đó, nếu nói rằng kỳ thi tốt nghiệp THPT sắp tới làm cơ sở để các trường ĐH, CĐ xét tuyển dựa trên kết quả thi cũng không khả quan, bởi nhiều trường ĐH, CĐ đang xây dựng phương án tuyển sinh riêng, để đảm bảo chất lượng, các trường không thể tin tưởng vào một kỳ thi mà có tỷ lệ đỗ xấp xỉ 100% mà Bộ đã giao cả hết cho các địa phương như mấy năm qua là minh chứng rõ nhất.

Xem ra, một kỳ thi chưa tạo được sự chuyển biến tích cực trong dạy và học, rốt cuộc chỉ có nhà trường gặp khó, còn phụ huynh và học sinh sẽ bất an trước những sự thay đổi bất ngờ, gấp gáp của Bộ GD&ĐT.

Quang Anh